سینما برای دین بیشتر از سخنرانی به درد می‌خورد/ سینماگران راه حل ندهند؛ سوال خوب مطرح کنند!

گروه فرهنگی «تیتریک»؛ به نقل از نسیم، حجت الاسلام پناهیان شب گذشته در گفتگویی با محمود گبرلو در برنامه "هفت" گفت: برخلاف چیزی که الان می گویند اما این سینماست که با روحانیون دست نداده و ارتباط خوب برقرار نکرده است. سینماگر وسط چهارراه زندگی ایستاده و با همه صنوف باید ارتباط بگیرد. با اهالی سیاست، قانون و .. باید سر بزند. کشاورز و غیره که به سینماگر مراجعه نمی‌کند.

* سینما برای دین بیشتر از سخنرانی به درد می‌خورد

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: سینما برای دین بیشتر از سخنرانی به درد می‌خورد. سینما هم محل نمایش رفتار است. ما هم غصه میخوریم که چرا خیلی حرفهایی که روی منبر گفته میشود فیلمی برایش ساخته نمیشود.
وی ادامه داد: سینما از نظر ما هم دینی است و در آینده نیز بیشتر دینی خواهد شد. سینما ابزاری برای گفتن حرفهایی است که براحتی قابل بیان از طریق زبان نیست و سینما به درد دین میخورد تا این حرفها را بزند.

* فاصله عالمان دینی با سینما به دلیل همین انتظار از سینماست

پناهییان همچنین گفت: سینما بیش از اینکه محصول غرب باشد محصول عقل و اندیشه و نیاز بشر است. ذات سینما میتواند خیلی در خدمت دین باشد و به دین خدمت کند. فاصله عالمان دینی با سینما به دلیل همین انتظار از سینماست.
وی تأکید داشت: ما انتظار داریم که در سینما و سریال حقایق و واقعیتهایی به مردم گفته شود که مسیر تکامل بشر سرعت بگیرد. سینما بیشتر در اختیار حیات بشر قرار گیرد حتی بدون اینکه مستقیما فیلم دینی باشد و مسجد و منبر و گنبد را نشان هم دهد.

* انتظار عالمان دینی از سینما خیلی زیاد است

حجت الاسلام پناهیان در ادامه این گفتگو عنوان کرد: انتظار عالمان دینی از سینما خیلی زیاد است و به همین دلیل این فاصله ایجاد شده است. سینما میتواند خیلی کارهای بزرگی انجام دهد که در خدمت بشر باشد حتی اگر موضوع و فیلمسازش هم دینی نباشد.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: من میگویم سینما با علما و روحانیون ارتباط بگیرد نه اینکه مثلا در خدمت آنان باشد. سر و صدای فضای ژورنالیستی سینما اجازه ارتباط را نمیدهد. بیشتر از جانب سینماگران محترم این انگیزه ارتباط نیست.

*سراغ روحانیون سینما بلد نمی روند

وی توضیح داد: شاید علما و طلبه های کوچک هم نخواستیم خودمان را وسط بیاندازیم و بگوئیم حرف داریم. اتفاقا برخی مواقع می‌بینیم سینماگران سراغ روحانیونی می‌روند که خبری از سینما و سریاسازی ندارند و از این موضوع سوء استفاده میکنند. این گزینشی برخورد کردن با علما اشتباه است. گاها نظرات ما هم بد منعکس میشود یا بد برداشت میشود. مثل نظری که من در مورد "طلا و مس" دادم و فقط نکات منفی آن را بزرگ کردند.
پناهیان ادامه داد: من برای توضیح دادن یک مطلب سعی میکنم حتی از محتوای فیلمها استفاده میکنم که همه دیده اند. مثل جریانی که الیاس و ابلیس را در سریالی بد پیش کشیدند آنهم زمانی که روحانی بالای سرش داشت اما من وقتی نقد میکنم اشتباه اصولی آنان را میگویم ولی گفته میشود که من با تلویزیون مخالفم!

* سینمای ما از جامعه عقب است

وی تأکید داشت: من به سینماگران و فیلمسازان احترام میگذارم و آنان را افرادی برجسته میدانم. به شخصه به هرکارگردانی که نزدیک میشوم برایشان احترام قائلم. اما سینمای ما از جامعه ما عقب است. سینمای ما اگر دفاع مقدس ما را خوب نشان داده بود دیگر الان برای جهانیان جریان تکفیری جا نمی افتاد. فیلمهای خیلی خوبی در حوزه دفاع مقدس داریم بدون شک اما در قیاس با جامعه و منطقه نه. سینمای ما از واقعیات جامعه ما خیلی عقب است.
به گفته وی؛ انتظار ما از سینما بالاست. پیامهای انقلاب و شهدای ما باید منتقل شود و من معتقدم اگر خارجی ها بدون نظری می آمدند این پیامها را منتقل میکردند حتی بهتر آن را ارائه میدهند.
پناهیان تصریح کرد: مراکز آموزش عالی هنر ما حتی از سینماگران ما نیز عقب بوده اند. آنها باید سراغ آموزش میرفتند و ارتباط هنرمندان و عالمان دینی را برقرار میکردند.

*معتقد به سینمای خوب و غیر خوب هستم؛ کاری به لفظ سینمای دینی ندارم

پناهیان در این نشست یادآور شد: باید محتوا هم یاد داد تنها وزن و قافیه و اینها که کافی نیست. کشف یک معرفت عمیق، سینماگر را معنی میدهد. سینماگر اگر بتواند کشفی کند که دیگران به آن پی نبرند، او را هنرمند میکند. نبودن حرف و از روی دست همدیگر کپی کردن و یا سیاهی دیدن که درست نیست.
به گفته این روحانی؛ گفتگوی بین سینماگر و عالم دینی باید عمیق تر از الان باشد. سینماگر را در مقام یک حکیم و عالم و فیلسوف میدانم؛ باید فیلمسازان مراوده با عالمان داشته باشند البته عمیق نه لحظه ای. قبیله عالمان دینی و سینماگران را نباید جدا از هم تلقی کرد.
پناهیان در ادامه این گفتگو افزود: من معتقد به سینمای خوب و غیر خوب هستم و از لفظ سینمای دینی استفاده نمیکنم.  فیلم باید عمیق باشد و فیلمساز تنها به خودش متکی نباشدو سراغ عالمان دینی برود که آگاهیش اضافه شود.

*نقد حوزه سینما سطحی است

این استاد حوزه و دانشگاه تأکید داشت: نقد در مورد سینما به نظرم سطحی است و اگر بخواهیم اثری را نقد کنیم باید آثار بلندمدتش را در مردم دید. نمی‌شود روی حرفی که مخاطب سریع پس از دیدنش میگوید حساب باز کرد.  بررسی اثر سینمایی کار عمیقی است نه سطحی.
وی افزود: در مقام کنترل فیلمساز حتی فکر هم نمیکنم که اجازه بدهید چه فیلمی بسازند یا نسازند و ... . فیلمهای که مردم همه متوجه میشوند بد است یک کلمه هم درباره آن حرف نمیزنم.

*انتظار از سینما را بالا ببریم

پناهیان توضیح داد: تصور میکنم ما باید انتظارمان از سینما را بالا ببریم و اولویت مهم است. ضمن احترام به همه سینماگران عزیز، ولی باید مردم ما را واقعا عمیق ببینند و بحث مردم متدین نیست. فیلم عمیق ساختن و نقد عمیق کردن را باید در دستور کار گذاشت. من معقتدم که محدودیت فیلم کمتر شود و فیلم بد هم نمایش داده شود اما نقادها را به سینه دیوار نکوبیم و فضا را برای نقد عمیق و عالمانه مهیا کنیم بویژه حضور افرادی چون روانشاناسان. ما با مشکلی با سینمای عمیق و سطحی طرفیم.
وی ادامه داد: ما در سینمای جهان جا داریم اما باید تأثیر هم بگذاریم که به نظرم محدود بوده است. سینمای ما عمدتا داخلی است نه اینکه بر دیگر کشورها تأثیر بگذارد. گرچه تأثیر سینمای غرب بر کشورهای مسمان هم کمتر شده اما سینمای ما هم تأثیر چندانی نداشته است.
به گفته وی؛ موضوعات فیلمهای برخی فیلمسازان ما که به دیگر کشورها رفته اولویت ما نیست و حتی خود آنها فیلمهای موثرتری با مضامین مشترک با این نوع فیلمها ساخته اند. من تکنیک را قبول دارم اما همه دنبال حرف و مضمون تازه هستند.

*فیلمساز راه حل ندهد اما سوال خوب را مطرح کند

پناهیان اعلام کرد؛ فیلم زیاد میبینم اما سعی میکنم بعنوان یک طلبه مصداقی در مورد فیلمی صحبت نکنم. قرار نیست در فیلم دینی حرف بد زد که مردم جذب دین شوند. مثل من که روی منبر بروم و برای جذب کردن، حرف بد بزنم! این روش درست نیست.

وی توضیح داد: سینماگر در فیلمهایش سوال خوب نه انحرافی را مطرح کند راه حل هم ندهد اما مردم را به فکر وا دارد؛ این کافی است.
حجت الاسلام پناهیان در پایان گفت: اصلا نباید سینماگر و مردم متدین را مقابل هم قرار داد و مثلا گفت چرا مردم متدین به سینما می‌ررند یا نمی‌روند؟ این را نباید گفت. سینما هم باید به حقیقت بپردازد و هم به حقیقت. سو تفاهم الکی درست نکنیم. بر سر سینما دعوای الکی نکنیم و وجه سرگرمی، صنعتی و ... آن را جدا از هم نبینیم. یا میگویند سینما با سیاست کاری ندارد؛ مگر میشود فیلمی با سیاست مرتبط نباشد؟ اینها حرفهای جاهلانه است. باید دید اثر خوب بین المللی دارد یا نه.