پشت پرده ارتباطات رضا ضراب و پسر اردوغان/ ردپای تاجر ایرانی در نفت رسانی از داعش به ترکیه

در همین باره نیز روزنامه آلمانی «هاندلز بلات» در گزارشی درباره قاچاق نفت سوریه توسط داعش و انتقال آن به ترکیه نوشت که بلال فرزند رجب طیب اردوغان وزیر نفت گروه تروریستی داعش است. بلال با وجود اینکه تلاش کرد خود را خوب و سالم نشان دهد، اما گذشته وی سرشار از «نکات سیاهی» است که گواهی بر صدق ادعای روسیه در خصوص خرید ارزان نفت داعش توسط ترکیه است.

روزنامه هاندلز بلات به سابقه سیاه فرزند اردوغان در اختلاس و مسایل مالی و پرونده وی در پولشویی دارایی‌های اردوغان پدر اشاره کرد و نوشت: مدارک و اسنادی که دادستانی کل ترکیه در این خصوص جمع آوری کرده است شامل تصاویر و مکالمات ثبت شده تلفنی بین پدر و پسر است که رجب طیب اردوغان در آن زمان سمت نخست وزیری ترکیه را بر عهده داشت. در این مکالمات تلفنی ثبت شده است که اردوغان از فرزندش خواست تا همه دارایی‌ها را پس دهد.

این روزنامه در ادامه نوشت: این در حالی است که انگشت اتهام صادرات نفت قاچاق داعش از عراق به کشورهای آسیایی، به سمت «اردوغان پسر» نشانه می رود.

رسوایی های پسر اردوغان در ترکیه

رسوایی گسترده فساد در زمستان 2013 ـ 2014 نظام اردوغان را که آن زمان نخست وزیر بود، به لرزه درآورد. این رسوایی دامن شماری از وزرا و پسر اردوغان، را که متهم به اختلاس شد، گرفت.

همین مساله نیز باعث شد تا کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق جریان اصلی اپوزیسیون ترکیه خواستار روشنگری درباره این پرونده‌ها شود.

قلیچدار اوغلو اما مدتی بعد و در بحبوحه ماجراهای فساد نفتی بابک زنجانی، با اظهارنظر درباره پرونده بابک زنجانی متهم شماره یک پرونده فساد نفتی در ایران اظهار کرد که ترکیه نیز باید همانند ایران در مبارزه علیه فساد شجاعت به خرج دهد. رهبر اپوزیسیون ترکیه که یکی از پیگیرترین سیاستمداران آن کشور درباره پرونده رضا ضراب تاجر ایرانی و متهم اصلی پرونده فساد مالی دسامبر 2013 ترکیه بوده است ضمن تحسین دولت ایران و دستگاه‌های اجرایی آن در پیگیری پرونده فساد مالی و تحت پیگرد قرار دادن عاملین اظهار کرد که پرونده زنجانی نیز در ارتباط با پرونده فساد ضراب است و این مسئله را با سوء مدیریت دولت اردوغان و فساد وزرای آن مرتبط دانست.

رضا ضراب، تاجر ایرانی نزدیک به دولت ترکیه

رضا ضراب را یک تاجر متبحر در زمینه نفت و طلا می‌دانند. او در ترکیه مالک هلدینگ رویال است. با اینکه رشته اصلی فعالیتش را سنگ‌های قیمتی و طلا عنوان می‌کنند، در فعالیت‌های اقتصادی دیگری نیز دست دارد. او همچنین یک کارخانه کشتی‌سازی را اداره می‌کند که در اصل متعلق به پدرش بوده است. همچنین در کار صادرات و واردات بین ترکیه و ایران فعال بوده است. او همچنین با استفاده از شرکت‌های مختلفی که در کشورهای مختلف به ثبت رسانده امور نقل‌وانتقال پول و کالا را انجام می‌دهد.

رضا ضراب به واسطه فعالیت‌های اقتصادی عمده و متعددش در ترکیه نیز مشهور و به یکی از نزدیکان رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر سابق (و رئیس‌جمهور کنونی) تبدیل شد. تا جایی که اردوغان بارها از او به عنوان جوانی خیر نام برد. با این همه مشخص است در کشوری که تا همین یک دهه قبل هیچ‌گاه ثبات سیاسی نداشته و کودتا پشت کودتا دولت‌ها را سرنگون کرده است، نزدیکی به یک گروه سیاسی همانقدر که می‌تواند منافع داشته باشد ریسک بالایی نیز دارد. آن هم در کشور ترکیه و محل درگیری‌های سیاسی، پاپوش‌ها و فسادهای بزرگ. از همین رو بود که روز 26 آذرماه سال 1392 ناگهان همه‌چیز تغییر کرد. قوه قضائیه و پلیس ترکیه در این روز به اتهام فساد مالی، پولشویی و رشوه نزدیک 53 نفر را دستگیر کردند که یکی از مشهورترین آنها رضا ضراب بود. البته رضا ضراب تنها چهره مطرح بین بازداشت‌شدگان نبود که در کنار او پسر معمر گولر وزیر کشور، پسر ظفر چاقلایان وزیر اقتصاد و رئیس بانک دولتی هالک بانک هم در رابطه با این پرونده دستگیر شدند و همگی به جابه‌جایی غیرقانونی پول و رشوه دادن به مقامات دولتی و حکومتی متهم شدند.

هفتاد روز زندان

رضا ضراب و چهار متهم دیگر که یکی از آنها پسر وزیر کشور بود؛ که البته وزیر بعد از این اتفاق استعفا داده بود؛ توسط دادگاه آزاد شدند اما برای آنان شرط شد که از ترکیه خارج نشوند و به طور هفتگی خود را به دادستانی استانبول معرفی کنند. برابر حکم دادستانی رضا ضراب بعد از آزادی‌اش هر روز جمعه به دادستانی استانبول مراجعه می‌کرد تا حضور خود را اعلام کند. با رهایی این پنج نفر از زندان، تمامی افرادی که در روز 17 دسامبر برابر با 26 آذرماه دستگیر و بازداشت شده بودند آزاد شدند.

دعوای سیاسی یا فساد اقتصادی

ماجرای بازداشت و دستگیری حدود 50 نفر از جمله رضا ضراب، پسران دو وزیر کابینه و رئیس هالک بانک که به آن پرونده بزرگ فساد مالی نام دادند، ابعاد مبهم و غیرشفافی دارد. بلافاصله بعد از این اتفاق رجب طیب اردوغان، این بازداشت‌ها را توطئه‌ای علیه دولت پاکدست حزب عدالت و توسعه خواند. اردوغان، پیروان فتح‌الله گولن، یار و طرفدار سابقش را متهم به سندسازی برای نزدیکان دولت کرد. فتح‌الله گولن از رهبران مذهبی و سیاسی است که در ترکیه طریقتی دارد و مدارسی مذهبی. او ابتدا از پشتیبانان اردوغان و حزب عدالت و توسعه بود و اردوغان نیز هرساله در یکی از مدارس مذهبی او سخنرانی داشت اما اختلافات بین این دو چهره به مرور افزایش یافت تا جایی که گولن، اردوغان را در شمایل رهبری خودرای خواند. اردوغان در برابر بحران سیاسی ایجاد‌شده در نتیجه افشا شدن پرونده فساد بزرگ مالی، بیکار ننشست. او تعداد قابل ‌توجهی از وزیران را برکنار کرد و کابینه‌اش را تغییر داد. بعد سراغ نیروهای پلیس رفت و فرماندهان ارشد پلیس را برکنار کرد. تغییرات گسترده اردوغان و تصویب و اصلاح قوانینی که در مجلس با توسل به حزب متبوعش که حزب حاکم پارلمان نیز هست، انجام داد، باعث شد قدرت دولت بیش از پیش شود و نخست‌وزیر بتواند با آنچه توطئه علیه دولتش خوانده بود، مقابله کند. به این ترتیب در نبردی سیاسی که اردوغان از آن پیروز بیرون آمد، رضا ضراب و سایر متهمان نیز آزاد شدند.

بازداشت ضراب و انعکاسش در ایران

بازداشت رضا ضراب اما در ایران نیز انعکاس و بازخورد زیادی داشت. بعد از آغاز روند بازداشت‌ها در ترکیه، انگار عده‌ای در تهران منتظر بودند تا نام رضا ضراب را هم بشنوند. از آغاز دستگیری‌های گسترده به خاطر این پرونده تا بازداشت رضا ضراب طولی نکشید و آن عکس معروف در بین ماموران پلیس از او منتشر شد.

ماجرای ارائه مجوز پرواز به هواپیمای حامل 1500 کیلو طلا

داستان رضا ضراب با شهره شدن نامی دیگر باز هم بر سر زبان‌ها افتاد. بابک زنجانی تاجری که در اواخر سال‌های دولت دهم با استفاده از روابط غیرشفافی توانسته بود با فروش نفت و جابه‌جایی دلارهای نفتی ایران پیش برود نیز نامش همواره در کنار نام رضا ضراب برده می‌شد. نام این دو با هواپیمایی که بار طلا داشت و در فرودگاه آتاتورک ترکیه برای چندساعتی توقیف شد، پیوند خورده است. گفته می‌شود که این هواپیما که 1500 کیلو طلا حمل می‌کرد، فاقد اسناد قانونی بوده است. در نهایت این هواپیما اجازه پرواز گرفت و به مقصد اصلی‌اش یعنی امارات متحده عربی رسید. با این همه در مورد پرواز مجدد این هواپیمای توقیف‌شده دو روایت وجود دارد. بابک زنجانی می‌گوید پلیس ترکیه خواستار مدارک بوده و تا رسیدن مدارک خرید طلاهای موجود در هواپیما، آن را توقیف کرده است. بعد از رسیدن طلاها نیز پلیس اجازه پرواز به هواپیما داده است. شایعه دیگری نیز وجود دارد که می‌گویند این هواپیما با پرداخت رشوه‌های کلان به مسوولان دولتی از سوی رضا ضراب اجازه پرواز گرفت.

این بار پای پسر اردوغان در میان است

آخرین خبر از بازرگان جوان ایرانی در استانبول تبرئه او بود. خبری که همین هفته پیش از سوی دادستانی استانبول اعلام و منتشر شد. بیست و پنجم مهرماه جاری رسانه‌های ترکیه این خبر را منتشر کردند که رضا ضراب به همراه 53 متهم دیگر پرونده پولشویی و ارتشا به دلیل نبود مدارک کافی همگی تبرئه شده‌اند. ضراب در حالی تبرئه شد که برخی رسانه‌های ترک از جمله روزنامه حریت پیش از آن آزادی او را «پر‌شبهه» توصیف کرده بودند. با این همه اردوغان معتقد است حق به حق‌دار رسیده است. پرونده بزرگ فساد مالی در ترکیه به صف پرونده‌های زیاد دیگری پیوست که در میانه دعواها و مشاجرات سیاسی معمولاً نامشخص و غیرشفاف بسته می‌شوند و در این میان مشخص نمی‌شود که آیا واقعاً جرمی اتفاق افتاده است یا خیر. مشخص نمی‌شود که آیا واقعاً احدی از متهمان جرمی مرتکب شده است یا خیر. پرونده فساد مالی ترکیه نیز در این میان جز چند ماه زندانی برای چند متهم تبرئه‌شده و برکناری چند فرمانده ارشد پلیس، مقامات قضایی و قضات ترکیه در‌بر نداشت. تنها اردوغان بود که در آخرین ماه‌های نخست‌وزیری‌اش با برکناری 10 وزیر از کابینه دست به یک تصفیه سیاسی همه‌جانبه زد و تنها کمی بعد با رای عمومی و اقبال مردمی بر صندلی ریاست‌جمهوری نشست. به نظر می‌رسد سرانجام این پرونده نامشخص قضایی تنها یک برد قدرتمندانه دیگر برای اردوغان باشد.

اما حالا با افشا شدن اسنادی مبنی بر روابط پسر اردوغان با داعش و همچنین دوستی نزدیک رضا ضراب با بلال طیب اردوغان، این احتمال وجود دارد که بار دیگر دولت ترکیه با اتهامات جدیدی در زمینه های فساد مالی روبرو شود و این بار مستقیما پسر اردوغان در بطن ماجراها قرار دارد.

نقش آفرینی ها در سفر زنگنه به ترکیه

سیدحمید حسینی عضو هیات‌رئیسه اتاق تهران احتمالاً آخرین چهره شناخته‌شده‌ای است که ماه ها قبل با ضراب در استانبول دیدار کرد. حسینی با انتقاد از آنچه در مورد ضراب گفته می‌شود او را چهره‌ای توصیف کرده که در میانه تحریم‌های سخت بین‌المللی به ایران برای به چنگ آوردن پول نفت کمک کرده است. عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران معتقد بود فردی چون ضراب که روابط نزدیکی با دولت ترکیه دارد می‌تواند در توسعه روابط اقتصادی دو کشور بسیار به کار آید و مفید واقع شود. او با انتقاد از سوزاندن چهره‌هایی چون ضراب که در واقع به کشور خدمت می‌کنند گفته بود در سفر بیژن زنگنه وزیر نفت به ترکیه، این ضراب بوده که با استفاده از روابط نزدیک خود با اردوغان یا به عبارت بهتر، پسر اردوغان زمینه دیدار این دو را فراهم کرده است.