با سابقه ترین زندانی سیاسی تاریخ ایران در کرج + عکس

گروه استانی  «تیتریک»؛ در امامزاده طاهر (ع) مهرشهر کرج یک قبر با نوشته هایش نظر هر رهگذری را به خود جلب می کند.

مزاری که روی آن نوشته بود؛ ” صفرخان؛ نماد مقاومت مردمی در راه رهایی از ستم ".

با توجه به 19 آبان سالروز درگذشت این مبارز غیرتمند کشورمان، شرح حال وی برای آشنایی بیشتر در ادامه می آید.

صفرخان در روستای شیشوان ـ واقع در سه کیلومتری عجب شیر و 5 کیلومتری شرق دریاچۀ ارومیه و 48 کیلومتری – مراغه در آذربایجان در سال 1300 از پدری بنام محمد حسین و مادری بنام گوهر تاج در ماه صفر بدنیا آمد و بدین ترتیب نام صفر را که از نام های ماه های قمری است بر روی او گذاردند.

در روستاهای آذربایجان معمول است که اگر کسی در ماه رجب یا صفر و شعبان و محرم و یا ایام خاص مثل نوروز و عیدهای غدیر و قربان بدنیا بیاید نام نوزاد تازه متولد شده را در انتساب به آن ماه ها و ایام  نام گذاری می کنند. پسوند «خان» از سوی زندانیان سیاسی برای تکریم و احترام بر نام اصلی افزوده شده و جالب اینکه تمام گروه های مذهبی و غیر مذهبی که از نظر ایدئولوژیکی از کار برد واژۀ «خان» نفرت دارند و حتی برای تحقیر رضا شاه به او رضا خان می گویند از کار برد این واژه ابایی ندارند و آن را برای احترام و تکریم در مورد «صفر» بکار می برند و کمتر کسی است که بدون ذکر پسوند «خان» او را مورد خطاب قرار دهد. حتی نه تنها زندانیان بلکه زندانبانان نیز به ایشان آقا صفر و صفرآقا نمی گویند و همه از باب تحبیب و دوست داشتن و احترام گذاری می گویند «صفر خان». گاه در موارد تکریم بیشتر تنها به ذکر واژه «خان» اکتفا می کنند و این نهایت احترام را می رساند مثلا: «خان» چنان و چنین می گوید. در اینجا واژه خان همان احترامی را دارد که در اسامی ستارخان و باقرخان دارد. خان در ترکی خود مخفف خاقان یعنی پادشاه ترکان است و از آنجایی که حروفیه معتقدند که «الاسما تنزل من السما» (اسم ها از آسمان نازل می شوند) یعنی اسم با مسما در ارتباط است لذا شهرت این «قهرمان مقاومت زندان» نیز «قهرمانیان» است: صفرخان قهرمانیان.

صفرخان در جوانی کشاورزی می کرد تا اینکه بعد از شهریور 1320 و فرار مفتضحانه رضا شاه، صفرخان به همراه سه تن از یاران خود بر ضد خان های منطقه و ظلم وستم آنها وارد مبارزه گردید که این سه تن یک سال بعد در سال 1321 توسط رژیم دستگیر و اعدام شدند.

صفر خان در سال 1324 همزمان با فعالیت های آزادیخواهان آذربایجان به رهبری پیشه وری با خانم ملوک باقر پور ازدواج و در قیام روستائیان آذربایجان بر ضد رژیم شاه شرکت کرد و به درجه «ماژوری» (سروانی) در ارتش نوبنیاد آذربایجان مفتخر گردید. در سال 1325 پس از شکست ارتش هزار و هفتصد نفری آذربایجان در مقابله با ارتش سرتا پا مسلح شاه که از سوی آمریکا و انگلیس پشتیبانی می شد مجبور به فرار از آذربایجان و رفتن به عراق گردید ولی در عراق دستگیر و در زندان اربیل زندانی شد. چون می خواستند او را تحویل مقامات ایران بدهند لذا از زندان فرار کرده به آذربایجان آمد ولی در سال 1327 دستگیر و در ارومیه زندانی شد.


در سال 1329 پرونده صفرخان به دادگاه نظامی تبریز و از آنجا به مراغه ارجاع داده شد و عاقبت در آذر ماه 1329 در دادگاه نظامی تبریز به جرم قیام مسلحانه برای براندازی رژیم شاهنشاهی به اعدام و برادرش حسن علی به ده سال زندان و پدرش به دو سال زندان محکوم شد.

با به روی کار آمدن دولت مصدق در سال 1330 پرونده صفرخان دو باره به جریان افتاد و باز به دادگاه ارجاع و در سال 1331 در دادگاههای مختلف مورد بررسی قرار گرفت که با به طول کشیدن مدت بررسی کودتای 28 مرداد 1332 انجام و دولت دکتر مصدق ساقط و در بررسی مجدد پرونده در سال 1333 حکم اعدام با یک درجه تخفیف به حبس ابد تبدیل گردید.

از این زمان صفر خان به زندانهای ارومیه و قصر و برازجان تبعید تا اینکه در سال 1352 بعد از سرکوب شدید زندانیان او نیز به زندان قصر منتقل گردید و حال منتظر است ببیند جریانات زندان با این سخت گیری های سرگرد زمانی رئیس زندان قصر به کجا خواهد رسید.

 

صفر خان چند سالی در زندان بند شش بود و بعد در جریانات باز شدن فضای سیاسی کشور و آمدن صلیب سرخی ها ساواک چند صباحی ایشان را در زندان های مختلف پنهان و عاقبت با فشار زندانیان سیاسی، صلیب سرخی ها و سازمان عفو بین المللی او را پیدا کردند. در سوم آبانماه 1357 در اوج انقلاب وقتی که مردم شعار می دادند «زندانی سیاسی آزاد باید گردد» ایشان آزاد و در سال 1381 بعد از یک عمر زندان کشی و رکورد دار شدن در بین زندانیان سیاسی جهان بعنوان با سابقه ترین زندانی سیاسی دار فانی را وداع و پیکرش در حالیکه در میان انواع پلاکاردها – بویژه پلاکاردهایی به زبان ترکی آذربایجانی ـ تشیع می شد در آرامستان امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

او تنها زندانی سیاسی جهان بود که حدود دوازده هزار روز در زندان های ایران و عراق محبوس و تنها زندانی سیاسی است که در دو کشور زندانی بود.