رسیدن به “توافق پایدار” در سایه عمل به فرامین رهبری است

گروه سیاسی «تیتریک»؛  به نقل از مفاآنلاین؛ مذاکرات هسته ای ایران و گروه 5+1 معروف به گفتگوهای لوزان 3 پس از تلاش های 9 روزه با صدور بیانیه مشترک به پایان رسید، پس از توافق نامه ژنو که گام اول ایران برای به نمایش درآوردن "نرمش قهرمانانه” بود صدور این بیانیه گام دوم تعیین کننده محسوب می شود. پس از انتشار بیانیه مشترک که ظریف و موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مسئولیت آنرا به عهده داشتند، مطابق پیش بینی ها و بر اساس رویه آمریکایی ها، مقامات آمریکایی صحبت هایی مغایر با متن بیانیه را آغاز کردند. در این سخنان برای مقامات آمریکایی دو اصل وجود داشت: یکی نشان دادن چهره ی پیروز و موفق و دیگری بلاتکلیف نشان دادن موضوع تحریم هاست، آمریکایی ها برای فریب مخاطبین خود و متقاعد کردن آن ها در ادعاهایی که داشتند ناچار شدند به طور غیر مستقیم از خود تعریف و تمجید کنند یا پای موضوعات حاشیه ای را به میان آورند، گذشته از این، رفتار آمریکایی ها ما را با علامت سوال بزرگی مواجه می کند.

پس از انتشار بیانیه نهایی مذاکرات لوزان 2، دو بیانیه جداگانه توسط وزارت امور خارجه ایران و وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شد.

در متن بیانیه آمریکایی بر خلاف بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ادعا شده است؛ ایران موافقت کرده است برای 15 سال هیچ گونه تاسیسات غنی سازی ایجاد نکند و برای 15 سال در فردو غنی سازی نکرده و تحقیق و توسعه مرتبط با غنی سازی را نیز در این سایت انجام ندهد. اما در نسخه وزارت خارجه ایران آمده است، تاسیسات هسته ای فردو به مرکز تحقیقات هسته ای و فیزیک پیشرفته تبدیل خواهد شد.

در این میان نکته نگران کننده دیگر لغو تحریم هاست که به نظر می رسد روایت تیم آمریکایی بر خلاف بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران است در حالی که ایران لغو کامل تحریم ها را جزء خطوط قرمز خود بیان کرده است، آمریکایی ها مدعی لغو تحریم ها در قالب یک عملکرد گام به گام هستند. در رابطه با تحریم ها، در سند ایرانی این گونه ذکر شده است "پس از اجرایی شدن برنامه اقدام مشترک تمامی قطعنامه های شورای امنیت لغو خواهد شد و همه تحریم های اقتصادی و مالی چند جانبه اروپا و یک جانبه آمریکا از جمله تحریم های مالی، بانکی، بیمه، سرمایه گذاری و تمامی خدمات مرتبط با آن ها در حوزه های مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی و خودرو سازی فورا لغو خواهد شد”.

این در حالی است که گفته شده است، در متن انگلیسی نیز چنین مسئله ای نیامده است و تنها بر این نکته تاکید شده است که اگر ایران به تعهدات خود عمل کند در تحریم ها تخفیف شامل حالش می شود و در طول بخش اعظم توافق جامع ساختار تحریم های آمریکا باقی می ماند.

تحریم های یک جانبه آمریکا و اروپا پس از آنکه آژانس تایید کرد ایران تمام گام های هسته ای مرتبط را برداشت "تعلیق” می شوند و هرگاه آژانس گفت ایران به تعهداتش عمل نکرده مجددا اعمال می شوند، اما ایران بارها تاکید کرده است که هر بازرسی باید با حفظ حاکمیت ملی ایران انجام شود و سایت های نظامی ایران غیر قابل بازرسی هستند، آنچه در این بیانیه مسلم است، به نظر می رسد که بخش اعظم تعهدات ایران به طور کامل مشخص شده است، اما طرف مقابل درباره بحث لغو تحریم ها هنوز تعهدات خاصی را نداده است و لغو بسیاری از تحریم ها بلاتکلیف است قبل از هر چیز باید به این نکته اساسی توجه داشت که طرف غربی و به خصوص آمریکا با رسیدن به این فهم توافق فعلی را پذیرفته اند که جمهوری اسلامی ایران را نمی توان با فشار و تحریم مجبور به تسلیم کنند، این نکته ای است که هم بارک اوباما و هم جان کری، رییس جمهور و وزیر امور خارجه آمریکا لحظاتی بعد از قرائت بیانیه مشترک به آن اعتراف کردند اما باید به نکات دیگری توجه داشت، اولین نکته در نحوه لغو تحریم هاست زیرا طبق بیانیه موگرینی، اتحادیه اروپا تحریم های یک جانبه اقتصادی و مالی خود را خاتمه خواهد داد اما آمریکا تحریم های خود را متوقف می کند، هرچند در این بیانیه به صراحت از لغو تحریم ها سخن گفته نشده اما توقف تحریم ها از سوی آمریکا چنین تعبیری ندارد و باید گفت که آمریکا حتی بر اساس توافق فعلی تحریم های خود را لغو نمی کند بلکه اجرای آن را متوقف می کند.باید چهار دسته از تحریم ها را از هم جدا ساخت:

1-تحریم های کنگره آمریکا 2-تحریم های شورای امنیت

3-تحریم های رییس جمهور آمریکا 4-تحریم های اتحادیه اروپا

راحت ترین بخش از تحریم هایی که امکان لغو آن ها وجود دارد تحریم های مربوط به رییس جمهور آمریکاست که با فرمان رییس جمهور می تواند این تحریم ها تعلیق یا برداشته شود و در صورت تعلیق نیز رییس جمهور بعدی آمریکا هیچ الزامی ندارد به تصمیم رییس جمهور قبلی متعهد باشد.بعد از آن تحریم های اروپا راحتر از بقیه امکان لغو شدن دارند.

اما امکان لغو تحریم های کنگره آمریکا با توجه به حضور اکثریت جمهوری خواهان در هر دو مجلس نمایندگان و سنا، کمتر است.

تحریم های شورای امنیت که بیشتر محدود به سامانه موشکی و دفاعی است سخت ترین لایه های حقوقی تحریم ها را در بر می گیرد. نکته دیگر اینکه در صورت پذیرش پورتکل الحاقی (بازرسی از هر مکان در هر زمان) این بازرسی ها تحت PMD (ابعاد احتمالی نظامی) صورت می پذیرد، بر اساس این پروتکل نبایستی هیچ نمونه ای که احتمال بهره گیری از آن در سلاح هسته ای وجود داشته باشد دیده شود و این در حالی است که معاون وزیر خارجه آمریکا مدعی است بسیاری از موشک های ساخت ایران قابلیت حمل کلاهک هسته ای دارند و باید نابود شوند به بیان دیگر، گزارش آژانس از یکسو مشروط به آن است که از تولید موشک های بالستیک دست بکشیم و موشک های تولید شده را نیز نابود کنیم و از سوی دیگر تعلیق تحریم ها مشروط به گزارش آژانس است و از آنجا که آژانس موشک های بالستیک را تحت گزارش PMD ارزیابی می کند تحریم های تعلیق شده در اولین بازه زمانی به بهانه های واهی مجددا برقرار خواهد شد.

شاید نکته دیگری که باید درباره بیانیه لوزان مورد توجه قرار گیرد این است که این بیانیه تنها آغاز قدمی کوتاه در مسیر تدوین بیانیه پایانی است و این بیانیه الزام آور نخواهد بود، باید مراقب شگردها و حیله های دشمنان انقلاب اسلامی باشیم. نکته مورد تاکید رهبر معظم انقلاب امام خامنه ای (مدظله العالی) آن است که رفع تحریم ها جزء موضوعات مذاکره است نه نتیجه مذاکرات در اینجا لازم است فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی یادآور شد که فرمودند: من نگرانم، چون طرف مقابل، طرف حیله گری است، امروز آمریکا اهل حیله گری است، اهل خدعه است، اهل خنجر از پشت زدن است و … اتفاقا احتیاجشان هم زیاد است و عمل هم می کنند و واقعا خدعه گری می کنند این ما را نگران می کند باید مراقب شگردهای دشمن باشیم.

ما نباید این گزینه ها را فراموش کنیم که نبرد با دشمنانی که وجود انقلاب اسلامی را در افق حملات پیچیده خود دارند و 36 سال است که با تمام وجود در صدد نابودی و براندازی نظام جمهوری اسلامی هستند و با لطف و عنایت خداوند متعال و ایستادگی و مقاومت ملت بزرگ ایران اسلامی در همه صحنه ها و رهبری پیامبر گونه امام (ره) و مقام معظم رهبری مدظله العالی، شکست خوردند، تمام شده است خداوند بر درجات امام خمینی (ره) بیفزاید که فرمودند: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم استکبار و صهیونیست ها در تعقیبمان خواهند بود تا شرافت و حیثیت مکتبی مان را لکه دار کنند.

بنابراین چه توافق بشود و چه نشود، بازی "وجود” و "عدم وجود” پایان نیافته است، دولت باید ملت را در این تراز رهنمون شود که پس از سنگر هسته ای، آماده مبارزه در سنگرهای دیگر است، زیرا که برای دشمنان انقلاب اسلامی و آمریکای شیطان بزرگ در دشمنی با انقلاب اسلامی و انجام خدعه و نیرنگ "حدیقف” وجود ندارد و به هیچ وجه ممکن نمی توان حصول توافق احتمالی را پایان خط خصومت آمریکا با ایران دانست، از این رو لازم است تمام جریان های سیاسی دوستدار انقلاب اسلامی و حافظ منافع ملی و امنیت ملی با توجه به حیله ها و شیطنت های دشمنان انقلاب اسلامی با عدم خوش بینی مفرط و سیاه نمایی مانع از شکل گیری دو قطبی موافق و مخالف در جامعه شوند، که این موضوع خود یکی از شگردهای آمریکا و دشمنان انقلاب اسلامی در مذاکرات است، اما واقعیت قضیه این است که قدرت های زورگو جهانی بالاخره با ایستادگی و مقاومت مردم ایران و هدایت و رهبری، رهبر معظم انقلاب تسلیم اراده ملت ایران شده و در حد مذکور به پذیرش حقوق هسته ای ایران تن داده اند و از مواضع زورگویانه و زیاده خواهانه پیشین خود عقب نشینی کرده اند. اما همانطور که گفته شد این آغاز راه است نه پایان کار، باید مراقب حیله ها و شگردهای آمریکا و دشمنان انقلاب اسلامی باشیم و بدانیم که ایلات متحده اگرچه روزی یک ابرقدرت از دو قدرت حاکم بر جهان بود اما اکنون آمریکا، همانطور که حضرت امام (ره) پیش بینی کردند یک امپراتوری در حال فروریختن است، نه کد خدای حاکم بر جهان.

اما به رغم کاستی ها و ضعف های بیانیه لوزان و سوء استفاده های یکجانبه طرف غربی و آمریکا از آن، مواضع حکیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ 20/1/1394 را می توان خط پایانی بر تفسیرها و برداشت های یکسویه غرب و بندهای ابهام آلود بیانیه لوزان و ادامه مذاکرات بر بستر جدید دانست، ایشان ضمن تاکید بر اهمیت موضوع هسته ای برای کشور و غیر قابل اعتماد بودن طرف غربی، بر لغو کامل تحریم ها در روز توافق و حفظ حریم مراکز امنیتی و نظامی کشور در روند بازرسی ها و عدم پذیرش نظارت های غیر متعارف و عدم توقف تحقیق و توسعه در فناوری هسته ای تاکید داشتند و در آغاز سخن گفتند؛ اگر از من سوال شود که شما موافق مذاکرات اخیر هسته ای هستید یا مخالف، می گویم نه موافق هستم و نه مخالف، چون هنوز اتفاقی نیافتاده است.

سخنان رهبری با مردم بر اساس اعتماد متقابل است و همانطور که مردم به بنده حقیر اعتماد دارند، من هم نسبت به مردم اعتماد کامل دارم و معتقدم که همواره دست خدا با این مردم است لذا توافق پایدار در سایه عمل به فرامین رهبری محقق می شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی خاطر نشان کردند؛ حضور مردم در سرمای 22 بهمن و در گرمای ماه رمضان در روز قدس، همه نشانه های دست خداست و ما هم بر همین اساس به مردم اعتماد کامل داریم و سخن ما با آنان در چارچوب این احساس و صدق و بصیرت مردم است. حضرت آیت الله خامنه ای تاکید کردند: من نسبت به نحوه رفتار طرف مقابل در ادامه مذاکرات دغدغه دارم ….من هیچگاه در خصوص مذاکره با آمریکا خوشبین نیستم.

نویسنده: جعفر خسروی-تحلیلگر مسایل سیاسی