زیبایی زودگذر به چه قیمتی؟

چنین تفکری چنان بر جمعیت بانوی ایرانی حاکم شده که بدون استفاده از لوازم آرایشی و حالت و مدل‌های مختلف موی سر حاضر به حضور در جمع‌های دوستانه و حتی خانوادگی نیستند، راستی این لوازم آرایشی از کجا می‌آیند؟

هر گاه گذری به خیابان‌های اصلی شهر داشته باشید در پیاده‌روها و حتی نزدیک مغازه‌های بزرگ فروش لوازم آرایشی و بهداشتی، شاهد دست فروشانی خواهید بود که انواع ادکلن، کرم پودر، پنکک، لاک، ریمل و وسایل بهداشتی دیگر با مارک‌های می‌فروشند.

زنانی که از این فروشنده‌ها وسایل مورد نیاز خود را تهیه می‌کنند به صورت نامحسوس مهرتاییدی بر کار فروشنده می‌زنند و به کوچک‌ترها آموزش می‌دهند که هر جایی می‌توانند اقلام مورد نظر خود را خریداری کنند.

«حیران پورنجف» مدرس جامعه‌شناسی دانشگاه‌های ایلام اظهار کرد: از نظر جامعه‌شناسی وقتی راهی برای ابزار وجود یک فرد بویژه زنان بویژه از طریق حوزه‌های سیاسی، فرهنگی، علمی، اجتماعی یا احراز شغل وجود نداشته باشد که هستی خود را نشان دهد، بدین‌جهت برای این ابراز وجود به ظاهر جسمی و به طور خاص صورت می‌پردازد.

وی با بیان اینکه نظام فرهنگی ما بر روی بحث ظاهر زنان و زیبایی ظاهری جسم با عنوان «نوع پوشش» مانور می‌دهد و این نوع زیبایی ظاهری در عروسک‌های دخترانه هم نمایان است، ادامه داد: چنین تبلیغاتی منجر به افزایش استفاده از لوازم آرایشی در بین زنان و دختران در سنین پایین می‌شود، در صورتی که مدیریت صحیح مصرف اقلام آرایشی در کشورهای خارجی نشان داده این وسایل توسط زنان با سنین بالا و جهت پوشاندن چروک و پیری و حفظ شادابی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما چنین تفکری در کشور ایران مدیریت نشده و منتج به استفاده دختران در سنین پایین از این وسایل شده است.

پورنجف با اشاره به اینکه نظام فرهنگی ما روی زیبایی ظاهری مانور می‌دهد، اما اهمیتی به تفکر و توانایی زن داده نمی‌شود، خاطرنشان کرد: در فرهنگ دینی ما به فکر و اندیشه اهمیت داده شده است، اما این مقوله در حال حاضر در میان زنان رعایت نمی‌شود و بسیاری از زنان راه خودنشان دادن را در استفاده از اقلام آرایشی آن‌چنانی می‌بینند.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: از نظر جامعه‌پذیری صدا و سیما، رسانه‌ها، نظام آموزشی، اسباب‌بازی‌ها و سیاست فرهنگی ما در قالب موارد یک تفکر جامع و کامل در مورد زن را به نمایش نمی‌گذارد، بدین لحاظ این موضوع در زنان حاشیه‌نشین شهرها و خانم‌هایی که کمتر در عرصه‌های اجتماعی فعالیت دارند، به روشنی قابل ملاحظه است، از طرفی تبلیغات متنوع کارخانجات تولید کننده لوازم آرایشی به‌گونه‌ای است که بانوانی که معمولا از منزلت اجتماعی پایینی برخوردار هستند، به این موارد بیشتر توجه می‌کنند.

پورنجف تصریح کرد: این شرایط دست به دست هم می‌دهند که قاچاق لوازم آرایشی شکل گیرد و از آنجا که یکی از خصیصه‌های این مواد قاچاقی ارزان بودن است، میزان خرید و مصرف آنها نسبت به مواد آرایشی و بهداشتی موجود در داروخانه‌ها بیشتر می‌شود و بازار دست‌فروشان لوازم آرایشی رنگ کساد به خود نمی‌گیرد.

دکتر «رسول دشتی» داروساز و کارشناس امور بین‌الملل دانشگاه علوم پزشکی استان ایلام هم گفت: امروزه استفاده از اقلام آرایشی در خانم‌های جوان و حتی در سنین پایین مورد استقبال گسترده قرار گرفته است و این شرایط زمینه دست‌فروشان این مواد را فراهم کرده است.

وی ادامه داد: در اغلب موارد محتویات موجود در جعبه‌های مواد آرایشی با برچسب روی بسته هم‌خوانی ندارد و مواد ترکیبی آنها از سطح کیفی بسیار پایینی برخوردار هستند و از این لحاظ که در کارگاه‌های زیرزمینی و اماکن غیرکارخانه‌ای تولید می‌شوند، کنترل کیفیت نمی‌شوند و یقیناً بعد از مصرف سلامت پوست زنان را با مشکلات جدی روبرو می‌کند و کمترین اثر آن‌ها حساسیت پوستی، خارش، سوزش، قرمزی، التهاب و تحریک مداوم پوست است.

دشتی با اشاره به اینکه قبل از خرید لوازم آرایشی باید از سالم بودن و غیر قاچاقی بودن آن اطمینان حاصل کرد، افزود: توصیه می‌شود از مواد آرایشی داخل کشور استفاده شود، چون بر روی آن‌ها نظارت کافی وجود دارد.

وی اضافه کرد: نظارت داروسازان در داخل کشور از همان ابتدای تولید تا زمان توزیع بر کارخانجات تولید اقلام آرایشی به لحاظ محتوایی و کیفیت مواد ترکیبی وجود دارد، اما مواد قاچاق جدای از بحث ضربه اقتصادی به تولید داخلی چون‌که امکان نظارت و کنترل کیفیت وجود ندارد، برای سلامت پوست مضر هستند.

در ادامه دکتر «امیر مهردادی» روان‌شناس و مشاور خانواده با بیان اینکه خودآرایی یکی از نیازهای ظاهری و فطری انسان است، گفت: در بحث روان‌شناختی افراد با پوشش تمیز و مرتب و آرایش صورت می‌خواهند مورد احترام دیگران قرار گیرند، در غیر این‌صورت به لحاظ روحی ضربه‌پذیر می‌شوند، به همین جهت افراد بویژه خانم‌ها برای ایجاد ارتباطات اجتماعی مورد نظر از طریق رسیدن به ظاهر خود و نشان دادن زیبایی چهره به مصرف مواد آرایشی روی می‌آورند و دلیل آن تاثیربالای چهره‌ی افراد در تعاملات بین فردی و استحکام مراودات است.

این روان‌شناس با تاکید بر این امر که استفاده از مواد آرایشی با غلظت زیاد نشان از مشکل رفتاری، خلاء عاطفی و کم توجه‌ی خانواده دارد، اظهار کرد: مصرف کنندگان چنین مواد آرایشی با این کار می‌خواهند وجود خود را ثابت کنند.

مهردادی ادامه داد: چنین خانم‌هایی به توانایی‌ها، زیبایی و ویژگی‌های فردی و جسمی خود اعتماد ندارند و در جهت جبران خلاهای موجود به آرایش‌های غلیظ روی می‌آورند، به عبارتی دست به مکانیسم دفاعی با نام «جبران» می‌زنند، بنابراین برای جبران کمبودهای عاطفی اصلاً جنبه‌های منفی و نوع نگاه‌های دیگران را مورد توجه قرار نمی‌دهد و صرفاً با هدف خودنمایی و مورد تایید و توجه قرار گرفتن دیگران را ملاک عمل قرار می‌دهد، در این وضعیت فرد دیگر به توانایی‌ها و زیبایی ذاتی خود توجه نمی‌کند.