پنجشنبه ۱۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 May 02
«تیتر یک»/ کارشناس حقوقی پاسخ داد:
آنچه بانوان باید در مورد نفقه خود بدانند
زوج ملزم به پرداخت نفقه زوجه خود است، حتی اگر همسرش شاغل و تمکن مالی داشته باشد.
به گزارش گروه سبک زندگی «تیتر یک»؛ فرشته کلانتر، کارشناس حقوق طی یادداشتی اختصاصی برای «تیتر یک» نوشت: از موضوعات مهم که جزئی از حقوق زن در ازدواج دائم محسوب می‌شود و در واقع از تکالیف قانونی مرد به شمار می‌آید، نفقه زوجه است؛ که از قدیم الایام اصطلاحاً به آن خرجی گفته می‌شود.
نفقه چیست؟
در عقد ازدواج از منظر حقوقی و جدای از موضوعات احساسی، عاطفی و نقشی که در تکامل انسان دارد، یک قرارداد کامل محسوب شده و باید کلیه وظایف و تعدات و شروط دو طرف این عقد در آن تعیین گردد.
پرداخت نفقه به موجب ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در عقد دائم به این صورت که نفقه زن بر دوش شوهر او است و بر اساس ماده ۱۱۱۳ همان قانون در ازدواج موقت زن نفقه نداشته و حقی هم برای مطالبه آن ندارد، مگر اینکه در ضمن عقد پرداخت نفقه از سوی شوهر را شرط کرده باشند.
البته واژه نفقه یا همان خرجی در قانون و شرع مختص همسر (زوجه) نیست بلکه نفقه والدین و فرزندان نیز در تعاملات خانوادگی محاسبه می‌شود، اما در این مبحث نفقه زن محوریت موضوع ماست.
نفقه به کدام موارد تعلق می‌گیرد؟
نفقه بر طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی شامل همه نیاز‌های متعارف و متناسب با وضعیت زن مثل نیاز به مسکن، غذا، پوشاک، هزینه‌های درمان، اثاثیه منزل و حتی گاهی خادم است(البته در صورتی است که زن عادت به داشتن خادم داشته باشد یا به واسطه بیماری نیاز به خادم یا پرستار داشته باشد). پس نفقه شامل همه نیاز‌های متعارف و متناسب با شان و مقام زن تعیین می‌شود.
البته نفقه را می‌توان در شرط ضمن عقد با تراضی و توافق تصمیم‌گیری نمود یا حدود آن را مشخص کرد، اما به طور کلی زوج ملزم به پرداخت نفقه زوجه خود است حتی اگر همسرش شاغل و تمکن مالی داشته باشد.
تمکین و رابطه آن با نفقه
در مورد تمکین و تأثیر آن در نفقه براساس ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی در صورتی که زن بدون مانع شرعی از ادای وظایف و تکالیف خود نسبت به شوهرش امتناع کند و در واقع تمکین ننماید، مستحق دریافت نفقه هم نخواهد بود و زن ناشزه محسوب می‌شود.
نفقه زوجه در دوران عقد و نامزدی
اگر زن و شوهر بعد از جاری شدن صیغه و منعقد شدن عقد نکاح دائم، بر سر زمان مراسم عروسی و شروع زندگی مشترک توافق کرده باشند، رویه قضایی دادگاه‌های خانواده کشور بر این متمایل است که در این دوران تا زمان شروع زندگی مشترک، نفقه‌ای به زوجه تعلق نخواهد گرفت.
اما چنانچه زوج، زوجه را در این ایام بلاتکلیف ر‌ها کرده و هیچ اقدامی برای آغاز زندگی مشترک بعد از آن تاریخ نکند، زوجه می‌تواند نفقه خود را از مراجع قضایی مطالبه نماید.
اگر بین زوجین عمل زناشویی یا همان نزدیکی واقع نشده باشد، طبق قانون زن دارای حقی بنام حق حبس هم خواهد شد.
مطابق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، زوجه تا زمانی که تمام مهریه به او پرداخت نشده باشد – حتی اگر مهریه توسط دادگاه هم تقسیط گردد – می‌تواند از ادای وظایف زناشویی که همان تمکین است در مقابل شوهر خود امتناع نماید، اما این نکته را بدانید که این امتناع تأثیری در پرداخت نفقه زوجه نخواهد گذاشت.
در اصطلاح حقوقی زندگی مشترک زوجین، ظهور در تمکین زن داشته؛ از این رو در محاکم قضایی، بار اثبات به عهده مرد است که ثابت نماید، زن تمکین نکرده و ناشزه محسوب می‌شود.
همچنین به این نکته توجه داشته باشید که زندگی مشترک زوجین نیز ظهور در پرداخت نفقه از جانب مرد دارد، بنابراین در صورتی که زنی برای مطالبه حقوق و نفقه معوقه خود به دادگاه مراجعه نماید، در حالی که مدت زمانی را که خواهان آن نفقه است در یک منزل با شوهر خود زندگی می‌کرده، رویه قضایی محاکم زندگی مشترک با شوهر را ظهور در پرداخت نفقه از سوی زوج می‌داند و این بار اثبات بر عهده زوجه خواهد بود، در این مواقع غالبا دادگاه‌ها مطالبه نفقه از جانب زوجه را نمی‌پذیرند.
مطالبه نفقه ایام گذشته زوجه:
اصولاً زن قادر است نفقه ایام گذشته خود را نیز مطالبه نماید. این در حالی که در خصوص فرزندان مشترک، مرد صرفاً از زمان تقدیم دادخواست از ناحیه فرزندان، ملزم به پرداخت نفقه خواهد شد و در واقع فرزندان قادر نیستند، مدعی عدم پرداخت نفقه در گذشته گردند.
ضمنا قانون‌گذار حقوقی را برای زنانی که همسران‌شان فوت کرده‌اند، در نظر گرفته است. تا سال ۱۳۸۱ هرگاه عقد نکاح به علت فوت شوهر منحل می‌شد، در عین حال که زن مکلف بود (۴ ماه و ۱۰ روز) عده وفات را نگه دارد، نمی‌توانست نفقه این دوران را مطالبه کند اما با اصلاح ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی، زن می‌تواند در ایام عده نیز نفقه خود را مطالبه کند.
الهه ملاحسینی _ تیتر یک
انتهای پیام/ل
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
