دوشنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 May 20
سمیه توحیدلو
باورپذیر ، برای نسل جویای واقعیت
نسلی در جامعه هست که مشابه نسل پیشش، به جنگ صفر و یکی نمی نگرد. علاقه دارد خاکستریِ آدم ها را ببیند و اگر پاسداشتی هم هست بخاطر انتخاب ها و تصمیم های خوب و درستی باشد که آدمیان در آن زمانه گرفته اند.
گروه وبگردی «تیتریک»، به تاریخ اجتماعی ایران که نگاه کنی هم قهرمان زیاد می بینی و هم مواجهه های متفاوت با آن. حتی باور به اینکه باید قهرمان سازی کرد یا نه هم در سالیان مختلف بارها و بارها تغییر کرده است. این روزها قهرمان سازی و قهرمان طلبی خیلی خوشایند نیست. تصور از کامل بودن چیزی یا کسی و حتی آرمانی به سرعت با نقد مواجه می شود، و البته این می تواند آثار مثبت خود را داشته باشد. وقتی بپذیری که هر کس بهره ای از حقایق برده، وقتی بپذیری هرکس ممکن است از ارزش ها و خوبی ها در کنار برخی از نواقص بهره ای ببرد، او را راحت تر و بهتر درک خواهی کرد.
اما جنگ در هر جایی که اتفاق بیافتد با خودش قهرمانانش را خواهد آورد. قهرمانانی که شرایط متفاوت دوره جنگ اسطورگی آنها را در میان مردمانش باورپذیر می کند. جنگیدن و ایستادن در برابر دشمن دیگر خاکستری بودن نمی شناسد. جنگ روایت صفر و یک یا حق و باطل است. اگر چنین باوری نداشته باشی گرفتن اسلحه بسیار دشوار است. حتی اگر گرفتار دفاعی باشی در یک جنگ تحمیلی. در چنین شرایطی کسانی که برجسته می شوند قهرمانند و کمتر می شود نقدشان کرد یا روایت بی نقصی از آنها ارائه داد.
اما بیست و سه سال که از یک واقعه می گذرد نوع تحلیل ها و باورها از آن تغییر خواهد کرد. دیگر نسلی در جامعه هست که مشابه نسل پیشش، به جنگ صفر و یکی نمی نگرد. علاقه دارد خاکستریِ آدم ها را ببیند و اگر پاسداشتی هم هست بخاطر انتخاب ها و تصمیم های خوب و درستی باشد که آدمیان در آن زمانه گرفته اند. امروز اگر قرار است که درباره ارزش های همگانی آن روزها حرف زده شود، اگر قرار است که رشادت ها برجسته شود و رشیدهای آن روزگار پاس داشته شوند باید با مدل فکری و باوری این نسل روایت آنها ارائه شود. واقعی گفتن و باورپذیر بودن روایت راویان و ناظران می تواند خاطره ها را زنده نگه دارد.
«آخرین روزهای زمستان» مستندی بود از جنس این روزها اما از زندگی شهید حسن باقری. آدم هایی که در آن حرف می زنند همان راویان همیشه هستند. داستان هم همان داستان روزهای جنگ است. اما مستندی ساخته شده که برایش روایت اشتباهات فرماندهان، روایت خستگی ها و عصبانیت ها دیگر محال نیست. مستندی که چون واقعی تر به جنگ نگاه کرده، رشادت ها و از خودگذشتگی ها در آن راحت تر نمودار می شود. خصوصا اینکه خوش ساختی و بازی گرفتن از نابازیگرانی که قرار است مستند را مستندتر بکند نیز به آن افزوده شده است. آخرین روزهای زمستان مستندی بود که برای این روزهای نسل ما ساخته شده است و برای روایتش بیشتر به شرایط جامعه توجه شده است. روایتی است باورپذیر از آدم هایی واقعی اما آزاده.
مستند ده قسمتی زندگی شهید باقری برای کسانی که علاقه به دانستن تاریخ معاصر دارند می تواند جذاب باشد. هرچند که محدودیت های این روزها در عنوان ها و اسامی در آن دیده می شود، اما می توان به روایت کامل تر و واقعی تر از جنگ در روزهای آغازین آن دست یافت. دم تمامی سازندگان جوان این مستند جوان گرا گرم!
امیدوارم این مستند تجربه ای تکرار شونده برای ما باشد.
منبع: بر ساحل سلامت
ارسال نظر
اخبار برگزیده
