رسانه‌های خارجی درباره علاقه رهبر انقلاب به شعر و ادبیات چه می‌گویند؟

گروه فرهنگی «تیتریک»؛ برگزاری شب شعرهای نیمه رمضان در این سال‌ها دیگر تبدیل به یک آیین فرهنگی شده است تا علاقه رهبر انقلاب به شعر و ادبیات بیشتر خودش را نشان دهد. این وجه از شخصیت یک رهبر سیاسی - دینی برای رسانه‌های خارجی هم جالب شده است و آنها به زعم خود سعی کرده‌اند روایت‌هایی از این موضوع ارائه دهند؛ روایت‌هایی که هرچند خالی از بغض و غرض نیست اما رگه‌هایی از حقیقت را هم با خود حمل می‌کند.

Who Is Ali Khamenei؛ این تیتر مقاله 9 هزار کلمه‌ای اکبر گنجی بود که 2 سال و نیم قبل در 2هفته‌نامه معتبر آمریکایی «فارین افیرز» منتشر شد. نشریه تخصصی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل که در آستانه رسیدن صدمین سال انتشار خود است. گنجی لابه‌لای متن طویل خود جایی هم برای علاقه‌مندی رهبر جمهوری اسلامی ایران به شعر و ادبیات و رمان باز کرده بود. موضوع که برای مخاطبان خارجی به شدت جذاب می‌نمود: «[آیت‌الله] خامنه‌ای در زمان انقلاب ۴۰ سال داشت. او از قبل از انقلاب و بعد آن ارتباطات وسیعی با روشنفکران داشت. او در عین اینکه مرد قوانین اسلامی است، مرد موسیقی، شعر و رمان نیز هست. ویژگی‌ای که کمتر مرجع تقلید یا فقیهی دارد.» این وجه از شخصیت آیت‌الله خامنه‌ای چندان از جانب رسانه‌های خارجی مورد توجه قرار نگرفته است با این حال مرور همان معدود مطالب رسانه‌های خارجی نیز در نوع خود جالب توجه است.

 
هشتگی که تیتر گاردین شد

کاربران انگلیسی‌زبان با هشتگ «avidreader#» مطالب مرتبط با کتاب و ادبیات در شبکه‌های اجتماعی و به‌ویژه توئیتر را بین خود به اشتراک می‌گذارند؛ هشتگی که «خواننده مشتاق» یا «خواننده حریص» شاید معادل مناسب فارسی آن باشد. کاربران هر آنچه را که مرتبط با فضای کتاب و ادبیات باشد اعم از شعر، بریده کتاب، اظهارنظر و امثالهم را با این هشتگ به اشتراک می‌گذارند. زمانی که حساب توئیتری دفتر نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای به زبان انگلیسی در قالب این هشتگ از علایق مطالعاتی و ادبی رهبر انقلاب سخن گفت، رسانه انگلیسی گاردین از رسانه‌هایی بود که نسبت به این اقدام واکنش نشان داد.

گاردین ضمن معرفی حساب توئیتری دفتر نشر آثار رهبری، گزارش خود را این‌چنین آغاز می‌کند: «این رهبر دینی 75 ساله تعداد زیادی کتب رمان و شعر خوانده است!» گاردین در ادامه، مستقیم برخی توئیت‌های خامنه‌ای‌دات‌آی‌آر را منتشر کرده و در آن از علایق ادبی رهبر انقلاب به شعر و ادبیات روس سخن می‌گوید و از میخاییل شولوخف و الکسی تولستوی سخن به میان می‌آورد. هرچند در انتهای متن خود نیز به گفت‌وگو با دو کارشناس ادبیات نشسته تا کلیشه خودساخته رسانه‌های غربی از انقلاب و رهبری را زیر سؤال نبرده و تصویری مثبت از آیت‌الله خامنه‌ای مخابره نشود.

 
نگاه غرض‌ورزانه رسانه سعودی

ورود و دیدگاه‌های مشخص آیت‌الله خامنه‌ای در شعر و ادبیات طی این سال‌ها آن‌قدر پررنگ بوده است که الشرق‌الاوسط را هم به واکنش وا‌دارد. این رسانه سعودی سال گذشته و در حالی که هنوز 10 روز از دیدار سالانه شعرا با رهبری نگذشته بود، در متن بلندی سعی کرد رهنمودهای همدلانه رهبری را «دیکته به شعرا» تعبیر کند. هرچند گزارش‍گر این رسانه تلویحاً اعتراف کرده است که آیت‌الله خامنه‌ای و امام خمینی(رحمه‌الله علیه) نه‌فقط علاقه‌مند به شعرند بلکه خود نیز شاعرند و دستی بر آتش سرودن دارند با این حال گزارش سال گذشته بخش انگلیسی این رسانه نیز سعی می‌کند گپ و گفت صمیمانه رهبری و شعرا را به فرایندی دستوری و یک‌طرفه تبدیل کند که طی آن قرار است شاعران، مجری اوامر بخشنامه‌ای از بالا به پایین باشند: «[آیت‌الله]  خامنه‌ای هر سال با دعوت از گروهی از شاعران، به سازماندهی و خط دادن به آنها اقدام می‌کند... به عقیده او، شعرای انقلابی باید شعر خود را به عنوان یک سلاح جنگی در جنگ حق و باطل استفاده کنند!»

نویسنده الشرق‌الوسط ادامه می‌دهد فقط شعری از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای مقبول است که صرفاً در خدمت جهاد و جنگ و شهادت باشد! وی در ادامه، غمگینانه اظهار تأسف می‌کند که بر اثر این آموزه‌ها فقط تعداد کمی از شاعران در ایران درباره ارزش‌های حیاتی و انسانی شعر می‌سرایند و سخن می‌گویند. حالا اینکه جریان شعر انقلاب در این سال‌ها چگونه رشد کرده است و اینکه در تمام این سال‌ها، چگونه عدالت‌خواهی و حمایت از حقوق و ارزش‌های عدالت‌خواهانه مردمی تبدیل به یکی از ویژگی‌های اصلی شعر انقلاب شده، پرسشی است که از نگاه نویسنده الشرق‌الاوسط بدون جواب مانده است.

رویدادی که از نگاه «نیویورکر» هم پنهان نماند

حضور تعدادی از شاعران فارسی‌زبان غیرایرانی در دیدارهای چند سال اخیر با رهبر انقلاب تبدیل به آیینی شده که از نگاه برخی رسانه‌های خارجی نیز پنهان نمانده است. این حضور در سال گذشته با شرکت پررنگ شاعرانی از تاجیکستان، هند و افغانستان به اوج خود رسید و عملاً بیت رهبری را در انتهای خیابان فلسطین تبدیل به یک رایزنی بزرگ فرهنگی حول زبان فارسی کرد. نکته‌ای که از دید هفته‌نامه آمریکایی «نیویوکر» هم مورد توجه قرار گرفت. در بخش‌هایی از این گزارش که چند روز بعد از دیدار فوق با تیتر «شعر وسیاست در ایران» منتشر شده آمده است: «در ابتدای همین ماه، [آیت‌الله] خامنه‌ای در برابر تعدادی از شعرای ایرانی، افغانستانی، تاجیکستانی، هندی، آذربایجانی و پاکستانی از گسترش فناوری‌های ارتباطی انتقاد کرد که با ادبیات مخصوص به خود مردم را از مسیر مستقیم اخلاقی و محیط انقلابی منحرف و نسل ارزشمند جوان را گمراه می‌کند.»

منبع:صبح نو