وضعیت آخر؛ راهی برای دستیابی به زاویه های ناشناخته خود
به گزارش گروه فرهنگی "تیتریک" ؛ حمیده علیزاده منتقد در نقد کتاب « وضغیت آخر» نوشته تامس ای. هریس در یادداشتی اختصاصی برای "تیتریک" نوشت: کتاب وضعیت آخر نوشته ی تامس ای . هریس به ترجمه اسماعیل فصیح از انتشارات نشر نو می باشد، این کتاب که از جمله کتاب های روانشناسی است در 352 صفحه گردآوری و در اختیار علاقه مندان به این مباحث قرار گرفته است.
تامس ای. هریس در این کتاب روانکاوانه به درمان مشکلات روانشناسی که محرک های زیر بنایی دارند و ناشناخته و ناخودآگاه هستند می پردازد که با توجه به شناخت این عوامل مهم، معنی و مفهوم رفتارهایمان را شناخته و می توانیم راهی برای تغییر بیابیم.
تامس ای. هریس در 11 آوریل 1940 متولد شد این نویسنده و فیلم نامه نویس امریکایی که بیشتر به دلیل نوشتن رمان هایش شناخته شده است و تمام کارهایش تبدیل به فیلم شده اند ؛ از جمله آن می توان به «سکوت بره ها »اشاره کرد .نخستین رمان او با نام « یکشنبه سیاه » در سال 1975 منتشر شد که مورد تحسین منتقدین قرار گرفت و جایزه ساترن را نصیب خود کرد.
کتاب در 13 بخش تقسیم بندی شده است و در هر فصل موضوعاتی مرتبط با تحلیل رفتار متقابل شرح داده شده است ؛ موضوعاتی با عناوین ما می توانیم تغییر کنیم ،تجزیه و تحلیل رفتار متقابل ،چگونه با یکدیگر فرق داریم ؟ و موارد دیگری که کمک به درست رفتار کردن ما و پیدا کردن ریشه و اساس نوع رفتاری است که در مواقع مختلف و مواجهه با رویدادها از خود بروز می دهیم . نویسنده برای درک بهتر مطالبش آنها را با بیان مثال هایی ملموس و قابل فهم کرده تا نوشته ها برای مخاطب گویا شوند .
او در کتابش به این موضوع اشاره دارد که با توجه به تجربیات و مطالعات سه حالت در تمامی اشخاص وجود دارند ،این حالت ها همان والد ،بالغ و کودک هستند . نویسنده معتقد است که مغز ما اتفاقات و تجربیات واقعی را در خود نگه می دارد و مانند نواری که در ذهن ضبط شده است .این اتفاقات وقایع گذشته و احساس درونی ما نسبت به آن است و این احساس ها و رویداد ها اغلب طی 5 سال اول زندگی اتفاق افتاده و در مغز ماندگار شده اند که آن را کودک و والد می نامد . جنبه سوم این موضوع بالغ است که همان توانایی و مفهوم اندیشیده زندگی است .
برای باز کردن این سه حالت باید بگوییم که « والد » شما انبوهی از سوابق و رویدادهای خارجی در مغز است که بدون سوال و حتی با زور ، تقریبا در 5 سال اول زندگی فرد دریافت می شوند . به طور کلی جنبه والد به عنوان محفوظاتی از رفتار پدر و مادر در ارتباط با کودک خود می باشد که در ذهن او ضبط و ثبت شده است .«کودک » جنبه ای است که به ضبط رویداد های درونی می پردازد و احساس او را از انچه شنیده یا دیده است را نشان می دهد و « بالغ» کار تبدیل تکه های محرک را به اطلاعات برعهده دارد . بالغ هر فرد اطلاعات به دست آورده را بررسی و ارزیابی می کند تا ببیند این اطلاعات معتبر و قابل استفاده هستند یا باید رد شده و کنار گذاشته شوند .
در فصل 4 این کتاب نویسنده راه کارهایی را برای تغییر خودمان ارائه می دهد و از آن با عنوان ما می توانیم تغییر کنیم استفاده کرده است این فصل با جمله ای از امرسون ، شاعر و فیلسوف و مقاله نویس امریکایی آغاز شده که این گونه می گوید : مردم همه خود را برای پیش برد جامعه می آرایند ... ولی هیچ کس پیش نمی رود.
در بخشی از کتاب آمده : هدف کلی از «تحلیل رفتار متقابل » آنست که به شخص توانایی آن را بدهد که بتواند آزادانه حق انتخاب داشته باشد :آزاد باشد . هدف آن است که «بالغ» آزاد باشد تا چنانچه اراده کرد بتواند تغییراتی در خود ایجاد کند ،تغییراتی در کنترل انگیزه های تکرار شونده قدیمی یا در کنترل انگیزه های جدید . بیشتر این آزادی عمل در کودکی ازدست می رود و یا به قول کوبی در اینجاست که حمله اولیه « مرحله عصبی » آغاز می شود . در این مرحله است که شخص به جز درگیری موثر با واقعیات کنونی مدام درگیر حل مسائل قدیمی است .
به نظر تامس ای . هریس سه چیز مهم است که باعث می شود هرکسی به فکر تغیر بیفتد یکی اینکه تا حد تحمل خود رنج کشیده است ، دومی ناامیدی روح یا همان دلمردگی از زندگی است و سومین عامل که شخص ناگهان متوجه می شود که تغییر ممکن است .او در کتابش از راهنمایی ها و سر نخ هایی استفاده کرده است که به گفته خودش می توانند کمک کنند تا ما سه جنبه خودمان یعنی همان والد ، کودک و بالغ را به عنوان عامل انگیزه یا پاسخ شناسایی کنیم .سرنخ ها همان رفتار ها یا حالاتی است که ما با برخورد و مواجهه با یک موضوع از خود نشان می دهیم ، برای مثال از سر نخ های والد به اخم ها و چین های پیشانی ، سر تکان دادن ، نگاه ترس آورو ... می توان اشاره کرد .وقتی ما حالات و سرنخ ها را در خودمان بشناسیم به راحتی می توانیم بفهمیم که چه موقعی چه جنبه ای از ما ظهور کرده است و آیا درست است یا خیر .
به کمک این کتاب می توانیم یاد بگیریم که چگونه پاسخ مناسب را در هر شرایطی از خود بروز داده و بالغ نیرومندی را در خود پرورش دهیم .
برشی از کتاب : «بالغ» شخصیت انسان ،دیر تر از «کودک» و «والد » ظاهر می شود ، و در بسیاری از اشخاص در تمام عمرشان نمی تواند به آنها برسد .«والد » و «کودک » مدارهای اولیه شخصیت را اشغال می کنند و مدارهایی بسته و کاملند و طبیعتاً و به طور خودکار ،اغلب اول آنها هستند که به هر انگیزه ای پاسخ می دهند . بنابراین اولین قدم برای تقویت «بالغ» آن است که به علائم « والد » و « کودک » حساسیت بیشتری داشته باشیم .احساسات برانگیخته انسان علامت آن است که کودک درون انسان بیدار شده (به « قلاب» افتاده) است .حساسیت داشتن به این « کودک » اولین گام برای خوب عمل کردن « بالغ »است .
حمیده علیزاده-تیتریک
انتهای پیام/