نقشه اقتصادی-انتخاباتی دولت روحانی

گروه اقتصاد"تیتریک"؛سید مهدی زریباف، رئیس مرکز مطالعات مبانی و مدل‌های اقتصاد بومی در گفتگوی تفصیلی با «نسیم آنلاین» درباره وضعیت اقتصادی کشور پس از برجام بیان داشت: یکی از مهم ترین مشکلات، بحث تولید در کشور است که البته مشکل تولید ساختاری و مزمن است، یعنی هم ریشه‌های فرهنگی و هم سوءمدیریت در طی این سی و اندی سال باعث شده تا همچنان تولید در کشور با موانع بسیار زیادی مواجه باشد.

وی ادامه داد: شرایط سیاسی و همچنین وابسته بودن اقتصاد کشور به نفت از جمله دلایل دیگری است که بر سر راه تولید مشکلاتی را به وجود آورده است، اما این وضعیت در طی دو سال اخیر و در دولت فعلی تشدید یافته است.

زریباف بیان داشت: در طی 900 روزه گذشته ضعف در تولیدات ما شدت یافته و یکی از دلایل این موضوع، وجود تحریم‌ها و دلیل مهم‌تر از آن سوءمدیریت مدیران و مسئولین فعلی است.

هیئت اقتصادی دولت افرادی رنج کشیده نیستند که بتوانند وضعیت اقتصادی مردم را درک کنند

وی تأکید کرد: علی رغم شعارهایی که دولت فعلی مطرح می‌کرد و همچنین نقدهایی که بر دولت گذشته داشت، اما متأسفانه خودش نتوانست طرح مشخصی برای بهبود وضعیت ارائه کند و اگر هم طرح خاصی داشت نتوانست آن را به مرحله اجرا درآورد.

این اقتصاددان اظهار داشت: به نظر بنده دولت کنونی درک عمیقی از وضعیت کشور ندارد و مهم‌ترین دلیل این موضوع نیز این است که هیئت اقتصادی دولت اشخاصی رنج کشیده نیستند که بتوانند وضعیت اقتصادی مردم را درک کنند بلکه در پارادایم‌های خود زندگی می‌کنند.

وی گفت: تفکر تیم اقتصادی دولت این است که باید همه‌چیز ما در جامعه جهانی حل شود، دنیا باید ما را بپسندد، دنیا باید برای ما بخواهد و ما باید در نظام بین‌الملل ادغام شویم و تقسیم کار را بپذیریم. بنابراین اگر قرار باشد ما این نوع تقسیم کار را بپذیریم پس باید نفت خام صادر کنیم و در چنین وضعیتی که قیمت نفت بسیار پایین آمده است لذا تئوری‌های مد نظرشان به هم خواهد ریخت.

دولت فعلی سیاسی‌ترینی دولتی است که پس از انقلاب بر سر کار آمده و اقتصاد را فدای سیاست کرده است

وی تصریح کرد: زمانی شعار می‌دادند که اقتصاد ما هزینه سیاست ما را می پرداخته، بنابراین زمانی هم باید این سیاست باشد که برای اقتصاد کشور هزینه بپردازد در حالی که دولت فعلی سیاسی‌ترین دولتی هست که پس از انقلاب بر سر کار آمده و اقتصاد را به تمام معنا فدای سیاست‌های خود نمودند. در واقع قضییه برجام هم نشان دهنده همین موضوع بود، زیرا تمام هم و غم دولت بر این بود که تحریم‌ها برداشته شود در حالی که اکثر قریب به اتفاق اقتصاددانان معتقد بودند که مشکلات اقتصادی کشور تنها مربوط به تحریم نبود.

زریباف در ادامه به «نسیم آنلاین» گفت: در این مدت ساختارهای ما تولیدی نبودند و توان رقابت نداشتند اما در عمل گرایش دولت به واردات بسیار پررنگ بود و تمایل داشت تا مسائل را هر چه سهل‌تر برای خود حل کند.

دولت برای زمان انتخابات سعی در ایجاد رفاه نسبی کاذب و موقت با افزایش واردات است

وی اضافه کرد: همه این موارد دست به دست هم می‌دهد و باعث می‌شود نه تنها مشکل زیادی از اقتصاد کشور حل نشود بلکه ذهن مردم و بسیاری از متخصصان به این سمت و سو می‌رود که دولت به دنبال این است تا در زمان انتخابات از موضع سیاسی وارد عمل شود و برتری سیاسی‌اش را به نمایش بگذارد، زیرا تولید که راه نیافته و تغییری در وضعیت اقتصادی کشور ایجاد نشده، لذا دولت در چنین زمانی برای حفظ موقعیت در میان مردم باید پول خرج کرده و واردات را افزایش دهد تا به این ترتیب یک رفاه نسبی کاذب ایجاد کند، بنابراین این سیکل باطل تا پیش از دو انتخابات آتی برقرار خواهد بود. لذا من پیش بینی میکنم تا دو انتخابات پیشرو، دولت با افزایش واردات کالاهای مصرفی سعی در راضی نگه داشتن مردم کند که البته این مسئله برای تولید ملی و اقتصاد ملی تبعات و زیانهای بسیار زیادی دارد.

دولت زمان طلایی در شکوفایی اقتصاد را از دست داده

این اقتصاددان با طرح این سؤال که دولت برای بعد از انتخابات چه برنامه‌‍‌ای دارد، به نسیم آنلاین گفت: این برنامه بستگی به این موضوع دارد که آرایش سیاسی مجلس ما چه باشد. به نظر من دولت کابینه جدیدی را معرفی می‌کند که با گرایش‌هایی طراحی می‌شود که به مجلس ارتباط دارد.

وی بیان داشت: پیش بینی من این است که پس از انتخابات نیز تغییر محسوسی در اقتصاد کشور ایجاد نخواهد شد مگر این که تیم اقتصادی دولت تیمی جوان و خوش فکر باشند که حتی با این دید نیز باز هم فرصت کافی برای پیاده سازی نخواهد داشت، لذا با قاطعیت می‌توان گفت که دولت این دو سال و نیم طلایی را از دست داده است.

بزرگترین اشتباه دولت این بود که فکر می‌کرد از دستان بیگانگان آبی خواهد چکید!

زریباف در پاسخ به این سؤال که چرا بسیاری از سرمایه‌داران خارجی تمایلی به سرمایه گذاری در ایران ندارند، تأکید کرد: سرمایه گذاری نکردن هیئت‌های اقتصادی دنیا در ایران هم به دلایل داخلی و هم خارجی مربوط است. یک دلیل این است که در کل، بحران اقتصادی جهانی است لذا هیئت‌های اقتصادی نیز به دنبال بازار می‌‎گردند در واقع آن‌ها تمایلشان این است که کالاهای خود را بفروشند نه این که تکنولوژی برای ما بیاورند.

وی اضافه داشت: اشتباه دولت ما این بود که فکر می‌کرد از دستان این‌ها آبی خواهد چکید در حالی که مسلما آن‌ها برای نجات دادن اقتصاد ما قدمی برنخواهند داشت بلکه درصدد هستند تا با گرفتن سهمی عمده از بازار ایران اقتصاد رو به بحران رفته خود را نجات دهند.

وی ادامه داد: زمانی که این هیئت‌های اقتصادی وارد ایران می‌شوند با مشکلاتی مواجه خواهند شد، یکی این است که همچنان جریانات سیاسی ایران را نامعلوم می‌بینند، به طور مثال نمی‌دانند که گرایش انتخابات به چه سمت و سویی خواهد بود. بنابراین نگران هستند که با عوض شدن جریانات سیاسی نه تنها نتوانند فعالیتی طولانی مدت داشته باشند که حتی ممکن است سرمایه‌هایشان در ایران گرفتار هم شود. بنابراین این سرمایه‌گذاران همچنان در دودلی و سردرگمی به سر می‌برند.از سوی دیگر افراد در داخل کشور نیز برای این موضوع برنامه‌ای ندارند.

مراقب باشیم با قراردادهای نفتی نامناسب صنعت نفت را به تعطیلی نکشانیم

زریباف خاطرنشان کرد: بر فرض که این‌ها حاضر شدند تا در ایران سرمایه‌گذاری کنند، آیا واقعا در این شرایط درست است که ما شرایط نفوذ را بیش از گذشته کنیم؟ بدون شک جریانات مخالف نیز در چنین زمانی جدی خواهند بود.

وی گفت: الان بسیاری از افراد به قراردادهای نفتی اعتراض دارند و بیان می کنند که با این چنین قراردادهایی پای دشمنان به کشور باز شده و باعث از بین رفتن صنعت نفت ایران خواهد شد. این فضای سیاسی و حضور چنین جریانات مخالف نیز فضایی را برای شرکت‌های خارجی ترسیم می‌کند که برایشان چندان خوشایند نخواهد بود زیرا در هر حال مردم کشور و بسیاری از جریانات سیاسی هستند که هنوز هم همان روحیه انقلابی خود را حفظ کرده‌اند.

وی تصریح کرد: حضور شرکت‌هایی مانند شل و بریتیش پترولیوم و یا کمپانی‌هایی که یک به یک به ایران می‌آیند و کارها را از دست ایرانی‌ها می‌گیرند تا چه حد آینده برایشان روشن خواهد بود، بدون شک آن‌ها نیز به چنین مواردی می‌‍‌اندیشند و می‌دانند که ممکن است دولت بعدی که بر سر کار می‌آید تمامی این بازی‌ها را بر هم بریزد.

پایین آوردن تورم در شرایطی که فعالیتی وجود ندارد هنر نیست!

زریباف با بیان این مطلب که بدون شک منشأ بسیاری از تحولات به بعد از انتخابات باز خواهد گشت، خاطرنشان کرد: در حال حاضر تنها دلخوشی دولت این است که تورم را پایین آورده و بنده این را بارها بیان کرده‌ام که در جایی که فعالیتی وجود ندارد پایین آوردن تورم که هنر محسوب نمی‌شود، کاری نشده که تورم بالا برود، دولت همه چیز را قفل کرده و بعد می‌‌گوید تورم نیست مشخص است که در چنین شرایطی نباید هم تورمی باشد.