همه چیز درباره ی تلویزیون های 4k

گروه دانش «تیتریک»؛ به طور کلی در هر دستگاهی که به نوعی به تصویر و صفحه نمایش ربط دارد، پای فناوری 4K هم درمیان است که از کیفیت عالی آن ابزار یا دستگاه حکایت می‌کند. فناوری 4K TV اکنون در بیشتر محصولات تولیدکننده‌های تلویزیون از جمله تلویزیون اندرویدی بسیار باریک سونی، OLEDهای ال‌جی و تلویزیون‌های سری SUHD سامسونگ به کار رفته و از آن به عنوان ویژگی بسیار مهم و خوب این محصولات یاد می‌شود. حالا سوال اصلی این است که 4K دقیقا چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

4K چیست؟

این واژه که با نام UHD نیز شناخته می‌شود، تعریف بسیار ساده‌ای دارد: کیفیتی معادل چهار برابر بیشتر از رزولوشن 1080p با ۸ میلیون پیکسل به جای دو میلیون پیکسل. نتیجه این ارقام اضافی، وضوح بسیار بیشتر و بهترتصاویر است که با جزئیات بیشتر و بافت‌ منسجم‌تر ثبت و پخش می‌شوند و در نهایت، تصاویر کاملا نرم و طبیعی و زنده نمایش می‌شوند. اما این فقط به استفاده‌های ابتدایی این فناوری برمی‌گردد. هم‌اکنون بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات شبکه‌های تلویزیونی در تلاش برای ارتقا یا همان آپگرید کردن برنامه‌های خود به 4K هستند. برای مثال در انگلستان، برخی از کمپانی‌های تلویزیونی مانند بی‌بی‌سی و BSkyB به فکر استفاده بهینه از این سیستم هستند و در این مسیر از هر روشی، از تعداد و اندازه فریم گرفته تا کنتراست و نمایش رنگ‌های خالص، فروگذار نمی‌کنند. نام‌های شناخته‌شده دیگری همچون سامسونگ، ال‌جی و سونی نیز نمایشگرهایی با عنوان UHD ساخته و راهی بازار کرده‌اند تا بتوانند 4K را به استانداردی رایج در این حوزه بدل سازند. مهندسان این حوزه اعتقاد دارند که برای رسیدن به چنین هدفی باید همه ملزومات آن مهیا باشد و در حال حاضر هنوز این مرحله فرا نرسیده است. برای داشتن تصاویر اولترا اچ‌دی هنوز باید سال‌ها منتظر ماند، هرچند معنایش این نیست که این انتظار خیلی طول می‌کشد. بدون شک در آینده‌ای نزدیک، تصاویر و دستگاه‌‌های 4K در دسترس همگان قرار خواهد گرفت.

تفاوت اولترا اچ‌دی با 4K در چیست؟

از دیدگاه فنی، اولترا اچی‌دی یکی از شاخه‌های استاندارد سینمای دیجیتال 4K است. به این مفهوم که وقتی تصاویر با رزولوشن 4K نمایش داده می‌شوند یعنی 4096×2160 پیکسل دارند، در حالی که تصاویر UHD وضوحی کمتر و برابر با 3840×2160 پیکسل ارائه می‌دهند. به همین دلیل است که بسیاری از برندها از واژه 4K  برای نمایشگرهای خود استفاده نمی‌کنند و اولترا اچ‌دی یا UHD را به آن ترجیح می‌دهند. هر چه عدد بزرگ‌تر باشد، کیفیت و وضوح تصویر بیشتر و بهتر 

فاصله مناسب برای تماشای صفحه نمایش 4K چند متر است؟

تجربه تماشا و زاویه‌دید تلویزیون‌های 4K Ultra HD بسیار بهتر از فول اچ‌دی‌هاست. بهترین روش برای تماشای تلویزیون‌های چهار هزار پیکسلی، شرایطی مشابه سالن‌های سینماست. سالن‌های قدیمی سینما به شکل مستطیل بودند و تماشاچی‌ها در فاصله‌ای به اندازه 3 تا 5 برابر ارتفاع پرده، دورتر از تصویر می‌نشستند زیرا این بهترین فاصله و زاویه‌دید به‌شمار می‌رفت. اما سینماهای امروز عریض‌تر هستند و بهترین فاصله دید، 1.5 برابر ارتفاع پرده سینماست. با این اطلاعات می‌توانید بهترین موقعیت و فاصله برای تماشای تلویزیون را تعیین کنید. به این مفهوم که بهترین فاصله برای تماشای تلویزیون 65 اینچی  4K در خانه به طور میانگین، یک متر و نیم است. این بدان معنی است که فاصله شما برای تماشای یک تلویزیون بزرگ تر از 65 اینچ باید حدود 2 تا 3 متر باشد. وقت آن رسیده تا تجدید نظری در چینش لوازم منزلتان داشته باشید.

آیا تلویزیون‌های 4K OLED کیفیت بهتری دارند؟

دیودهای نوری ارگانیک که به OLED معروف هستند، خیلی وقت نیست که وارد دنیای دیجیتال شده‌اند، اما طرفداران بسیاری دارند و بسیاری از کمپانی‌ها برای استفاده از آن در محصولات خود رقابت تنگاتنگ دارند. در اوایل زمان تولید این تکنولوژی، هزینه آن زیاد بود اما خوشبختانه با گذشت زمان این مسئله در حال کمرنگ شدن است. همین کاهش تدریجی قیمت نقطه امیدی است که این تلویزیون‌ها بیشتر از قبل تولید شوند و در دسترس کاربران بیشتری قرار بگیرند. ال‌جی یکی از شرکت‌هایی است که در این حوزه تلاش بسیاری انجام می‌دهد و در حال حاضر نیز یکی از بهترین و شاید بتوان گفت برترین کمپانی‌های‌ تولیدکننده OLED در سراسر جهان به‌شمار می‌رود. فناوری OLED به معنای واقعی تحسین‌برانگیز و خیره‌کننده است و رنگ و نور در این نوع نمایشگرها فرق چندانی با واقعیت ندارند. این شرکت کره‌ای در سال جاری  میلادی نخستین تلویزیون 4K OLED خود را روانه بازار کرد. این پنل هنوز قیمت بسیار بالایی دارد و هر کسی توان خرید آن را ندارد. اما مدیر شعبه انگلیس شرکت ال‌جی الکترونیکس، K I Kwon در این باره گفته: «من مطمئنم به زودی تعداد این پنل‌ها افزایش می‌یابد و پیرو آن، قیمت‌ها نیز کاسته خواهد شد.»

شبکه‌های 4K TV

در حال حاضر هیچ نوع شبکه تلویزیونی 4K TV در دنیا وجود ندارد. اما در تابستان سال 2014 میلادی، DVB Steering Board نخستین فاز تخصصی DVB-UHDTV را تأیید کرد که اجازه می‌داد تصاویر با رزولوشن 3840×2160 پیکسل و سرعت 60 فریم در ثانیه در این شبکه پخش شوند. این تصاویر رنگ‌های غنی‌شده و طبیعی با نرخ بیت 10 به جای نرخ همیشگی 8 داشتند. این استاندارد خیلی سریع مورد تأیید و تصویب ETSI قرار گرفت که می‌تواند آغازگر راه برای تولید و عرضه شبکه‌های تلویزیونی با رزولوشن اولترا اچ‌دی باشد. مشکل اصلی در مورد استاندارد تصویب‌شده جدید، تلویزیون‌ها و ست‌باکس‌ها هستند که هنوز با این رزولوشن هماهنگ نشده‌اند. به این مفهوم که برای بهره گرفتن از چنین کانال‌هایی باید دستگاه‌های مختص آن را بخرید.

در حال حاضر چه محتواهای تصویری با رزولوشن 4K وجود دارد که بتوان آن‌ها را تماشا کرد؟

از بهار سال 2014 میلادی، نتفلکس به نامی مشهور در زمینه ارائه محتوای 4K برای استفاده خانگی تبدیل شد. هنگامی که اپلیکیشن نتفلکس را در یک تلویزیون 4K باز می‌کنید، همه برنامه‌های 4K به صورت خودکار از طریق آن پخش می‌شوند. از زمان آغازکار این اپلیکیشن، فقط فصل دوم House of Cards روی این شبکه وجود دارد. اما خیلی نگران نباشید؛ برنامه‌های زیادی با این رزولوشن در حال تولید است که به زودی در دسترس کاربران خانگی قرار خواهد گرفت. شبکه یوتیوب نیز یک کانال 4K ارائه کرده که برای تماشای برنامه‌های آن با کیفیت مذکور، باید کامپیوتری داشته باشید که کارت گرافیک 4K دارد. البته باید اشاره کنیم که کمبود برنامه‌های تلویزیونی و فیلم با کیفیت 4K چیزی نیست که خیلی نگران‌کننده باشد. هم‌اکنون خیلی از نمایشگرهای اولترا اچ‌دی، تصاویری را که رزولوشن 1080p دارند به قدری باکیفیت پخش می‌کنند که این کمبود را چندان حس نمی‌کنید. در ضمن، محصولات برندهای شناخته‌شده، تکنیک‌هایی را روی تصویر اجرا می‌کنند که موجب ارتقای کیفیت تصویر می‌گردد و در نتیجه، فیلم‌ها را با رزولوشنی باورنکردنی می‌توانید تماشا کنید و از تماشای آن‌ها لذت ببرید. برای استفاده از چنین امکاناتی، سونی چندین نوع سیستم پخش بلوـ‌ری عرضه کرده که تصویر را با بهترین کیفیت و بالاترین رزولوشن نمایش ‌می‌‌دهند. یا مثلا دیسک‌های بلوـ‌ری از همه فضای موجود در دیسک برای انتقال بهترین کیفیت 1080p Blu-ray استفاده می‌کنند. آن‌ها حتا در ارائه رنگ‌های طبیعی نیز استاد هستند و برای این منظور طراحی شده و توسعه پیدا کرده‌اند. بدون شک، کیفیت 2160p به استاندارد بلوـ‌ری‌های نیز اضافه خواهد شد و به کاربر اجازه خواهد داد تا تصاویری با کیفیت اولترا اچی‌دی را روی دیسک‌های فیزیکی خریداری و در دستگاه‌های مخصوص آن تماشا کند. در حال حاضر، کمپانی ژاپنی سونی برای کاربران تلویزیون‌های 4K، سرویس دانلودی عرضه کرده است، اما معلوم نیست این سرویس را برای کشورهای دیگر چه زمانی ارائه خواهد داد.

برای تلویزیون‌های 4K به چه نوع کابلی نیاز داریم؟

دو کابل استاندارد قابل استفاده برای این پنل‌ها، HDMI و DisplayPort هستند. کابل دوم برای مواقعی است که می‌خواهید مانیتور اولترا اچ‌دی را به پی‌سی وصل کنید. کابل‌های HDMI در حال حاضر در دو نسخه 1.4 و 2.0 عرضه می‌شوند. نسخه 1.4 کابل اچ‌دی‌ام‌آی، بسیار ارزان قیمت است و می‌توانید آن را با کمترین هزینه از فروشگاه‌های لوازم و تجهزات کامپیوتری تهیه کنید. این کابل‌ها قابلیت انتقال تصویر با رزولوشن حداکثر 3820×2160 پیکسل و سرعت 30 فریم در ثانیه را دارند. نسخه 2.0 کابل اچ‌دی‌ام‌آی با جدیدترین فناوری روز ارائه شده و می‌تواند تصاویر با کیفیت اولترا اچ‌دی و سرعت 60 فریم در ثانیه را منتقل کند. کابل کامپیوتری DisplayPort نیز عکس و سیگنال‌های صوتی را بدون هیچ تأخیر و اشکالی از کارت گرافیک‌های بسیار باکیفیت در کامپیوتر به مانیتورها منتقل می‌کند

اهمیت کابل HDMI 2.0 برای پنل‌های 4K اولترا اچ‌دی چه‌قدر است؟

نسخه 2.0 کابل اچ‌دی‌ام‌آی، جدیدترین نسخه از این کابل به‌شمار می‌رود. البته نسخه 1.4 هم می‌تواند تصاویر 4K را منتقل کند، اما این کار را با سرعت 30 فریم در ثانیه انجام می‌دهد. این در حالی‌ است که بیشترفیلم‌ها و کمپانی‌های فیلم‌سازی روی انتقال سریع‌تر تصاویر تأکید دارند و در تلاش برای ساخت تصاویر با نرخ فریم بیشتر هستند. کابل HDMI 2.0، پهنای باند را تا 18 گیگابایت در ثانیه بیشتر می‌کند و به همین دلیل، می‌تواند تصاویر 4K را با سرعت 50 یا 60 فریم در ثانیه با رنگ 12 بیت 4:2:2 منتقل کند. هم‌اکنون فقط شرکت پاناسونیک نسخه 2.0 کابل اچ‌دی‌ام‌آی سازگار با تلویزیون 4K را ارائه می‌دهد. هم‌چنین باید اشاره کرد که دو شرکت فیلیپس و سامسونگ که پنل‌های 4K آن‌ها برای تفکیک باکس‌ها جفت هستند، اعلام کرده‌اند که به زودی تیونرهای جدیدی ارائه خواهند کرد که قابلیت ارتقا یافتن یا همان آپگرید شدن دارند. سونی و دیگر کمپانی‌های فعال در این حوزه نیز در تلاش برای اصلاح سخت‌افزارهایشان هستند و برای این منظور زیر پیکسل‌های رنگ را می‌ریزند و می‌توانند فریم‌های 4K را با مجراهای HDMI 1.4 جفت کنند تا درست شبیه رنگ8 بیتی 4:2:0 شوند. این ترفند را در پروژکتورهای e-Shift3 جی‌وی‌سی هم می‌توان مشاهده کرد که رزولوشن رنگ مشابه را ارائه می‌دهد. این روش را می‌توان به فال نیک گرفت که نتیجه بسیار خوبی هم دارد.

فناوری 8K چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

اگر فناوری 4K رزولوشنی معادل 4 برابر فول اچ‌دی ارائه بدهد، 8K هم رزولوشنی معادل 16 برابر آن ارائه می‌دهد. یعنی تعداد پیکسل‌ها به 33 میلیون عدد می‌رسد. این رقم از توان همه نمایشگرهای موجود فراتر است، اما یک شرکت برنامه‌ساز ژاپنی که مالک NHK است، اعلام کرده که قصد دارد این فناوری را تجاری کند و تولید آن را در دستور کار خود قرار داده است. هم‌چنین می‌توان به Super Hi-Vision اشاره کرد که تعدادی نمونه‌های آزمایشی 8K ارائه داده که در المپیک 2012 لندن امتحان شدند. NHK در نظر دارد از این فرمت در بازی‌های المپیک 2020 توکیو بهره بگیرد. افزون بر این، وارد شدن فرمت 8K به بازار دیجیتال یک چالش بزرگ فنی به‌شمار می‌رود. در حال حاضر 4K و HEVC بهترین تکنولوژی‌های متراکم‌سازی در صنعت تصویر هستند. برای استفاده از فناوری 8K به پنل‌های بزرگ‌تر از 80 اینچ نیاز است که امروزه هیچ نوع برنامه، فیلم یا تصویری برای آن نمی‌توان تولید کرد و هزینه تولید و استفاده از آن نیز بسیار بالاست. اگر جزو افرادی هستید که دوست دارید از فول اچ‌دی ناگهان به کیفیت 8k برسید، هنوز باید چندین سال منتظر بمانید تا از حالت فرضیه و طرح‌های آزمایشی به نمونه‌های واقعی و قابل تولید با قیمت‌های مناسب تبدیل شود.

آیا اکنون پنل‌های 4K بخریم یا هنوز منتظر بمانیم؟

بستگی دارد. اگر به دنبال خرید تلویزیون با کیفیت 4K هستید و هزینه آن برایتان مهم نیست، هم‌اکنون نمونه‌های خوبی از آن در بازار موجود است. برای خرید باید حتما به سراغ محصولات شرکت‌های بزرگ و مشهور بروید تا در آینده از قافله تکنولوژی‌های جدید جا نمانید. و یک نکته مهم دیگر این‌که دقت کنید محصول موردنظرتان حتما پورت HDMI 2.0 هم داشته باشد. در آخر هم یادآوری کنیم که تا دو سه سال آینده انتظار دیدن فیلم‌ها و تصاویر 4K را از سرتان خارج کنید و نیز امیدوار باشید که قیمت این محصولات در آن زمان ارزان‌تر از الان خواهد بود.