آیا صله رحمِ تلگرامی آثار دید و بازدید را دارد؟

گروه فرهنگی«تیتریک»،حجت الاسلام ابراهیم اخوی، روانشناس و مدیر مرکز مشاوره مأوا وابسته به موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) در پاسخ به این سوال که آیا برقراری ارتباط در شبکه های اجتماعی از جمله تلگرام می تواند جایگزینی برای صله رحم و دید و بازدید باشد، اظهار کرد: به طور کلی در این باره به فضای مجازی دو گونه می توان نگاه کرد.

 وی ادامه داد: همان طور که در روایات وارد شده است صله رحم به دو صورت انجام می شود؛ نخست افرادی که می توانند به صورت حضوری دید و بازدید داشته باشند و دسته دوم افرادی که غایب بوده و به صورت نامه و مکاتبه صله رحم می کنند مانند اشخاصی که در شهر دیگری بوده و امکان بازدید حضوری را ندارند.

 به گفته وی اصل در صله رحم بر این است که انسان ها یکدیگر را بییند به دلیل آن که در این دیدارها دو روح حاکم است و افراد می توانند با هم ارتباط بگیرند لذا خیلی از کدورت ها در همین فرصت ها از بین می رود. به عبارت دیگر صرف دیدن و حاضر شدن، کنار هم بودن و تنفس در یک فضای مشترک، موجب می شود ارتباط قوی تری میان افراد شکل بگیرد، در حالی که در فضای مجازی این اتفاق نمی افتد و کمتر کسی است که ارتباط در فضای مجازی را جدی گرفته و حساب ارتباط کامل را باز کند.

 حجت الاسلام اخوی با تاکید بر اینکه بیشتر افراد برای سرگرمی و در وقت مُرده خود به این فضا وارد می شوند که هیچ فراغت و تمرکز ذهنی در آن نیست، بیان کرد: بنابراین، نمی توان این دو مساله یعنی صله رحم حضوری با ارتباط مجازی را با یکدیگر مقایسه کرد.

 وی با بیان اینکه معنای واقعی صله رحم در دید و بازدید حضوری محقق می شود و ارتباط و دیدار در فضای مجازی، بدلی است، تصریح کرد: اما در برخی از مواقع خاص این شبکه ها که امروز بازار تلگرام در میان آن ها، بین کاربران داغ تر است، می تواند به عنوان یک جایگزین مطرح شود مثلا این که فردی به دلیل موقعیت شغلی خود در شهری دیگری و دور از خانواده و خویشاوندان خود بوده و امکان ملاقات حضوری نداشته باشد، می تواند این ابزار را جایگزین اجباری موقت کند و از این طریق پیام محبت آمیز مخابره کند.

 این استاد حوزه و دانشگاه ابراز کرد: اما آسیب جدی که این فضا در بر دارد، این است که فرد به آن عادت کرده و حتی زمانی که در کنار دیگران است و با اقوام و آشنایان خود دیدار دارد، باز از فضای مجازی فاصله نگرفته و در میان جمع به اصطلاح سر در گوشی خود دارد. این خسران جدی است که فرد در بهترین موقعیت، بدترین استفاده را از فضای مجازی بکند.

 وی در ادامه گفت: از سوی دیگر امروز هرگز نمی توان از حذف فضای مجازی سخن به میان آورد بلکه باید به کاربران آموزش داد که چگونه از این فضا استفاده درست و بجا داشته باشند. بنابراین، الزامی نیست که فرد در تمامی ساعات یا غالب آن، در فضای مجازی آنلاین بوده و دچار آسیب شود بلکه می تواند ساعتی از روز خود را به صورت مشخص به استفاده از این فضا اختصاص دهد.

 مدیر مرکز مشاوره مأوا یادآور شد: در حقیقت به هر میزان انسان ها، ارزش بیشتری برای خود و اطرافیان خویش قائل شوند، دقت بیشتری به خرج داده و تلاش می کنند رابطه ای با کیفیت برقرار کنند نه آنکه از زمان خود به بدترین شکل ممکن استفاده کنند.

 وی تاکید کرد: نگاهی به دنیای کودکان نشان می دهد حقیقت چیست؛ به عبارت دیگر وقتی کودکان خود را به میهمانی می بریم، متوجه می شویم آنها با هیجان فراوان و دویدن های طولانی، مطابق با سرشت خود، بازی با دیگران را انتخاب می کنند اما زمانی که در خانه تنها هستند، به تماشای تلویزیون و بازی های مجازی روی می آورند. این رویکرد نشان می دهد حقیقت دنیای واقعی است نه مجازی و اگر کسی از این کاتالوگ اصلی خارج شود، در مسیر فرسایش قرار گرفته و با گذر زمان عوارض و آسیب های جدی تری دامنگیر او می شود و هر چه بیشتر در این فضا دچار بحران، افسردگی و تنش می شود و هر چه بیشتر وقت می گذارد، کمتر نتیجه می گیرد و باتری روانی آنها کمتر شارژ خواهد شد.

 حجت الاسلام اخوی اذعان کرد: از سوی دیگر افرادی که به شدت درگیر فضای مجازی هستند، زیر آبشار اطلاعاتی قرار می گیرند که حتی نمی توانند اطلاعات درستی دریافت کنند چه رسد به آن که این اطلاعات دریافتی را پردازش کنند و نتیجه خوب از آن ها بگیرند و بدانند که کجا استفاده کنند.

 این روانشناس تاکید کرد: در حقیقت وقتی کاربر دائما در حال دریافت اخبار و اطلاعات تازه است، سیستم عصبی او به یک سیستم محتکر تبدیل شده و حس خوبی را تجربه نمی کند بلکه حسی همچون کم هوشی یا فهم مشکل مطالب را لمس می کند که البته انتشار حرف های غیرواقعی را نیز باید به آن اضافه کرد.

 حجت الاسلام اخوی خاطر نشان کرد: همچنین، بسیاری از سخنان جدی که در میهمانی ها رد و بدل می شود، برای فرد وابسته به فضای مجازی جدی تلقی نشده در حالی که این حرف ها می تواند کاملا تحول آمیز و جدی باشد. در حقیقت ما در حال پیش روی به سوی مسخ شدن ذهنی هستیم اما متوجه نیستیم به سمت فضایی کشیده می شویم که از ما انسان هایی رباتیک با هوش مصنوعی می سازد. ما به دید و بازدید نزدیکان و آشنایان و دوستان خود نیازمندیم تا تعادل روانی خود را حفظ کرده و بهداشت روانی مان را ارتقاء دهیم.

 این روان شناس در پایان یادآور شد: عید نوروز فرصت بسیار مناسبی است که مدیریت دیجیتال خود را تقویت کنیم و به دیگران نیز این الگو را بدهیم که در وسوسه هایی دنیای مجازی بتوانند کنترل داشته باشند. در این فرصت، می توان عملا از فضای مجازی فاصله گرفت و طعم حقیقی ارتباط واقعی را چشید و فراموش نکرد که صله رحم، عمر را افزایش داده و تبادل شادی و نشاط را به همراه خواهد داشت. لذا نباید به بهانه های مختلف از جمله ارتباط مجازی در دنیای شبکه های اجتماعی از جمله تلگرام، خود را از این لذت محروم کنیم.

منبع: شبستان