توزیع عادلانه فضای سبز شهری، عامل افزایش کیفیت زندگی

گروه محیط زیست «تیتریک»، به نقل از«طنین شهر»،در دﻧﻴﺎي ﻛﻨـﻮﻧﻲ ﻣﺎ ﺑﻪ  وﻳﮋه در ﻛﻼﻧﺸﻬﺮﻫﺎ، اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ، ﺑــﻪ  وﻳــﮋه اﺑﺮﺷــﻬﺮﮔﺮاﻳﻲ، ﻣﺤــﺪودﻳﺖ اﻣﻜﺎﻧــﺎت ﺗﻔﺮﻳﺤــﻲ، ﻓﺸــﺎرﻫﺎي ﺣﺎﺻــﻞ از ﻛــﺎر روزاﻧــﻪ و ﻣﺸــﻜﻼت ﺗــﺄﻣﻴﻦ  ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي زﻧـﺪﮔﻲ، آﺛـﺎر ﻧـﺎﻣﻄﻠﻮﺑﻲ در ﺣﻴـﺎت ﺳـﺎﻟﻢ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ  ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ_ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و رﻓﺎﻫﻲ شهرﻧﺸـﻴﻨﺎن ﺑﺮﺟــﺎي ﻣــﻲ ﮔــﺬارد ﻛــﻪ ﺑــﺎ ﺗﻮﺳــﻌﻪ ﻓﻀــﺎﻫﺎي ﺳــﺒﺰ، دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻫﺎي اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب، اﻧﻜﺎرﻧﺎﭘﺬﻳﺮ می ﺷـﻮد و اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﻣﺮدم را در ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از اﻣﺘﻴـﺎزات ﻣﻔﻴـﺪ اﻳﻦ ﻣﻜﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ روزاﻓﺰون ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ. اﻳﺠـﺎد و ﭘـﺮاﻛﻨﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ در ﺷﻬﺮﻫﺎ، ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰاﻳﻲ در ﺳﻼﻣﺖ ﺗﻦ و روان، ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻮﺷﻲ ﺑـﺎﻻ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺗـﻮان ﻛـﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ داﺷـﺘﻪ و ﺷـﻜﻞ ﺟﺪﻳـﺪ و رﺿـــﺎﻳﺖ ﺑﺨﺸـــﻲ ﺑـــﺮ زﻧـــﺪﮔﻲ ﻣـــﺮدم ﻣـــﻲ گذارد. به عبارتی  دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻓﻀـﺎي ﺳـﺒﺰ ﺷـﻬﺮي از  ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻧﻘـﺶ ﺑﺴـﺰا و ﺗﻀـﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪه ای ﻧﺴﺒﻲ در ﺳﻼﻣﺖ ﻓـﺮدي و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ، آراﻣـﺶ روح و روان ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ارﺗﻘـﺎء ﺳـﻄﺢ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ آﻧـﺎن دارد.

البته  از ﻣﺸــﻜﻼت اﺳﺎﺳــﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒﻛﻤﺒﻮد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷـﻬﺮي اﺳﺖ. اﻣﺮوزه زمانی که ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﻣﻴـﺎن اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺷﻬﺮﺳﺎزي، در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻄﺢ ﻛـﺎرﺑﺮي ﻓﻀـﺎﻫﺎي ﺳـﺒﺰ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﺮان ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﺳﺮاﻧﻪ ﻓﻀـﺎي  ﺳﺒﺰ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد، ﻣﺸﺨﺺ می ﺷﻮد ﻛـﻪ ﺑﺴـﻴﺎري از ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑـﺎ ﻛﻤﺒﻮدﻫـﺎي اﺳﺎﺳـﻲ در اﻳـﻦ زﻣﻴﻨـﻪ ﻣﻮاﺟـﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ولی مسئله زمانی بغرنج تر می شود که این سطح محدود، ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻋﺪم ﺗﻮزﻳـﻊ ﻋﺎدﻻﻧﻪ در زﻣﻴﻨﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ آﺳﺎن اﻓﺮاد نیز گریبانگیرش شود. آنچه که در این بین قابل اهمییت است، این است که مدیران شهری ضمن توجه به افزایش سطح فضای سبز می بایست، پراکنش سطح فضای سبز در شهرها را نیز مورد توجه ویژه قرار دهند چرا ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن آن، ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﻫـﺎي ﺑﺼـﺮي و اﺟﺘﻤـﺎعی، ﻋﺪم وﺟﻮد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺮاﻏﺘﻲ و آﺷـﻔﺘﮕﻲ ﺳـﻴﻤﺎي ﺷﻬﺮ را در پی خواهد داشت، که متاسفانه توجه چندانی به این موضوع صورت نمی گیرد.

ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪن زﻣﻴﻦ ﻫـﺎي زراﻋﻲ و ﺑﺎﻏﺎت ﺑﻪ آﭘﺎرﺗﻤﺎن ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﻛﺎﻫﺶ و ﺣـﺬف ﻓﻀـﺎي ﺣﻴـﺎط ﻣﻨـﺎزل ﻛـﻪ  ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺧﺎﻧﻪ ها ﺑﻪ ﺷﻤﺎر  می رﻓﺖ، ﻧﻴﺎز ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺣﺴﺎس ﻣﻲ شود. بسیاری از محققان معتقدند ﻓﻀـﺎﻫﺎي ﺳـﺒﺰ، ﻧﻘــﺶ ﺑــﻲ  ﻧﻈﻴــﺮي در ﺳــﺎﺧﺖ ﺳــﺮﻣﺎﻳﻪ اﺟﺘﻤــﺎﻋﻲ اﻳﻔــﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﻲ ﭼﺸﻢ اﻧﺪازﻫﺎي ﺷﻬﺮ ي  ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ و در ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ، ارﺗﻘـﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮ  ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ در ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي، ﺿﺮورت اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ اﻳﺠﺎد آن اﺳﺖ؛ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻴﺸـﺘﺮي ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺻﻞ ﻣﻜﺎن  ﻳﺎﺑﻲ و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ وﻳــﮋه ﺑــﻪ ﻣﻘﻮﻟــﻪ ﺟﻤﻌﻴــﺖ و ﺳــﺎﺧﺘﺎر ﺳــﻨﻲ ﻣﺤــﺪوده ، ﺳﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺪان داﺷﺘﻪ و ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪ  از ﻣﻮاﻫﺐ آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺟﻤﻌﻴﺖ و وﺳـﻌﺖ در ﭘـﺮاﻛﻨﺶ ﻓﻀـﺎي ﺳـﺒﺰ، ﺑﺎﻳـﺪ در اوﻟﻮﻳﺖ ﻣﺪﻳﺮان و ﻣﺴﺆوﻻن ﺷﻬﺮي ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ شاید بتوان گفت در اکثر شهرها و حتی کلان شهرها مغفول واقع شده است. ﻋﺪم ﺗﺨﺼﻴﺺ مناسب سطح ﻓﻀـﺎي ﺳﺒﺰ و نیز عدم پراکنش مناسب آن ﺗﺒﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﺧﻮاﻫـﺪ داﺷـﺖ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻳﺪ ﺟﺪي ﺗﺮﻳﻦ ﻫﺎ، ﺑﺮوز اﺧﺘﻼﻻت ﺟﺪي در ﻋﺮﺻﻪ ﺣﻴـﺎت ﺷﻬﺮي و ﺳﻼﻣﺖ روﺣﻲ و ﺟﺴﻤﻲ ﺷـﻬﺮوﻧﺪان و ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﺷﺪ.

بطور کلی می توان عنوان کرد: ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ، ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﺑﺨـﺶ ﻣﺤـﻴﻂ ﻫـﺎي ﺷﻬﺮي اﻧﺪ، در ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻤﺎس، ارﺗﺒﺎط و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ رخ  ﻣﻲ دﻫﺪ و اﻳﻦ  ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺎﻓﺖ ﺷﻬﺮي را ﻛـﻪ ﻣـﺮدم ﺑـﺪان دﺳﺘﺮﺳـﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ و ﺑﺼﺮي دارﻧﺪ، ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ  ﺗـﺮﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎ، ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳـﺒﺰ ﺷـﻬﺮي اﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻫﻤـﻮاره ﻧﻘﺶ ﻓﻌﺎﻟﻲ در ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺷﻬﺮ و ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻳﻔﺎ ﻧﻤﻮده اﻧـﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي اﺻﻮﻟﻲ در  ﻣﻜﺎن ﻳﺎﺑﻲ و ﻧﻴﺎزﻫﺎي واﻗﻌـﻲ ﻣـﺮدم، ﻣـﻲ  ﺗﻮاﻧـﺪ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺷـﮕﺮﻓﻲ در ﻛﻴﻔﻴﺖ و ارﺗﻘﺎء زﻧـﺪﮔﻲ ﺷـﻬﺮوﻧﺪان داﺷـﺘﻪ  ﺑﺎﺷـﺪ.

البته برای کاهش مشکلات مربوط به فضای سبز در شهرها که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، برخی راهکارها قایل بررسی اﺳﺖ؛

• ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﭘﺎرﻛﻲ در ﻣﻘﻴﺎس ﻣﺤﻠﻪ و ﻧﺎﺣﻴــﻪ ﺑــﺎ ﺗﺄﻛﻴــﺪ ﺑــﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻏﻴــﺮ ﺑﺮﺧــﻮردار
• اوﻟﻮﻳــﺖ ﺑﻮدﺟــﻪ ﺟﻬــﺖ ﺗﻐﻴﻴــﺮ ﻛــﺎرﺑﺮي  ﻫــﺎي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﺷـﻬﺮداري ها و اﺧﺘﺼـﺎص آن ﺑـﻪ  ﻛﺎرﺑﺮي ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ
• ﺗﺸــﻮﻳﻖ ﺑــﻪ ﻛﺎﺷــﺖ و ﻧﮕــﻪ داري ﮔﻮنه ﻫــﺎي آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻲ و ﭘﺸﺖ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ
• ﺗﺮوﻳﺞ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔـﻞ و ﮔﻴـﺎه ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي
• اراﺋﻪ ي ﺧﺪﻣﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ  ﻫـﺎي  ﺧﺼﻮﺻـﻲ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ
• ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﺷﻬﺮوﻧﺪان درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻧﮕﻬﺪاري و آﺑﻴﺎري درﺧﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ، ﺑـﻪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻓﻀـﺎي ﺳـﺒﺰ ﺷـﻬﺮي ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪ
• اﻳﺠﺎد ﺑﺎﻧﻚ اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ در ﻣـﻮرد ﻓﻀـﺎي ﺳـﺒﺰ ﻣﻮﺟﻮد شهرها و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮزﻳﻊ عادلانه سطح آن ﻫﺎ

نگارنده:  سعید دودانگه

انتهای پیام/