دارورسانی به سلول‌های سرطانی بدون ترکیبات کمکی
گروه علمی «تیتریک»،"مرتضی سرپرست"، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شیمی تجزیه دانشگاه تربیت مدرس و مجری این طرح درباره این دستاورد تحقیقاتی گفت: نانوحامل سنتز شده علاوه بر توانایی دارورسانی هدفمند به سلول سرطانی، با استفاده از خاصیت فلورسانس خود امکان تصویربرداری از سلول سرطانی را نیز مهیا می‌کند. این نانو حامل را می‌توان به عنوان اولین نمونه نانوحامل‌هایی دانست که بدون استفاده ترکیبات کمکی، دارو را به میزان مناسبی بارگذاری کرده و در سلول هدف، آزادسازی می‌کنند و این باعث کاهش اثرات جانبی و تعداد دفعات تزریق داروی ضد سرطان می‌شود.
وی به دو مشکل اساسی پزشکان در درمان سرطان شامل تشخیص سلول سرطانی و انتقال دارو به صورت هدفمند به سلول مورد نظر اشاره کرد و گفت: نبود سیستم مناسب برای رفع این مشکل باعث بروز عوارض جانبی بسیار دردناک شیمی‌درمانی می‌شود. علاوه بر آن پخش شدن دارو در کل سیستم بدن، استفاده از دوره‌های مکرر شیمی درمانی را ایجاب می‌کند که مضرات آن بر هیچ کس پوشیده نیست.
سرپرست با بیان این که اگر سیستمی طراحی شود که به کمک آن بتوان محل سلول هدف را به خوبی شناسایی کرد و یا حاملی طراحی شود که علاوه بر ممانعت از پخش سریع دارو در تمام بدن، دارو را به‌صورت انتخابی به‌سوی بافت خاصی هدایت کند، بدین صورت اثرپذیری دارو افزایش یافته و اثر جانبی سمیت آن کاهش خواهد یافت.
وی در تشریح طرح تحقیقاتی خود گفت: در این پژوهش به کمک یک پروتئین بسیار ارزان قیمت، نانوکلاستر فلزی سنتز شد که علاوه بر سمیت بسیار پایین، دارای خاصیت فلورسانس و الکتروشیمیایی است. در ادامه با استفاده از نانوکلاستر سنتز شده و به کمک هیالورونیک اسید نانوحامل سنتز شد. هیالورونیک اسید یک پلی ساکارید بسیار زیست سازگار است و توانایی اتصال به سلول‌های سرطانی نظیر سرطان سینه و رحم را دارد.
سرپرست افزود: نانوحامل سنتز شده علاوه بر توانایی دارو رسانی به سلول سرطانی، با استفاده از خاصیت فلورسانس خود امکان تصویربرداری از سلول سرطانی را نیز فراهم می‌کند.
به گفته وی، تست‌های انجام شده نشان داد که نانوحامل مورد نظر به صورت اختصاصی به سلول های سرطانی رحم و سینه متصل شده و بدین صورت به کمک تصویربرداری فلورسانس سلول‌های سرطانی مورد نظر از سلول سالم تشخیص داده شد.
وی با اشاره به مزیت‌های نانو حامل طراحی شده گفت: نانوحامل بارگذاری شده با داروی ضد سرطان دکسوریبوسین (doxorubicin) می‌تواند دارو را به صورت اختصاصی به سلول سرطانی هدف انتقال دهد و باعث تخریب آن ها شود. علاوه بر آن نانوحامل طراحی شده می تواند مانع آزادسازی دارو در محیط فیزیولوژیک (خون) شود که این مزیت به همراه عدم اتصال نانوحامل به سلول سالم، باعث کاهش شدید اثرات جانبی داروی ضد سرطان می‌شود.
سرپرست ادامه داد: از دیگر مزیت های نانوحامل سنتز شده توانایی منحصر به فرد بودن آن در آزادسازی وابسته به زمان دارو در سلول سرطانی است که می‌تواند به کاهش دفعات تزریق دارو منجر شود.
وی در پایان تأکید کرد: استفاده از نانوکلاسترسنتزی در بستر پروتئین به‌عنوان پایه ساخت نانوحامل را می‌توان گامی نوین در عرصه شناسایی و درمان سرطان معرفی کرد.
این پژوهش با عنوان "دارورسانی هدفمند به سلول های سرطان پستان (MCF-7) با استفاده از نانوکلاستر کادمیم در قالب آلبومین" با راهنمایی دکتر میرفضل‌اله موسوی و با مشاوره دکتر نادر علیزاده مطلق در دانشکده علوم پایه دانشگاه انجام شده است.
