رسم و رسومات ماه رمضان در کردستان؛ از سرنای نقاره چی تا پختن نان بیست و هفتم

گروه فرهنگی "تیتریک"؛ دایه مینا که نزدیک به 78 سال سن دارد با کوله باری از خاطرات این روزها از آداب و رسوم ماه مبارک رمضان برایمان گفت.

وی اظهار داشت: آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در کردستان از  گذشته تا به امروز زبانزد خاص و عام بود چرا که در روزهاى آخر ماه شعبان مردم کردستان خود را براى ماه رمضان آماده مى‏ کردند و در روز آخر شعبان و شب اول رمضان دسته دسته مردم جمع شده و بدنبال رؤیت هلال ماه رمضان مى‏ رفتند و با رؤیت هلال به دستور مجتهد شهر نقاره چى‏ها با زدن دهل و سرنا و نواى مخصوص ورود ماه مبارک رمضان را به اطلاع مردم مى‏رسانند در این هنگام با شلیک یک گلوله توپ آغاز ماه رمضان اعلام مى‏شد و  ندای مرحبا مرحبا با آهنگ و وزن خاصی درتمامی  محله ها و پشت بام خانه ها به گوش می رسید و به این طریق مردم خود را برای ورود به این ماه مبارک آماده می کردند .

وی افزود:  همه مردم محله چند روز قبل از رسیدن ماه رمضان مساجد را برای ورود نماز گزارن گردگیری  می کردند و این کار حال و هوای خاصی را به ماه مهمانی خدا می داد.

دایه مینا گفت: ماه مبارک رمضان آغازی برای خانه‌تکانی دل‌ها می شد و کینه ها به دوستی و صمیمیت مبدل می شد و همه ازماه مهمانی خدا با یکرنگی و صداقت و دل پاک پذیرایی می کردند.

 وی با اشاره به سحر خوانی در ماه مبارک خاطرنشان کرد: یکی از آداب رسوم مسلمانان کردنشین در ماه مبارک رمضان برخاستن در هنگام سحر و سحری خوردن است که در زبان کردی به آن "پارشیو" گفته می‌شود و بیدار کردن همسایگانبا  اجرای چندین موسیقی مخصوص در مناطق مختلف بود که به آن موسیقی سحرخوانی  می گفتند که  از میان این موسیقیها و نواها که برای بیدار کردن مردم بکار می رفت، آواز مرحبا و الوداع از همه مشهورتر است و در تمام مناطق کردنشین قرائت می شد و گاهی نیز مرسوم بود توپی به تپه‌های اطراف شلیک می‌کردند که مکان اصلی آن بر روی تپه بلند شهر به نام شیخ محمد صادق انجام می شود.

دایه مینا بیان داشت: 15روز اول ماه رمضان قبل از اذان عشاء مؤذن بر پشت بام مسجد رفته و با صداى بلند و به صورت آواز حلول ماه رمضان را چنین خوش مى‏گفته است: «مرحبا مرحبا یا شهر رمضان، مرحبا مرحبا یا شهر تسبیح و التهلیل و تلاوت القران مرحبا، مرحبا مرحبا یا شهر الخیر و البرکت و الاحسان مرحبا" و در نیمه دوم ماه رمضان مؤذن بجاى مرحبا الوداع مى‏گفته است.

 وی افزود: خواندن نماز تراویح یکی دیگر از آداب ماه مبارک است که در گذشته مردم روزه دارشبها  بعد از افطاری و باز کردن روزه خود برای اقامه نماز مغرب و عشاء و خواندن نماز تراویح به مسجد رفته و تا پاسی از شب مشغول عبادت و خواندن قرآن می شدند و روال بر این بوده که در مساجد بعد از نماز عصر ماموستاها شروع به سخنرانی مذهبی می کردند که بیشترین موضوعات آن درباره رمضان بود.

 دایه مینا در ادامه عنوان داشت: در قدیم در شهرها و به ویژه روستاهای کردستان  رسم بر این بود که یک ساعت قبل از افطار روزه داران با بقچه هایی پر از خرما و یک نوع نان مخصوص(کولیره) به مسجد می رفتند و در مسجد مراسم افطاری را برگزار می کردند که متاسفانه امروزه این رسم تقریبا به دست فراموشی سپرده شده است و کم تر کسی برای مراسم افطاری به مسجد می رود و همگی در خانه های خود افطار میکنند.

وی افزود: در روزهای ماه مبارک تعدادی از زنان روزه دار جمع می شودند و  با همکاری هم نان‌های محلی پخت ودر میان  همسایه‌ها  و اقوام پخش می کردند و با این کار دعای روزه داران و برکت الهی را می طلبیدند.

 دایه مینا بیان داشت: مردم کردنشین غذاها و نان‌های محلی متنوعی را در این ماه مبارک  پخت میکردند که از جمله می‌توان به ماودو، کاروان ناشی، کولیره چوره،ناوتاوایی، برساق و داندوگ اشاره کرد.

وی  خاطر نشان کرد: در روز بیست و هفتم ماه رمضان زنان زیادی برای پخت نان مخصوص که به نام بیست و هفتمى مشهور بود جمع و به پخت این نان که در کردستان به این نان، «کولیره » و« برساق» گفته مى‏شود می پرداختند که این نان براى ثواب در روزه روزه داران و رفع بلا و ایجاد خیر و برکت پخته می شد .

دایه مینا در ادامه خاطرات خود در ماه  مبارک عنوان داشت: همچنین در ماه رمضان رسم بود که هر کس توانایى تلاوت قرآن را داشت، حتما مى‏بایست یک بار قرآن را ختم کند.بعضى نیز دو یا سه بار قرآن را ختم مى‏کردند.

وی افزود: در ماه مبارک و پیش از اذان مغرب مساجد و تکایاهای کردستان پر از صدای دعاهای مذهبی و اشعاری می شد که نمازگزاران در مدح رسول گرامی اسلام می خوانند.

دایه مینان در ادامه بیان داشت: در غروب روز آخر ماه رمضان نیز مثل اول ماه رمضان مردم به دنبال هلال ماه شوال مى‏گشتند و با پیدا کردن ماه و صداى مؤذن خود را براى عید رمضان آماده می کردند و در روز عید فطر موقع اذان صبح سه گلوله توپ شلیک مى‏شده  و با این کار روز عید فطر به روزداران و اقامه نمار عید ابلاغ می شد و در صبح عید فطر مردم در مساجد گرد مى‏آمدند و با خواندن قرآن و گفتن الله اکبر عید را گرامى می داشتند و نماز عید را در مساجد برگزار می کردند پس از نماز و خطبه دست بوسى کرده و از هم طلب حلالیت می کردند و فطریه را به فقرا می دادند.

وی خاطر نشان کرد: که بازدیدهاى عید فطر در کردستان حدود ۳ روز و گاهى بیشتر طول مى‏کشید و در روز عید فطر مردم شهرها و به ویژه روستاها به صورت دسته جمعی به قبرستان رفته و برای شادی روح مردگان خود و به ویژه تازه فوت شده ها فاتحه می خوانند و برای سلامتی بازماندگان دعا می کردند البته این رسم هنوز در یک روز قبل از عید که به آن "عرفه" می گویند همچنان در کردستان برگزار می شود.

منبع: کردتودی 

انتهای پیام/