نخودگردانی، نذری که ذکر را بر لبان زنان شهرکردی می‌نشاند

گروه فرهنگی "تیتریک"؛ ماه رمضان که می‌آید همه به دنبال راهی برای کسب ثواب بیشتر هستند و این موضوع سالیان سال است که مطرح بوده و اگر نگاهی به سنت‌هایی که میراثی از گذشتگان است، نظر کنیم خواهیم دید که در همه این آئین‌ها نیز به‌نوعی مردم به دنبال همین هدف بوده‌اند.
 
نخودگردانی یکی از سنت‌هایی است که در برخی از شهرهای شهرستان شهرکرد رواج دارد و می‌توان گفت قدمت آن به بیش از 80 سال پیش باز می‌گردد و از آنجایی که راهی برای تکرار ذکر و کسب ثواب است مردم گرایش خوبی نسبت به آن دارند.
 
مردم این سنت را که به‌عنوان نذر مطرح است از مادران خود به ارث برده و به فرزندان خود نیز انتقال می‌دهند، این نذر به این صورت است که با آمدن ماه رمضان همه بانوانی که این نذر را دارند بساط نخودهایشان برپا می‌شود، اصل این نذر بر این است که مثلا 500 نخود به نیت پنج تن یا یک هزار و 200 نخود به نیت 12 امام شمارش می‌شود و سپس کار شست‌وشوی نخودها صورت می‌گیرد.


اما علاوه بر نخود تعدادی بادام، گردو، نبات، ریشه جوز و... نیز در کیسه‌ای قرار می‌دهند که در زبان عامیانه به آن مایه نخود گفته می‌شود و این مایه بصورت ثابت هر سال استفاده می‌شود.


باید به همه نخودها به هر تعدادی که هستند 100 مرتبه ذکر "لااله الا الله" گفته شود و از همین‌رو 100 نخود برای شمارش دورهایی که ذکر گفته می‌شود از روی نخودها جدا می‌شود و به ازای هر دور که ذکر گفته شود یک نخود از کیسه مربوطه بر روی نخودها انداخته می‌شود.


بعد از آماده‌سازی نخودها آغاز ذکر با یک دور ذکر "بسم الله الرحمن الرحیم" است و پس از آن ذکر تسبیحات حضرت زهرا (س) یا در ابتدای کار به هر دور نخود گفته می‌شود و یا اینکه یک دور ذکر "الله اکبر" در ابتدا گفته شده، و دو دور  "الحمدالله" و "سبحان الله" در پایان کار و معمولا در روز عید فطر گفته می‌شود.

در برخی از شهرها مردم نخودهایشان را در روز عید فطر پخته و بعد از طعم‌دار کردن، آن را به‌عنوان صبحانه به نمازگزاران عید می‌دهند، اما برخی دیگر آشی برپا می‌کنند و با عنوان آش نخود بین مردم پخش می‌کنند و افرادی که این نذر را دارند باید تا سال آینده قبل از ماه رمضان آش نخود خود را طبخ و در بین مردم پخش کنند.

 
در گذشته رسم بر این بود که به جای نخود از نُقل استفاده می‌شد و نُقل‌هایی که ذکر به آن‌های گفته می‌شد بعد از ماه رمضان و در روز عید فطر به‌عنوان شیرینی در بین نمازگزاران پخش می‌شد.
 
مردمی که نخود می‌‎گردانند به آن به‌عنوان نذر اعتقاد بالایی دارند، اگر کسی حاجتی داشته باشد نیت می‌کند و از یکی از بزرگان که معمولا سید هم هست می‌خواهد که تکه‌ای نبات را و تعداد پنج عدد به ازای یک پنج تن یا 12 عدد نخود به ازای یک دوازده امام از روی نخودهای دیگران بردارد که اگر حاجت‌روا شد سال آینده او نیز تعداد 500 یا یک هزار و 200 نخود را به‌عنوان نذر بردارد و ذکر را بگوید.

 
یکی از دلایلی که مردم این نذر را انتخاب می‌کنند این است که نه‌تنها در ماه مبارک رمضان زبان را از غیبت، تهمت و سایر گناهان زبانی باز می‌دارد بلکه باعث می‌شود ذکری مدام بر زبان زنان باشد.
 
با وجود اینکه رسم نخودگردانی قدمت بالایی دارد اما هنوز گم‌نام مانده است و می‌توان یکی از دلایلی که این رسم تا به امروز مانده انتقال آن از نسلی به نسل دیگر بوده و مادران آن را به دخترانشان معرفی کردند تا به امروز رسیده است.
 
براساس تحقیقات صورت گرفته این رسم در غرب شهرکرد، هفشجان و فرخشهر در بین مردم رواج دارد اما درحال کم‌رنگ شدن است و شاید روزی به فراموشی سپرده شود.

منبع: جهانبین خبر

 

انتهای پیام/