سرقت ادبی، راهی غیر اخلاقی برای کسب شهرت
سرقت ادبی» به معنی انتساب نوشته ها و اشعار دیگران به نام خود است. به طور مثال چنانچه شخصی، شعر یا نوشته ای را که درحقیقت از آنِ دیگری است، بدون تغییر یا با اندکی تغییر، اثر خود قلمداد کند، مرتکب سرقت ادبی شده است.
گروه هنر و ادبیات «تیتریک»؛ مینا آقا زاده دکترای ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه در تهران گفت: انواع سرقت های ادبی به همین قسم محدود نمی شود و جنبه های دیگری چون انواع تقلید (تقلید سبک، درونمایه، قالب و غیره)، و انواع اقتباس را نیز دربرمی گیرند.(سلیمان مختاری )
از دیرباز تا کنون شعر و شاعری با شعور همراه بوده است.
وی افزود: سرقت اندیشه، احساس و زبان دیگری نابخشودنی است. شعر، هنر است، تولّد است، جوشش و زندگی است اگر این اتفاق شکوهمند در ذهن ما نمی افتد برای احراز هویّتی جعلی، بساط شخصیت سازی مان را باید جای دیگری پهن کنیم.
آقا زاده اظهار داشت: اشعار، فرزندان یک شاعر هستند اوست که آنها را با آب دیده و غذای فکر پرورش می دهد . پس چگونه می توانیم به احساس، اندیشه و سبک یک شاعر دستبرد بزنیم . چگونه می توانیم سخن و حسّ دیگری را به خود نسبت دهیم در حالی که خود خالی از ابتدایی ترین احساس های انسانی هستیم.
وی تصریح کرد: وقتی اشعار معروف بزرگان مورد سرقت قرار می گیرد چرا فکر می کنیم اشعار شاعران گمنام می تواند مصون بماند ؟ حتی اگر شعری را با الهام از شاعری سروده باشیم بر ماست که قید کنیم که این شعر الهام گرفته از شعرِ فلان شاعر است گر چه این نیز باید با اجازه ی صاحب اثر در صورت زنده بودن وی صوت بگیرد.
سرقت در مورد موارد مادی شاید توجیه فقر اقتصادی داشته باشد اما در اینگونه موارد که خانه ی اندیشه و احساس شاعری دستبرد زده می شود شود بُعد روانیِ قضیه مطرح است. سارق ادبی سرشار از پوچی و رکود است و به دنبال کسب آوازه و شهرت و هویت از راه غیر اخلاقی و غیر شرعی آن است .
آقا زاده خاطر نشان داشت: گره های کور شخصیتی که در وجود سارق ادبی است او را بر آن می دارد تا با آویزان شدن از افکار و احساس دیگری مسیر رشد خود را هموار و مرتفع سازد چه اگر در این مسیر به صورت موقت هم رشد ی داشته باشد حکم فوارّه ای را دارد که با سرعت به زمین خواهد خورد. چرا که برای ماندگاری در این حیطه ، ذهن باید تراوش داشته باشد و چشمه ی خلاقیت از سرچشمه جوشان باشد .
تولیدات ادبی هر فرد ،دارایی های عقلانی و احساسی او محسوب می شود تجاوز به این دارایی ها باید مانند دیگر سرقات حتما پیگیری شود و مجازاتهای مادی و معنوی برایش در نظر گرفته شود .در گذشته که مانند امروز به پیشرفت های الکترونیکی دست نیافته بودیم این نقیصه کمتر یافت می شد اما متأسفانه امروزه با دسترسی به اینترنت و بسیاری امکانات دیگر این معضل فراوان تر ریشه کرده است .
دکتر مینا آقا زاده در خاتمه گفت: بر ماست که با اولین سرقتی که می بینیم بر روی گزینه ی« تخلف» کلیک کرده و محیط ادب را از این آفت پاک سازی کنیم . اینگونه فکر کنیم که اگر کسی در روز روشن به خانه ی ما بیاید و اقدام به دزدی کند چه بر خوردی می کنیم ؟ که به اعتقاد من این سرقت به مراتب جبران ناپذیر تر از سرقت مادی است
در ذیل انواع سرقت ادبی را به صورت مختصر بیان می کنم:
۱- نسخ و انتحال: هر گاه لفظ و معنی هر دو را عینا و بدون تصرف و تغییر ، سرقت کرده باشند
۲- مسخ و اغاره: هر گاه لفظ و معنی – هر دو را برده اما در آن تغییر و تبدیل داده باشند
۳ – سلخ و المام: تنها در صورتی که معنی و فکر و مضمون را فراگرفته و با حفظ موضوع آن را به لفظ دیگر بیرون آورده باشند
۴-نقل: هر گاه گفته یا نوشته ی دیگری را از لفظ و معنی یا معنی و مضمون بگیرند و موضوع آن را تغییر دهند. چنانکه سخن منظوم را از باب مدح به هجا و از حماسه به غزل و …نقل کنند .
۵ -شیادی و دغلکاری و دزدی بی برگه و بی نام و نشان : هر گاه لفظ و معنی را به سبب سرقت ماخذ و اسناد ربوده باشند. (جلا الدین همایی )
بیایید نگذاریم حقوق عاطفی و فکری افراد پایمال شود.
از دیرباز تا کنون شعر و شاعری با شعور همراه بوده است.
وی افزود: سرقت اندیشه، احساس و زبان دیگری نابخشودنی است. شعر، هنر است، تولّد است، جوشش و زندگی است اگر این اتفاق شکوهمند در ذهن ما نمی افتد برای احراز هویّتی جعلی، بساط شخصیت سازی مان را باید جای دیگری پهن کنیم.
آقا زاده اظهار داشت: اشعار، فرزندان یک شاعر هستند اوست که آنها را با آب دیده و غذای فکر پرورش می دهد . پس چگونه می توانیم به احساس، اندیشه و سبک یک شاعر دستبرد بزنیم . چگونه می توانیم سخن و حسّ دیگری را به خود نسبت دهیم در حالی که خود خالی از ابتدایی ترین احساس های انسانی هستیم.
وی تصریح کرد: وقتی اشعار معروف بزرگان مورد سرقت قرار می گیرد چرا فکر می کنیم اشعار شاعران گمنام می تواند مصون بماند ؟ حتی اگر شعری را با الهام از شاعری سروده باشیم بر ماست که قید کنیم که این شعر الهام گرفته از شعرِ فلان شاعر است گر چه این نیز باید با اجازه ی صاحب اثر در صورت زنده بودن وی صوت بگیرد.
سرقت در مورد موارد مادی شاید توجیه فقر اقتصادی داشته باشد اما در اینگونه موارد که خانه ی اندیشه و احساس شاعری دستبرد زده می شود شود بُعد روانیِ قضیه مطرح است. سارق ادبی سرشار از پوچی و رکود است و به دنبال کسب آوازه و شهرت و هویت از راه غیر اخلاقی و غیر شرعی آن است .
آقا زاده خاطر نشان داشت: گره های کور شخصیتی که در وجود سارق ادبی است او را بر آن می دارد تا با آویزان شدن از افکار و احساس دیگری مسیر رشد خود را هموار و مرتفع سازد چه اگر در این مسیر به صورت موقت هم رشد ی داشته باشد حکم فوارّه ای را دارد که با سرعت به زمین خواهد خورد. چرا که برای ماندگاری در این حیطه ، ذهن باید تراوش داشته باشد و چشمه ی خلاقیت از سرچشمه جوشان باشد .
تولیدات ادبی هر فرد ،دارایی های عقلانی و احساسی او محسوب می شود تجاوز به این دارایی ها باید مانند دیگر سرقات حتما پیگیری شود و مجازاتهای مادی و معنوی برایش در نظر گرفته شود .در گذشته که مانند امروز به پیشرفت های الکترونیکی دست نیافته بودیم این نقیصه کمتر یافت می شد اما متأسفانه امروزه با دسترسی به اینترنت و بسیاری امکانات دیگر این معضل فراوان تر ریشه کرده است .
دکتر مینا آقا زاده در خاتمه گفت: بر ماست که با اولین سرقتی که می بینیم بر روی گزینه ی« تخلف» کلیک کرده و محیط ادب را از این آفت پاک سازی کنیم . اینگونه فکر کنیم که اگر کسی در روز روشن به خانه ی ما بیاید و اقدام به دزدی کند چه بر خوردی می کنیم ؟ که به اعتقاد من این سرقت به مراتب جبران ناپذیر تر از سرقت مادی است
در ذیل انواع سرقت ادبی را به صورت مختصر بیان می کنم:
۱- نسخ و انتحال: هر گاه لفظ و معنی هر دو را عینا و بدون تصرف و تغییر ، سرقت کرده باشند
۲- مسخ و اغاره: هر گاه لفظ و معنی – هر دو را برده اما در آن تغییر و تبدیل داده باشند
۳ – سلخ و المام: تنها در صورتی که معنی و فکر و مضمون را فراگرفته و با حفظ موضوع آن را به لفظ دیگر بیرون آورده باشند
۴-نقل: هر گاه گفته یا نوشته ی دیگری را از لفظ و معنی یا معنی و مضمون بگیرند و موضوع آن را تغییر دهند. چنانکه سخن منظوم را از باب مدح به هجا و از حماسه به غزل و …نقل کنند .
۵ -شیادی و دغلکاری و دزدی بی برگه و بی نام و نشان : هر گاه لفظ و معنی را به سبب سرقت ماخذ و اسناد ربوده باشند. (جلا الدین همایی )
بیایید نگذاریم حقوق عاطفی و فکری افراد پایمال شود.
منبع: دانش روز
ارسال نظر
اخبار برگزیده