معرفی و نشانی موزه های استان البرز

موزه اسناد و نسخ خطی و مردم شناسی کرج اولینموزه مردم شناسی کرج موزه تاریخ شهر کرج و از نظر تحقیق ،‌ پژوهش و فعالیت یکی از ۱۲ موزه برتر کشور است که دارای یک پژوهشکده و مرکز مطالعات و تحقیقات کرج شناسی نیز می باشد. این موزه در چهارراه طالقانی کرج – تالارشهیدان نژاد فلاح واقع شده و از ساعت هشت صبح الی ۱۶ بعدازظهر پذیرای عموم علاقمندان به فرهنگ و هنر و تاریخ است.

در این موزه بیش از ۵ هزار قطعه شی ء عتیقه و بی نظیر و بیش از ۴۵ هزار سند و نسخ خطی است در سه بخش مردم شناسی ، باستان شناسی و بخش اسناد و نسخ خطی شامل قطعاتی چون سکه ها ، ظروف ، سفال های عتیقه و نسخ خطی شامل طومارها ، عقدنامه ها و وقف نامه ها است .قدیمی ترین اشیای موزه مردم شناسی کرج سفالهایی هستند که قدمت آنها به هزاره اول میلاد مسیح می رسد.

در این موزه بیش از ۱۲۰ تابلو ، تندیس و ماکت به زندگی و فرهنگ و آداب و رسوم مردمان ایران قدیم پرداخته است. این تابلوها با سبک جدید و ابداعی به نام "کارادل” توسط "حبیب الله دل شکیب” به صورت نقش برجسته سه بعدی کار شده است. شغل های مردم ایران قدیم در کنار اشیای عتیقه و قدیمی مانند فرفره فروش، عکاس دوره گرد، چرخ و فلکهای قدیمی سیار کوچه پس کوچه ها، ماشین دودی، آتشگردان و چراغ لامپا ، یاد ایام قدیم را در ذهن ها مجسم می سازد. اماکن قدیمی مانند عطاری، حمام عمومی، زورخانه، قهوه خانه و کله پزی سنتی که هرکدام یادآور اندیشه و فرهنگ ایرانی است به صورت بسیار زیبا، سه بعدی و ملموس با چشم اندازی خوش آب و رنگ در این موزه در معرض دید عموم قرار داده شده است.

موزه واقع در کرج – بلوار شهید چمران – بعد از تالار تشریفات – پلاک ۳۲۱ برای عموم رایگان و آزاد است

عجایب هفت گانه این موزه شامل نمونه های اهرام موزه عجایب هفت گانه کرج ثلاثه، مجسمه زئوس، مجسمه رودس، مقبره موسولوس، معبد آرتمیس، فانوس الکساندریا و باغهای معلق بابل اصلاح و بازسازی شده است همچنین کشتی نوح و آدمهای ماقبل تاریخ نیز در این موزه بازسازی شده است. این موزه با چشم انداز طبیعی خارق العاده شامل رودخانه مواج و خروشان، درختان انبوه و قطور، سرسبزی چشم نواز درکنار شبیه سازیهای عجایب هفت گانه دنیا و گنجینه آثار خوشنویسی و نقاشی در جاده کرج – چالوس مکان بسیار مناسبی برای گردشگران فرهنگ دوست است.

موزه عجایب هفت گانه کرج با نام نگارخانه نصر در کیلومتر ۱۴ جاده کرج – چالوس، جنب رستوران پامچال قرار دارد.



کاخ موزه سليمانيه(موزه نقاشی های دوره قاجار)
سازمان مؤسس: سازمان ميراث فرهنگي گردشگري ،صنايع دستي و گردشگري؛
وضعيت فعلي موزه : دردست تجهیز؛
آدرس : کرج _ بلوار امامزاده حسن _ انتهای خیابان کیانپور _ جنب مدرسه استقلال.
زمينه اصلي فعاليت تخصصي موزه : تاریخی ،فرهنگی
کاخ سليمانيه مربوط به دوره قاجار بوده و امروزه در انتهاي ضلع جنوب غربي دانشکده کشاورزي قرار گرفته استواقع شده است. اين اثر در تاريخ ۲ اسفند ۱۳۲۷ با شماره ثبت ۳۷۰ به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
«اين بنا در دوره فتحعلي شاه قاجار و به دستور وي براي اقامت تابستاني در باغ بزرگي که هم اکنون دانشکده کشاورزي است بنا شده است. کاخ سليمانيه و باغ زيباي مقابل آن و نيز ساختمان‌هايي که جهت ملازمين موکب شاهي تعبيه شده بودند، مجموعه اقامتي و فرماندهي کوچک و بسيار زيبايي را ايجاد کرده بودند .در تالار اين بنا، دو نقاشي از عبدالله خان نقاش باشي روي ديوارها کشيده شده که يکي تصوير آقا محمدخان و ديگري تصوير فتحعلي شاه و اطرافيانشان است. در تابلوي بارعام فتحعلي شاه، سليمان ميرزا به صورت کودکي در کنار تخت شاهی تصوير شده است.
بر اساس تاریخی که بر روی یکی از نقاشی های دیواری این کاخ وجود دارد. احتمالاً ساخت بنای اولیه در سال 1225 (هـ.ق) آغاز شده و در سال 1227 (هـ.ق) فتحعلیشاه دستور تکمیل و گسترش مجموعه راداده است و در سال 1228 (هـ.ق) با تکمیل تزئینات داخلی به پایان رسیده است. پس از مدت زمانی نه چندان طولانی این بنا متروک می گردد
زمانی که محمدشاه قاجار به سلطنت رسید بسیاری از شاهزادگان را کشت و یا نابینا کرد. از این رو بسیاری از شاهزادگان قاجار از بیم جان خود به خارج از کشور گریختند. اما این بنا باز هم به گفته سیاحان خارجی در زمان ناصرالدین شاه قاجار رونق گرفت و پس از تعمیراتی که در آن دوره بر روی بنا انجام شد. تبدیل به قصر تفریحی و ییلاقی ناصرالدین شاه شد.
در طی تعمیرات کاخ تزئیناتی بدان افزوده شد که شامل گچبری ها و تزئینات زیر سقف بوده است. پوشش خارجی بام تالار نیز حاصل تعمیرات دوران ناصری است چرا که این بنا در واقع بازمانده ای از بناهای قاجاری دوره اول می باشد و اگر جزئیاتی در آن همچون شیروانی مشاهده می شود به دلیل تغییراتی است که در دوره ناصری بر آن وارد شده است.
ساختمان کاخ آجري است و نماي آن تزيينات ويژه اي ندارد. بناي اين کاخ روي پيلوت ساخته شده که در زمان خود نوعي نوآوري به شمار مي رود.
اين بنا در نوروز 1390 بعنوان کاخ موزه افتتاح گرديد و پس از آن با توجه بهدو دیوارنگاره ی منحصر بفرد و تصميماتی که در اداره کل ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری استان البرز اتخاذ گرديد کاخ موزه سليمانيه با عنوان موزه نقاشی های دوره قاجار تغییرنام پیدا کرد.هدف از ايجاد موزه نقاشی های دوره قاجار آشنايي مخاطبين موزه با شيوه ها وابزار نقاشي در دوران قاجار و همچنين معرفي برخي از نقاشان سرشناس آن دوره می باشد.





موزه جانور شناسي استاد جلال افشار
سازمان موسس : گروه گياه پزشکي دانشکده کشاورزي دانشگاه تهران؛
تاريخ تأسيس : سال 1308؛
نوع وابستگي : دانشگاه ؛
آدرس : کرج _ دانشگاه پردیس کشاورزی.
«موزه جانورشناسي استادجلال افشاردرمحوطه دانشكده كشاورزي كرج واقع شده است. اين محل كه باني آن مصطفي قلي بيات بود،نخست بانام «مدرسه فلاحت»فعاليت خودراآغازكرد؛موزه حاضردرسال 1309 به همت وزارت كشاورزي وباتلاش شادروان استادجلال افشاردرهمين محل تأسيس شدوازسال 1324 تاكنون زيرنظردانشگاه تهران به فعاليت خود ادامه مي دهد. موزه جانورشناسي كرج داراي دوطبقه و 17 گالري است. دراين موزه ميتوان انواع جانوران وحيوانات ازجمله ماهيهاي مركب خليج فارس،مرجانها،ستاره دريايي،انواع كنه،پروانه ورتيل راديد. علاوه براين 50 هزارنمونه حشره وپنج هزارنمونه كنه اين موزه رابه يكي ازغني ترين موزه هاي حشره شناسي كشوربدل كرده است. موزه جانورشناسي كرج تنهابخش نمايش جانوران وحشرات محدودنيست بلكه داراي بخشهاي مختلفي همچون آزمايشگاههاي آموزشي،پژوهشي،اتاق تاكسيدرمي،عكسخانه وكتابخانه تخصصي نيزميباشد. »






خانه موزه آيت الله طالقاني
سازمان موسس : اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان البرز؛
آدرس : طالقان، روستاي گليرد؛
زمينه اصلي فعاليت تخصصي موزه : معرفي شخصيت و آثار آيت الله طالقاني؛


«خانه مرحوم آیت الله طالقانی در مرکز روستا و در ضلع شمال شرق مسجد و در ضلع غربی حمام روستا واقع شده و شامل اجزای مختلف خانه های ایرانی است.خانه متشکل از اجزای مختلف است، بخش ورودی حیاط میانی، فضای مسکونی زمستانی و تابستانی و حیاط شمالی، اجزاء را شکل می دهند، استقرار حیاط و خانه در محوطه ناصاف و شیب دار دامنه کوه سبب گردیده، اختلاف سطوح مختلف ما بین اجزاء خانه به وجود آید، به همین دلیل حیاط شمالی در سه تراز مختلف قرار دارد، حیاط مرکزی نیز چنین موقعیتی را داراست و حتی بخش مسکونی تابستانی و زمستانی بنا نیز دارای چنین اختلاف سطوحی است. این اختلاف سطح سبب ایجاد چشم انداز های زیبایی در عمارت شده است.
ورودی اصلی خانه در قسمت جنوبی قرار دارد، این ورودی از طریق یک راهرو به حیات میانه، راه می برد در کنار این ورودی ایوانی قرار دارد که در اصطلاح محلی به آن مهتابی می گویند این مهتابی که از شمال نور می گیرد و معمولا آفتاب به داخل آن نمی تابد هنگام فصل گرما استفاده می شده است چشم انداز مهتابی مشرف به دره وسیع طالقان است. عد از ورودی و مهتابی مجاور آن حیاط مرکزی قرار دارد که دارای دو سطع متفاوت است و معمولا در آن سوی آن گل های دارویی کشت می شده است، یک معبر باریک، حیاط مرکزی را به ساختمان میانی متصل می کند، ساختمان میانی که از قسمت اصلی عمارت است جهت شرقی –غربیدارد و یک ردیف اطاق در دو تراز مختلف قرار دارند و ما بین دو حیاط مرکزی و شمالی قرار گرفته اند که موجودیت این بنا را شکل می دهند ردیف اطاقها از جنوب و شمال به وسیله یک ایوان طولی به حیات های طرفین مرتبط می شوند.در این قسمت چهار اطاق وجود دارد که مورد استفاده متفاوتی دارند، سه اطاق غربی محل زندگی افراد خانه است و اما یک اطاق در قسمت شرقی شخصیت دیگری دارد این اطاق محل زندگی صاحبخانه است، حضرت آیت الله طالقانی و پدرشان در این اطاق می زیسته اند فضایی دنج و آرام با چشم انداز های زیبا و رویایی با دیوارهای قطور و گِلین و تناسباتی انسانی، فضایی برای خلوت آسایش، عبادت و تفکر خلق شده است این فضا حاصل اندیشه هنرمندی است که می دانسته است برای چه کسی در کجا و به چه منظوری ساختمان می سازد. این بنا تحت شماره ثبت 2009 سال 1377 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. »


موزه واکسن سازي رازي
سازمان موسس : وزارت کشاورزي؛
نشاني : حصارک، مؤسسه تحقيقات و واکسن سازي رازي؛
زمينه اصلي فعاليت تخصصي موزه : « فراهم آوري آخرين منابع اطلاعاتي روز و تکنولوژي هاي پيشرفته در تأمين نياز هاي اطلاعاتي علمي و ارتباطات محققين و پژوهشگران مؤسسه رازي و ساير مراکز علمي و تحقيقاتي کشور.
موزه سرم سازی رازی





موزه تاريخ حيات طبيعي و تنوع زيستي
سازمان موسس : اداره کل محيط زيست استان البرز ؛
نشاني : کرج پارک شهيد چمران، ضلع غربي پارک؛
زمينه اصلي فعاليت : «آشنايي گروه هاي سني مختلف با گونه هاي جانوري و گياهي موجود در استان اشاعي فرهنگ زيست محيطي و لزوم حفاظت از محيط زيست، جمع آوري و نمايش گونه هاي جانوري با محوريت موجود در استان، گونه هاي گياهي، نمونه سنگ فسيل، و انواغ جمجمه و اسکلت وردپاي جانوران. »
موزه تاريخ حيات طبيعي وتنوع زيستي؛





کاخ مرواريد (کاخ شمس)
 سازمان مؤسس: سازمان ميراث فرهنگي گردشگري ،صنايع دستي و گردشگري؛
وضعيت فعلي موزه : دردست تجهیز؛
آدرس : کرج ، مهرشهر ، بلوار ارم روبروی پارک هامون.
زمينه اصلي فعاليت تخصصي موزه : فرهنگی،تاریخی؛
«اين کاخ در زميني به وسعت 111 هکتار با 2500 متر زيربنا بين سالهاي 47/1345 در مهرشهر کرج براي استفاده شمس، خواهر محمدرضا شاه احداث شد.
بخش هاي مختلف کاخ عبارتند از: سالن طلايي بار، دفتر مخصوص شمس، سالن پذيرايي، سالن سينما، سالن بيليارد، استخر، آب نما، محل نگهداري پرندگان کمياب، اتاق هاي خواب و ...
يکي از مهمترين بخش هاي اين کاخ اتاق صدف است که تزئينات مختلفي داشته و نماي بيروني آن به صورت حلزوني شکل ساخته شده است. در فضاي بيروني درياچه کوچکي سه طرف کاخ را احاطه کرده است.