فناوری‌های پیشرفته قرار است یار انسان باشند یا دشمن او؟
انصافاً این نکته را نیز باید در نظر داشت فناوری‌های جدید کمک‌های زیادی به سازمان‌های امنیتی برای دستگیری مجرمین و جلوگیری از اتفاق جرم داشته‌اند اما مرز میان کمکی که فناوری‌های جدید به انسانها می‌کنند و نظارت‌هایی که شرکت‌های و سازمان‌ها به لطف این فناوری‌ها بر روی انسانها انجام می‌‌دهند بسیار باریک است.
برای نمونه می‌توان به فناوری تشخیص چهره اشاره کرد. این فناوری این‌روزها به اندازه‌ای پیشرفت داشته که حتی از آن برای باز کردن قفل گوشی‌های گران‌قیمت نیز استفاده می‌شود. چنین چیزی به این معناست که فناوری تشخیص چهره به بلوغی رسیده که می‌توان روی آن برای تشخیص دقیق انسانها از یکدیگر حساب باز کرد. سازمان‌ها با کمک چنین فناوری می‌توانند چهره یک فرد خاص را در میان انبوهی از جمعیت تشخیص دهند. با این حساب در شهرهایی که چنین فناوری‌هایی مستقر شده باشد دیگر هیچ فردی در امان نیست و هر کجا که برود چهره او از جانب سیستم‌های بسیار هوشمند تشخیص چهره، شناسایی و رصد می‌شود.
به لحاظ نظری این فناوری بسیار کارآمد به‌نظر می‌رسد و می‌توان روی دستگیر کردن مجرمین با چنین دستاوردی حساب باز کرد اما همین فناوری در شهرهای بزرگی مانند لندن که هزاران دوربین در تمامی قسمت‌های شهر نصب شده دردسرهای خاصی دارد و آزادی عمل شهروندان را زیر سؤال برده است. پهپادها نیز یکی دیگر از همین فناوری‌ها هستند که همانند چاقوی دولبه عمل می‌کنند از یک طرف فاید‌های زیادی به جوامع انسانی می‌رسانند و از طرف دیگر هر لحظه امکان دارد یک پهپاد بسیار پیشرفته زندگی شخصی انسانها را زیر نظر داشته باشد.
گوشی‌های هوشمند نیز یکی دیگر از نماد‌‌های بارز تکنولوژی هستند که در کنار فایده‌های بسیار زیاد، عیب‌هایی نیز دارند. فایده‌های گوشی‌های هوشمند را شما بهتر از ما می‌دانید و نیازی نیست به آنها اشاره کنیم اما ضررهای این گوشی‌ها در بیشتر مواقع از دید پنهان می‌ماند. برای نمونه می‌توان به پرونده‌ای در یکی از دادگاه‌های آمریکا اشاره کرد که پلیس با استفاده از اطلاعاتی که از گوشی هوشمند مظنون بدست آورده بود در یک بازه زمانی توانست مسیرهایی که مظنون به آن رفت و آمد داشته است را مشخص کند.
چنینی چیزی به این معناست که بزرگان فناوری و سازمان‌های امنیتی به راحتی می‌توانند مسیرهایی که کاربران گوشی‌های هوشمند در طول روز به آن رفت و آمد دارند را زیر نظر بگیرند. بدون شک دسترسی به چنین اطلاعاتی در چند دهه گذشته برای سازمان‌های بزرگ خواب و رؤیا بود اما این روزها یک گوشی هوشمند معمولی حجم زیادی از اطلاعات زندگی شخصی کاربران را در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد.
جالب است بدانید چنین اطلاعاتی نه‌تنها برای سازمان‌های امنیتی ارزش دارد، بلکه برای مصارف تجاری نیز می‌توان از این اطلاعات کمک گرفت. برای نمونه فرض کنید به الگوی تردد اهالی یک محله دسترسی داشته باشید و بدانید این افراد هر روز از چه مسیرهایی تردد می‌کنند. از طرف دیگر خریدهای این افراد را نیز می‌توان با بازدیدهایی که از فروشگاه‌های آنلاین دارند زیر نظر گرفت و تشخیص داد هر شخصی علاقه به خرید چه محصولاتی دارد. با در اختیار داشتن اطلاعات مسیر تردد فرد و محصولاتی که به خرید آنها علاقه دارد می‌توان یک کمپین تبلیغاتی در محله‌ای که به آن اشاره کردیم راه‌اندازی کرد. در این کمپین، تبلیغات محیطی را با کالاهایی که یک فرد به خرید آنها علاقه دارد در مسیری که هر روز تردد می‌کند قرار می‌دهیم تا چشم او روزانه به این تبلیغات بیافتد و انگیزه بیشتری برای خرید پیدا کند.
برای روشن‌تر شدن این مطلب اجازه دهید به نمونه‌ای جالب اشاره کنیم، حدود ۱۰ سال پیش مدیران ارشد فروشگاه تارگت (Target)، که یک فروشگاه زنجیره‌ای بسیار بزرگ در آمریکا است به این فکر می‌افتند تا مشتریانی که باردار هستند را شناسایی و حتی ماهی که باردار شده‌اند را تشخیص دهند تا از این طریق برای این مشتریان در بازه‌های زمانی مشخص تبلیغاتی با محوریت سیسمونی و لوازم مورد نیاز مادر و نوزاد ارسال کنند. کاملاً مشخص است هیچکدام از مشتریان فروشگاه تارگت حاضر نبودند اطلاعات بارداری خود را با یک فروشگاه در میان بگذارند.
در نتیجه مدیران فروشگاه با توجه به خریدهایی که مشتریان زن این فروشگاه انجام می‌دادند به الگوی مشخصی از احتمال بارداری آنها دست پیدا کردند و با ترتیب دادن یک کمپین تبلیغاتی برای این مشتریان در بازه‌های زمانی که انتظار می‌رفت زمان زایمان آنها نزدیک است تبلیغات مخصوص سیسمونی نوزاد، پوشک بچه و سایر لوازم مورد نیاز نوزاد ارسال کردند.
تجربه نشان داده است سازمان‌ها همیشه در زمینه فناوری‌های پیشرفته چندین گام جلوتر از مردم هستند و فناوری‌هایی را که این روزها شاهد هستیم، مدت‌های زیادی است که سازمان‌های بزرگ از آنها برای پیگیری اهداف خود استفاده می‌کردند. با این حساب این پرسش پیش می‌آید که آیا این فناوری‌ها واقعاً گره‌ای از کار انسانها باز کرده‌اند یا اینکه به ابزاری تبدیل شده‌اند تا انسانها دائم زیرنظر گرفته شوند و حریم شخصی آنها زیر پا گذاشته شود؟
به این پرسش نمی‌توان به سادگی پاسخ داد اما چیزی که کاملاً مشخص است این نکته است که سازمان‌های بزرگ، انسانها را به حال خود رها نمی‌کنند، از طرف دیگر فناوری‌های پیشرفته نیز به‌اندازه‌ای در زندگی انسانها نفوذ کرده‌اند که عملاً نمی‌توان این فناوری‌ها را کنار گذاشت. این امر باعث شده تا انسانها از طرفی همیشه دنبال تکنولوژی‌های جدید باشند و از طرف دیگر دائم از نفوذ این تکنولوژی‌ها در زندگی شخصی خود گله کنند. با این حساب از آنجایی که مطمئن هستیم سازمان‌های بزرگ دست از سر انسانها بر نمی‌دارند، امیدواریم انسانها به دانش و آگاهی برسند که بتوانند تا حد امکان حریم شخصی خودشان را از دسترس غیرمجاز سازمان‌های بزرگ دور نگه دارند.
در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم تجربه مفید یا نظری در این زمینه دارید، ما و سایر کاربران را در قسمت نظرات در جریان این موارد قرار دهید.
