مذاکرات هسته ای، ابهام، تفسیر یا شیطنت!!

بروز این ابهامات در حالی صورت گرفت که متعاقب نشست رسانه ای ظریف و موگرینی و قرائت بیانیه، باراک اوباما طی نطقی بر رضایت اسراییل و متحدان آمریکا از تفاهم شکل گرفته سخن گفت و بار دیگر با ادبیاتی تهدید آمیز ضمن ارائه تضمین به مردم آمریکا از احتمال وضع تحریم در صورت کوچکترین تخطی جمهوری اسلامی از تعهدات الزام آور سخن راند.

اوباما که در سخنان خود بر هماهنگی میان کشورهای طرف گفتگوی ایران تاکید داشت بار دیگر موضوعاتی همچون حقوق بشر، موشک های بالستیک و حمایت از تروریسم را طرح و یادآور شد که اولا تحریم های ضد ایرانی پس از راستی آزمایی و شرایط خاص خود رفع خواهد شد در ثانی ، تحریم های قابل رفع شامل تحریم های وضع شده در زمینه حقوق بشر، حمایت از تروریسم و موشک های بالستیک نخواهد بود. اوباما که بار دیگر ضمن گشودن فصل جدیدی از زیاده خواهی های غرب در مقابل ایران اسلامی ، در عمل نشان داد که قابل اعتماد نیست بر لزوم پایبندی ایران به تعهدات احتمالی سخن گفت و بار دیگر موضوع گزینه جنگ را نیز طرح کرد.

اما این پایان حواشی مذاکرات نبود و متعاقب اظهارات ظریف در تهران، وزارت امور خارجه ایالات متحده تفسیری از بیانیه مطبوعاتی را منتشر کرد و در برخی فصول ضمن نقض ادعاهای ظریف و همکارانش ، بر ابهامات قبلی افزود.

این در حالی است که در دقایق پایانی نشست لوزان و تقریبا در حالی که ظریف و موگرینی در حال قرائت متن کاملا مشترکی درباره رسیدن طرفین به متنی با عنوان «پارامترهای برنامه جامع اقدام مشترک» (Parameters for a Joint Comprehensive Plan of Action) بودند، وزارت امور خارجه کشورمان متنی را با عنوان «خلاصه‌ای از مجموع راه‌حل‌های تفاهم شده برای رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک» برای رسانه ها ارسال کرد. اما به صورت همزمان، متن دیگری با عنوانی مشابه بدون عبارت «خلاصه» یعنی «پارامترهای برنامه جامع اقدام مشترک» به عنوان بیانیه مطبوعاتی(Media Note) در سایت رسمی وزارت خارجه آمریکا  منتشر شد که با متن ارسالی دوستان وزارت خارجه تفاوت هایی نگران کننده دارد؛ تفاوت هایی که به ترجمه این یا آن کلمه مربوط نشده و بسیار اساسی است.

مواردی همچون :

1-      تعلیق تاسیسات و فعالیت های مرتبط هسته ای که به زعم هیات مداکره کننده ایرانی تعطیل و توقیف نخواهد شد ، اما آمریکایی ها معتقدند «ایران موافقت کرد تقریبا دو سوم فعالیت های هسته ای خود را کاهش دهد».

2-      در متن آمریکایی تصریح شده که «ایران موافقت کرده است برای ۱۵ سال هیچگونه تاسیسات غنی سازی ایجاد نکند». در متن ایرانی این عبارات غایب است.

3-      در خصوص مرکز هسته ای فردو ، وزارت خارجه کشورمان معتقد است از این مرکز برای امور تحقیقاتی بهره گیری خواهد کرد اما وزارت امور خارجه آمریکا تفسیری دیگر دارد و اعتقاد دارد «ایران موافقت کرده است برای ۱۵ سال در فردو غنی سازی نکرده و تحقیق و توسعه مرتبط با غنی سازی نیز در این سایت انجام ندهد».

4-    در رابطه با رآکتو آب سنگین اراک، در نسخه وزارت خارجه ایران آمده است که راکتور تحقیقاتی اراک آب سنگین باقی می ماند، با انجام بازطراحی ارتقا می یابد و روزآمد می شود و این کار در قالب یک پروژه بین المللی مشترک تحت مدیریت ایران آغاز و پس از آن بلافاصله ساخت آن شروع و در چارچوب یک برنامه زمان بندی تکمیل خواهد شد. اما در نسخه وزارت خارجه آمریکا خبری از این الفاظ نیست و تقریبا ماجرا برعکس است: ایران موافقت کرده است که رآکتور اراک را طبق طرحی که روی آن باید با ۵+۱ توافق حاصل شود، بازطراجی کند؛ قلب رآکتور نیز تخریب خواهد شد.

5-   پیوست و تعهد به پروتوکل الحاقی از نگاه ایران با تصویب مجلس شورای اسلامی قابل تحقق است ، اما در نظر آمریکایی ها، ایران به این موضوع تن داده و بازرسی ها و... در ذیل تعهد به این پروتوکل قابل تحقق است.

و در نهایت در رابطه با تحریم ها، در سند ایرانی آمده است: « پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک، تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت لغو خواهد شد و همه تحریم‌های اقتصادی و مالی چندجانبه اروپا و یک‌جانبه آمریکا از جمله تحریم‌های مالی، بانکی، بیمه، سرمایه گذاری و تمامی خدمات مرتبط با آنها در حوزه‌های مختلف از جمله نفت، گاز، پتروشیمی و خودرو سازی فوراً لغو خواهند شد». باز، در سند انگلیسی، به هیچ وجه چنین عباراتی وجود ندارد، بلکه تصریح شده است که اگر ایران به تعهدات خود عمل کند، در تحریم ها تخفیف (Relief) شامل حالش می شود؛ ساختار تحریم های آمریکا باقی می ماند؛ تحریم های شورای امنیت سازمان ملل درباره موضوع هسته ای همزمان با پایان همه مباحث مرتبط با هسته ای از جمله غنی سازی، ابعاد احتمالی نظامی(PMD)، فردو، اراک و شفاف سازی، لغو می شود؛ مجوزهای اصلی در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، با یک قطعنامه‌های جدید شورای امنیت سازمان ملل که برنامه اقدام مشترک جامع را تائید می‌کند، بار دیگر برقرار می‌شوند.

این در حالی است که بر اساس بیانات مقام معظم رهبری بعنوان فصل الخطاب در کشومان، برچیده شدن کلیه تحریم ها بصورت یکجا خواسته حداقلی جمهوری اسلامی ایران است و عنوان "تخفیف در تحریم" ها که آمریکایی ها بر روی آن پافشاری می کنند با سیاست های خارجی کشورمان در تناقض می باشد.

از سویی دیگر تناقضات و ابهامات طرح شده از دو حال خارج نیست ، در حالت اول وزارت خارجه ایران نسبت به تفسیر و یا ترجمه اشتباه یا ناقص بیانیه اقدام کرده که این امر دور از ذهن می باشد و در حالت دوم ، ایالات متحده بار دیگر در راستای شیطنت های مسبوق به سابقه خود ضمن زیر پا گذاشتن تفاهمات جاری در مذاکرات نسبت به تفسیر غیر واقعی بیانیه اقدام کرده که می طلبد وزارت امور خارجه کشورمان نسبت به رفع ابهام ، تذکرات لازم بمنظور اصلاح تفسیر ارائه شده را منظور دارد.

یقینا بروز چنین ابهاماتی و عدم رفع فوری آن، تفاسیر جدیدی را با خود به همراه خواهد داشت و در دور دوم مذاکرات ، مذاکره کنندگان را با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد کرد.

مهدی.ع