گنبد فیروزه ای سلطانیه شاهکار معماری ایرانی در استان زنجان/ هنر ارزشمند ایلخانیان یادگاری برای زنجانیان
این گنبد که در شهر سلطانیه قرار گرفته در حد فاصل بین سال‌های 704- 712 قمری به دستور اولجایتو پادشاه مغول معروف به سلطان محمد خدابنده ساخته شده و آرامگاه وی نیز در همین بنا قرار گرفته است.
گنبد خشتی سلطانیه که به عنوان مقصد اول گردشگری در استان زنجان مطرح است نه‌تنها پس از ۷۰۰ سال با گذر از مخاطرات طبیعی فراوان جان سالم به‌در برده و در جغرافیای ایران ثابت مانده بلكه در تاریخ ذهن بشری نیز جا خوش كرده است و در سالیان گذشته شاهد حضور بازدید کنندگان و گردشگران از اقصی نقاط جهان بوده است.
این گنبد که از بی‌نظیرترین و البته بزرگترین گنبد خشتی جهان است قامت سر به فلک کشیده‌اش با آجر ساخته شده و طبق اطلاعات موجود از نظر ارتفاع بعد از کلیسای سانتاماریا و مسجد ایاصوفیه سومین گنبد مرتفع جهان است و از جمله آثاری است که در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده است.
گنبد تاریخی در قسمت جنوب غربی ارگ سلطانیه واقع شده و طبق اطلاعات موجود هر ارگ آن عمارت رجال معروف آن زمان بوده که با یکدیگر در ساخت ارگ رقابت داشته‌اند.
ساختمان این بنای عظیم تاریخی بر روی یک نقشه هشت ضلعی قرار گرفته که طول هر ضلع آن به ۱۷ متر می‌رسد و عظمت این بنا را بیشتر نمایان می‌کند با این حال گنبد سلطانیه از سه فضای گنبد خانه، تربت خانه و سردابه تشکیل شده که ارتفاع آن ۵۰.۴۸ متر و قطر دهانه آن ۴۰.۲۴ متر است همین ویژگی سبب شده تا این گنبد در لیست شگفت‌انگیزترین بناهای تاریخی ساخته شده به دست بشر قرار گیرد.
گنبد با روکش کاشی‌های فیروزه‌ای به شیوه خاص تزیین شده، این تزئینات به نحوی رخ نمایی می‌کنند که انگار لباس فیروزه‌ای به تن گنبد شده و قصد نوازش چشم ببیند‌گان را دارد.
تزئینات داخلی بنای گنبد متنوع است و شامل كاشیكاری، گچ بری، مقرنس كاری، خطوط تزئینی و تزئینات آجری می باشد. گنبد سلطانیه مجموعه‌ای بی‌نظیر از اصیل‌ترین هنرهای تزئینی ساختمانی ایران زمین است چراکه بر روی دیوارهای داخلی بنا، طرح‌هایی به خط بنایی با تركیب كاشی آبی رنگ و آجر، كلمات الله، محمد و علی و تلفیق كلمات محمد و علی و تركیب‌های پیچیده هندسی از كلمه علی ساخته شده است.
با این حال گنبد سلطانیه به عنوان یادگار دوره ایلخانیان و هفتمین اثر ایران ثبت شده و در فهرست میراث جهانی قرار گرفته است که در طول سال گذشته بعد از ۵۰ سال مرمت رواق جنوبی این گنبد به پایان رسید و در طول سفر اخیر رئیس جمهور به استان زنجان نیز وزیر میراث فرهنگی از این بنا بازدید کرد و بر دستان هنرمندی که سالیان درازی عمر خود را صرف مرمت این بنا ارزشمند کرده بود بوسه زد.
با اینکه در طول دو سال گذشته شیوع ویروس کرونا سبب شد تا گردشگران از ورود به استان و بازدید از مکان‌های تاریخی خصوصا گنبد سلطانیه محروم شوند اما امسال طبق برنامه‌ریزی‌هایی که توسط ستاد ملی مبارزه با کرونا انجام گرفته گردشگران و مسافران به شرط تزریق دو دوز واکسن کرونا و همراه داشتن کارت واکسن می توانند وارد شهرستان سلطانیه شده و از نگین فیروزه‌ای این شهر بازدید کنند.
طبق اعلام مسئولان گردشگری استان زنجان موزه و بنای گنبد سلطانیه از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ برای بازدید کنندگان ارایه خدمات خواهند کرد و ۱۵ نفر راهنما و فروشنده بلیط نیز به ارایه راهنمایی، مشاوره و خدمات به بازدیدکنندگان خواهند پرداخت. از سویی دیگر برنامه‌های متنوع دیگری از جمله تکم‌گردانی که با فرهنگ زنجان عجین شده است برای شناساندن هر چه بیشتر این هنر به در معرض دید بازدیدکنندگان به اجرا در خواهد آمد./ب
انتهای پیام/س
