تهیه آمار واقعی اعتیاد با بررسی "خانه به خانه" از ابتدای سال 94

گروه اجتماعی «تیتریک»؛ محسن روشن‌پژوه معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در ارتباط با طرح "پیمایش ملی خانوار"، افزود: یکی از پیش‌نیازهای اساسی در حوزه سلامت اجتماعی و پیشگیری از آسیب‌ها این است که آمار درست و نیمرخ واقعی مساله را در اختیار داشته باشیم، برای مثال به طور مشخص در ارتباط با اعتیاد نیاز است که جمعیت معتاد کشور را شناخته و ویژگی‌های اعتیادی آنها را بررسی کرده و همچنین شیوع و چهره واقعی اعتیاد کشور را بشناسیم تا بتوانیم براساس آن برنامه‌ریزی‌های صحیح را انجام دهیم.

وی ضمن اشاره به اجرای شیوه‌های مختلف مطالعاتی و پژوهشی در سال‌های گذشته در ارتباط با اعتیاد عنوان کرد: در سال‌های گذشته به شیوه‌های مختلف مطالعاتی و پژوهشی مانند طرح ارزیابی سریع در سال 86 ، در ارتباط با اعتیاد اقداماتی انجام شد اما در سال جاری تصمیم گرفتیم با همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر به روش پیمایش خانوار این ارزیابی‌ها را انجام دهیم.

وی ضمن بیان اینکه این روش یکی از معتبرترین روش‌های شیوع شناسی در دنیاست عنوان کرد: پیمایش خانوار که در واقع گرفتن آمارها و اطلاعات به روش "خانه به خانه" است یکی از معتبرترین روش‌های شیوع شناسی در کل دنیا است.

روشن پژوه در خصوص چگونگی ایجاد این طرح عنوان کرد: براساس یک پروپزال که در شورای تحقیق ستاد مبارزه با مواد مخدر تصویب و ارائه شد برآن شدیم که طی یک الگوی علمی و روشمند بحث شیوع شناسی را آغاز کرده و آمار دقیق اعتیاد کشور را به مواد مصرفی گوناگون پیگیری کنیم.

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور درخصوص نحوه اجرای این طرح عنوان کرد: این طرح به روش نمونه گیری انجام می‌شود یعنی تمامی خانه‌ها مورد بررسی قرار نمی‌گیرد بلکه براساس یک مدل نمونه‌گیری، کوچه‌هایی از جمعیت شهری و روستایی انتخاب شده و تیم‌های پرسش‌گر و آموزش دیده با مراجعه به این منازل و بعد از برقراری ارتباط با خانوارها پرسش‌هایی را با حفظ محرمانه‌گی مطرح می‌کنند.

روشن‌پژوه ضمن تاکید بر محرمانه بودن اطلاعات خانوارها در این طرح، عنوان کرد: این اطلاعات کاملا محرمانه بوده و فقط برای اهداف پژوهشی و برنامه‌ریزی جمع آوری می‌شود و شایان ذکر است که این اطلاعات در هیچ محلی انتشار داده نمی‌شوند و تنها برای به دست آوردن آمار صحیح و نیمرخ واقعی اعتیاد کشور و انجام اقدامات صحیح در خصوص مقابله و پیشگیری از این پدیده شوم تهیه می‌گردد.

وی در خصوص مرحله‌ قرارگرفتن این طرح در حال حاضر نیز عنوان کرد: در حال حاضر مطالعات پایش این طرح انجام شده است و پرسش‌نامه اولیه و همچنین ابزار استخراج داده‌ها را نهایی و فاز آزمایشی آن را در استان تهران اجرا کرده‌ایم.

وی در ادامه تصریح کرد: فاز آزمایشی این طرح در استان تهران در تعدادی از خانه‌ها به عنوان نمونه اجرا و شماری از پرسشنامه‌ها تکمیل شده است. در حال حاضر در مرحله بازبینی و تحلیل داده‌های اجرای آزمایشی این طرح هستیم.

روشن‌پژوه با بیان اینکه بعد از اتمام تحلیل پرسشنامه‌های موجود این طرح در ابتدای سال آینده اجرا خواهد شد، عنوان کرد: پدیده اعتیاد باید به عنوان یک پدیده اجتماعی و فردی و به صورت یک کلیت دیده شود.

وی ادامه داد: زمانی که می‌گوییم در ارتباط با پیشگیری از اعتیاد کار می‌کنیم نباید ماده مصرفی خاصی را مدنظر قرار دهیم، بلکه باید از کلیت اعتیاد پیشگیری و یا مقابله شود که در این کلیت تمام مخدرها ‌، محرک‌ها ‌، روانگردان‌ها و موادی از جمله حشیش، هروئین و ... حضور دارد.

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ضمن تاکید بر آنکه برای پیشگیری از اعتیاد باید عوامل خطر و همچنین عوامل محافظت کننده مورد هدف قرار گرفته شود‌ و عوامل خطر فردی‌، اجتماعی‌، خانوادگی‌ و ... شناسایی شده و در صدد کاهش و حذف آنها اقدامات لازم صورت گیرد عنوان کرد: در این راستا باید عواملی که باعث حفاظت افراد از ابتلا به اعتیاد می‌شوند نیز شناسایی و تقویت شود.

روشن پژوه ادامه داد: این شیوه برخورد و پیشگیری از اعتیاد رویکردی استانداردی است و با این شیوه می‌توان تمام آسیب‌های اجتماعی که انواع اعتیاد را نیز شامل می‌شوند مانند اعتیاد به الکل ‌، مواد مخدر‌، مواد محرک‌، روانگردان‌ها و غیره پیشگیری کرد.

روشن پژوه در پاسخ به این سوال خبرنگار ایسنا درباره نحوه مقابله و پیشگیری از شیوع موادمخدری صنعتی که با اسامی جدید مصرف می‌شود، عنوان کرد: در برخی اوقات عدم آگاهی جامعه از آثار سو برخی از مواد مخدر و الگوهای اعتیادی که تازه وارد اجتماع شده‌اند باعث افزایش دو چندانی خطر آن مواد بر جوانان می‌شود. برخی از مواد مانند "گل" که تازه وارد بازار اعتیاد یک کشور می‌شوند آگاهی مردم در خصوص آنها کم بوده و حتی در برخی از مواقع کارشناسانی نیز نسبت به آن شناخت درستی ندارند و از این جهت باید برای پیشگیری از شیوع آنها با هوشمندی و سرعت عمل بیشتری اقدام کرده و مسیر اجرای طرح پیگیری از این مواد را در دستور کار خود قرار دهیم.

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه در سازمان بهزیستی کشور برنامه «اجتماع محور» پیشگیری از اعتیاد وجود دارد گفت: در این برنامه اجتماع محور، پیشگیری از اعتیاد هدف مواد مخدر نیست بلکه هدف این طرح شناخت عوامل خطر بروز اعتیاد در کشور بوده که قطعا برای اجرای موفق آن باید به طور اختصاصی اطلاعات کافی در خصوص هر کدام از مواد مخدر را به مردم ارائه داد تا مردم نیز در ارتباط با این مواد مخدر به شناخت کافی برسند.

وی ادامه داد: هدف در سازمان بهزیستی این است که چه عواملی باعث گرایش یک فرد به مصرف موادمخدر می‌شود تا بتوان آن گرایش‌ها را هدف قرار داد. البته برای پیشگیری از این موضوع باید حتما اطلاعات کافی در خصوص انواع مواد به مردم ارائه شود.

روشن پژوه با تاکید بر اینکه مردم باید در قلب‌ فعالیت‌های پیشگیرانه حضور داشته باشند تا برنامه‌ها موفق شود، گفت: به عنوان یک ارگان دولتی باید مسیر را برای حضور مردم و مشارکت اجتماعی آنان تسهیل کنیم به طوری که آنها در طرح‌های گوناگون اجتماعی احساسیت مالکیت کرده و در این راستا توانمند و مقتدر گردند تا بتوانند از منابع خود به درستی استفاده کنند و برای اصلاح وضعیت زندگی خود تلاش کنند.