به فکر یک راه حل جامع برای کاهش آلودگی هوا باشید

گروه محیط زیست «تیتریک»؛ آیا وقت آن نرسیده است که به فکر یک راه حل جامع برای کاهش آلودگی هوا باشیم قبل از اینکه با افزایش آلایندها و اضافه شدن پدیده گرد و غبارهای جوی شاهد وقوع حوادث مرگبار نظیر حادثه های آلایندها در سایر نقاط دنیا شویم. آیا وقت آن نرسیده است که سیستمهای حمل ونقل داد دگرگون شوند و یا به فکر انتقال پایتخت به سایر شهرهای ایران باشیم .

معضل آلودگی هوا که بارها شهرهای مختلف را به تعطیلی کشانده و مردم را خانه‌نشین کرده است و گویا امسال نیز دست از سر این شهر‌ها برنداشته است. امسال هم با کاهش دمای هوا، میزان ذرات آلاینده معلق در هوا افزایش یافته است به‌طوری که مسئولان بهداشت و درمان در کشور می‌گویند مراکز درمانی و پزشکی از اول فصل سرما با رشد فزاینده مراجعه مردمی روبه‌رو شده‌اند که به دلیل آلودگی هوا دچار تنگی نفس، سردرد، سرگیجه و حملات قلبی شده‌اند. مشکلی که باید کارشناسانه با آن برخورد کرد و راه چاره‌ای برای آن اندیشید!

پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد حجم بالای وسایل نقلیه، فقدان فرهنگ استفاده صحیح از خودروهای شخصی، عدم استقبال مردم از حمل‌ونقل عمومی، ضعف سامانه حمل‌ونقل عمومی، ساخت‌وساز بسیار در شهرها که موجب تغییر در لایه‌های آب و هوایی این شهر شده است، پدیده طبیعی وارونگی هوا و عدم استاندارد برخی از خودروها، از جمله عواملی است که مسبب آلودگی هوا در کلان‌شهرها است.

آلودگی هوا را مهمترین و بزرگترین چالش امروز کلان شهرهاست که بدون شک این موضوع با زندگی مردم به صورت مستقیم سر و کار داشته و تداوم آن سبب بروز بسیاری از مشکلات درآینده خواهد شد این مشکل‌ مرگ‌‌آور تمام افراد جامعه را درگیر می‌کند و کودکان، سالخوردگان و افراد بیمار بیشتر از دیگران آسیب می‌بینند، از این‌رو حفظ سلامت شهروندان و تلاش برای کاهش آلودگی وظیفه همه دستگاه‌هاست.

عوامل متعدد مدیریتی، فرهنگی و اجتماعی در دامن زدن به وضعیت آلودگی هوا تاثیر مستقیم دارد. متاسفانه وضعیت فرهنگ ترافیکی و استفاده مردم از وسائل نقیله عمومی اصلا خوب نیست و بسیاری از شهروندان از وسائل نقیله شخصی و عموما تک‌سرنشین برای سفر‌های درون شهری استفاده می‌کنند که این موضوع نیاز به فرهنگ‌سازی رسانه‌ها دارد تا مردم از وسائل نقیله شخصی و تک سرنشین استفاده نکنند. همچنین مسائل مدیریتی و اجرای صحیح قوانین رانندگی و اجرای محکم و صحیح قوانین مربوط به معاینه فنی نیز می‌تواند به کاهش حجم آلودگی‌ها کمک موثری کند و ضرورت دارد با صاحبان خودرو‌های آلاینده و فاقد معاینه فنی برخورد شود و قوانین در این زمینه بی‌مماشات اجرا شود، در این زمینه نیز علاوه بر برخورد با متخلفان باید فرهنگ‌سازی شود.

بخش عمده‌یی از خودرو‌ها تولید داخل است و این دست خودرو‌ها به دلیل بازار انحصاری که در اختیار دارند و در یک فضای رقابتی کار نمی‌کنند، عموما با مصرف سوخت بیشتر از استاندار‌دهای جهانی تولید می‌شوند و از سوی دیگر کیفیت‌ لازم را ندارند، برای همین ما شاهد این حجم از آلودگی گسترده هستیم و باید در زمینه‌ نظارت ارزیابی کیفیت خودر‌های داخلی تجدید‌نظر جدی انجام شود تا سطح کیفیت این دست محصولات افزایش پیدا کند. متاسفانه نه تنها قوانین مصوب در این زمینه به‌طور صحیح اجرا نمی‌شود بلکه در این حوزه خلأهای قانونی هم هست که باید رفع شود. مساله‌ دیگر آلودگی هوای کلانشهر‌های ایران، رشد بسیار زیاد جمعیت شهری است، در حالی که در سال ١٣۵٧ فقط ٣٠درصد کل جمعیت کشور، شهر‌نشین بود الان ٧٠درصد جمعیت کشور شهرنشین شده است و این افزایش جمعیت بی‌شک نه تنها بر افزایش آلودگی هوا بلکه بر بسیاری از مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی هم تاثیر‌ گذاشته. در این زمینه ما نیاز به باز‌نگری داریم و باید تدابیر و راهبردی برای کاهش جمعیت مهاجر از روستا‌ها به شهر داشت.

اگر در کشور‌های دیگر جهان شهر‌های با جمعیت‌ به مراتب بیشتر از کلانشهرهای ایران اصلا مشکل آلودگی هوا و ترافیک ندارند به دلیل آن است که در زیر‌ساخت‌های لازم فراهم آمده و همچنین فرهنگ شهر‌نشینی و رعایت حقوق دیگران نهادینه شده است، از طرفی کیفیت خودر‌وهای عرضه شده در بازار آنها بسیار بالاست اما در کشور ما چنین مسائلی آن‌طور که باید رعایت نمی‌شود و از این‌رو رفع معضل آلودگی هوا در کلانشهر‌های ایران، به عزم ملی و مشارکت و همکاری مردم و مسوولان نیاز دارد و فقط یک مسوول یا نهاد از عهده اجرای این ماموریت مهم و حیاتی برنمی‌آید.

موضوع آلودگی هوای کلان‌شهرهای کشور باید بررسی و چاره‌جویی شود، چراکه استنشاق هوای مسموم می‌تواند موجب شیوع بیماری‌های مختلف گردد که از یک طرف، سلامت جامعه را تهدید می‌کند و برای نیروی انسانی کشور که بالاترین سرمایه هر کشور است آسیب به حساب می‌آید و از سوی دیگر با افزایش هزینه‌های درمانی، هزینه مضاعفی بر کشور تحمیل خواهد شد.