همه حواشی روسای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در دولت های نهم و دهم
«تیتریک» پرونده ویژه /
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بستر تحرکات سیاسی دولت نهم و دهم شده است. بررسی اقدامات و سوابق پنج رئیس سازمان میراث فرهنگی در دولت نهم و دهم محمود احمدی نژاد نشان می دهد، این سازمان طی هفت سال اخیر همیشه آغشته به مسایل سیاسی بوده است.
روز گذشته محمود احمدی نژاد با تغییر آرایش مدیریتی در سازمان میراث فرهنگی محمد شریف ملک زاده معاون سابق سازمان میراث فرهنگی در دولت نهم را به سمت رئیس جدید این سازمان در دولت دهم منصوب کرد و سید حسن موسوی رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی را جایگزین اسنفدیار رحیم مشایی رئیس دفتر سابق خود کرد.
بازگشت ملک زاده به سازمان میراث فرهنگی در شرایطی است که او پس طی دوران پر افت و خیز سیاسی در کنار اسفندیار رحیم مشایی به این سمت منصوب شد و حلقه مدیران سیاسی در سازمان میراث فرهنگی را تکمیل کرد.
با این حال روند فعالیت سازمان میراث فرهنگی طی سال های اخیر به دلیل آمیختگی با مسایل سیاسی تا حد زیادی باعث شده ماموریت های اصلی این سازمان به حاشیه برود. روندی که با آغاز به کار رحیم مشایی شروع شد و در دوران حمید بقایی به اوج خود رسید. هرچند در دوران ریاست سید حسن موسوی مسایل سیاسی فروکش کرد.
همه چیز از ریاست مشایی شروع شد
سال 1384 محمود احمدی نژاد با چیدمان کابینه خود رئیس سابق سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران را به سمت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشکری منصوب کرد تا سیاسی ترین سمت دولت نهم به دست اسفندیار رحیم مشایی مدیریت شود.
مشایی نیز در این سمت دست احمدی نژاد و هم فکرانش را خالی نگذاشت و سازمان میراث فرهنگی را این بار جدای از مسئولیت های اصلی اش بر سر زبان ها انداخت. سازمان میراث فرهنگی در حقیقت در دوران ریاست اسنفدیار رحیم مشایی به دلیل ناتوانی مجلس برای نظارت مستقیم بر این نهاد به تریبون خاص دولت تبدیل شد و طرح های این سازمان بیش از پیش رنگ مسایل سیاسی به خودگرفت. اقدامی که در نوع خود در سایر دولت های قبل سابقه نداشت و مسئولان این سازمان ها معمولا از میان شخصیت های فرهنگی و فعالان میراث فرهنگی انتخاب می شدند.
با این وجود دوران ریاست اسفندیار رحیم مشایی در سازمان میراث فرهنگی خالی از انتقادات در حوزه میراث فرهنگی و نه سیاسی نیز نبود و موافقت با آب گیری سد سیوند و احتمال اضافه شدن میدان نقش جهان به لیست میراث جهانی در خطر و خارج شدن آن از لیست میراث جهانی انتقادات را به سمت مشایی هدایت کرد.
بخش دیگری از این فشار ها آغشته به مسایل سیاسی بود که به اظهار نظرهای جنجالی او بر می گشت.
در جدول زیر برخی از اقدامات و اظهار نظر های بحث برانگیز اسنفدیار رحیم مشایی در زمان مدیریت اش در سازمان میراث را بخوانید؛
| عنوان | جزئیات |
| ثبت جهانی آثار تاریخی- فرهنگی ایران | بیستون، مجموعه کلیساها، گنبدسلطانیه و سازه های آبی شوشتر |
| ثبت ملی میراث معنوی | ثبت ملی نوروز، ثبت ملی آیین های شب یلدا، ثبت ملی آیین های رمضان، ثبت ملی ورزش های پهلوانی و زورخانه ای |
| خارج شدن میدان نقش جهان از میراث جهانی در خطر | تعدیل برج پس از انتقادات فراوان رسانه ها و فعالان میراث فرهنگی |
| موافقت با آب گیری سد سیوند | موافقت با آبگیری سد سیوند از سوی مشایی از جمله طرح هایی بود که انتقادات نسبت به تخریب مقبره کوروش هخامنشی در پاسارگاد را بر انگیخت |
| سرنوشت نا معلوم کتاب خطی قانون این سینا | برخی معتقدند سرقت این کتاب تاریخی در زمان ریاست او اتفاق افتاد |
| کتیبه هخامنشی خارک | این کتیبه در اواخر سال 86 در پی احداث جاده ای توسط وزارت نفت کشف شد که عنوان می شود توسط برخی افراد ناشناس با یک شی نوک تیز تخریب شد و انتقاداتی را به ریاست وی در سازمان میراث تحمیل کرد |
| ایرانیان خارج از کشور | تلاش برای بازگرداندن و افزایش ارتباط با ایرانیان خارج از کشور |
| سازمان حج و زیارت | انتقال مدریت سازمان حج وزیارت از وزارت ارشاد به سازمان میراث فرهنگی همزمان با ایام حج تمتع |
| همایش فرصت سرمایه گذاری در گردشگری | در مراسم افتتاح همایش فرصت‌های سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران در روز 18 آبان 1387 در حضور اسنفدیار رحیم مشایی و قبل از مراسم قرائت قرآن، افرادی با لباس محلی، دف زنان قرآن را حمل و به قاری تحویل دادند. آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله مکارم شیرازی در این مورد موضع تندی گرفتند و با وجود اینکه خود اسفندیار رحیم مشایی در این جلسه حضور داشت، معاون وی به ناچار استعفا کرد. وی در نامه استعفا نوشت: این کار را صرفاً برای تکریم قرآن کریم بوده‌است. |
| اظهارنظر در مورد اسرائیل | مشایی در اظهارنظری در تاریخ 29 تیر 1387، مردم اسرائیل را دوست خواند و همین جنجالی شد. در پی این ماجرا 200 نماینده مجلس با امضای بیانیه‌ای خواستار برخورد جدی با وی شدند. |
| نظرات درباره نوح و سایر پیامبران | مشایی در تاریخ 20 دی 1388 در پانزدهمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی گفت: اگر امروز به افرادی مانند رازی و ابوعلی‌سینا افتخار می‌کنیم، به طوری که قد آنها از اعماق تاریخ بیرون است؛ برای بلندی قد آنها نیست، بلکه کوتاهی قد نسل‌های بعدی آن را نمایان کرده‌است. حضرت نوح با 950 سال عمر نتوانست مدیریت جامع کند چرا که عدالت را ایجاد نکرده‌است. آمدن پیامبران در طول تاریخ برای تمام شدن دوره‌های قبلی پیامبری بوده‌است اگر هر پیامبر مدیریت درستی می‌کرد عدالت برقرار می شد. |
| طرح مکتب ایرانی | مشایی در مراسم اختتامیه دومین همایش ایرانیان خارج از کشور از اصطلاح «مکتب ایرانی» استفاده کرد، که بعدها بسیار سر زبان ها افتاد. او گفت: "برخی‌ها از من خرده می‌گیرند که چرا نمی‌گویی مکتب اسلام و می‌گویی مکتب ایران از مکتب اسلام دریافت‌های متنوعی وجود دارد، اما دریافت ما از حقیقت ایران و حقیقت اسلام، مکتب ایران است و ما باید از این به بعد مکتب ایران را به دنیا معرفی کنیم.” سخنان مشایی با واکنش شدید آیت اله محمد یزدی، سید احمد خاتمی، احمد توکلی و علی مطهری روبه‌رو شد. |
| دیدار با هنرمندان | در
پی شکایت رحیم مشایی از روزنامه کیهان، به علت انتشار خبری در این روزنامه
مبنی بر دیدار مشایی با هوشنگ امیراحمدی، مشایی اعلام کرده بود که اگر
کیهان محکوم نشود، او مسلمان نیست. اما در نهایت دادگاه، روزنامه کیهان را
تبرئه کرد. شکایت از روزنامه کیهان ملاقات های اسفندیار رحیم مشایی با بازیگران، خوانندگان و کارگردانان موجب جنجال ها و اعتراض های زیادی از سوی اصولگرایان نظیر روح‌الله حسینیان شد. |
| تأسیس دانشگاه | شورای عالی انقلاب فرهنگی در اردیبهشت ماه 1390 با اعطای مجوز تأسیس دانشگاه غیرانتفاعی به اسفندیار رحیم مشایی با عنوان دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیان موافقت کرد. همچنین اعلام شد، که دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیان در بدو تاسیس، خواهد توانست هر رشته تحصیلی حتی در مقطع دکتری را راه‌اندازی کرده و در آن اقدام به پذیرش دانشجو بدون کنکور کند |
درباره سوابق او که اهل کرمانشاه است چنین گفته شده است: توانست در سالهای پایانی دفاع مقدس، جای پای خود را در وزارت اطلاعات و در جوار یکی از مدیران کل این وزارتخانه در تشکیلات "مدیریت مناطق بحران" سفت کند؛ اسفندیار رحیم مشایی. مشایی در آن هنگام مسئول سیاستگذاری وزارت اطلاعات در برابر کردهای غرب کشور بود. اما هنوز کسی نمی داند چرا بقایی از وزارت اطلاعات جدا شد.
اوایل دهه 80، رحیم مشایی به رادیو تهران آمد و بقایی را نیز با خود به این مجموعه آورد. بقایی در رادیو تهران به عنوان مسئول سایت این رادیو، شروع به کار کرد تا اینکه بنا به اتهامات اخلاقی اثبات نشده ای، عذر او را از رادیو تهران خواستند. گفته می شود وی از آن زمان، پرونده مفتوحه ای در دیوان عدالت اداری دارد. خواهان این پرونده، اداره کل حراست صدای جمهوری اسلامی ایران بود.
پس از آن، بقایی به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران آمد تا کنار اسفندیار رحیم مشایی کار کند. پس از پیروز شدن محمود احمدی نژاد در انتخابات نهم ریاست جمهوری، رحیم مشایی نیز به سازمان میراث فرهنگی رفت و با او چند تن از دوستان و همکاران قدیمی نیز از خیابان بهشت، به ساختمان خیابان آزادی کوچ کردند.
بقایی نیز به عنوان معاون مشایی در سازمان میراث فرهنگی مشغول شد و با انتقال مشایی از میراث فرهنگی به دفتر ریاست جمهوری در پاستور، بقایی در تابستان 88 به جای وی نشست. همزمان، حمید بقایی، رئیس مناطق آزاد تجاری نیز بود و در یکی دو وزارتخانه نیز به عنوان عضو هیات مدیره شرکتها، مشغول بود.
در دوران او، سازمان میراث فرهنگی، شمشیر را برای کارشناسان و استادان رشته های مختلف از رو بست، تا جایی که در دیماه 89، میراث فرهنگی، رسما استادان مختلف و کارشناسانی را که به عملکرد این سازمان اعتراض داشتند، متهم به زیاده طلبی و فساد کرد.
در جدول زیر بخشی از انتقادات فعالان محیط زیست از عملکرد حمید بقایی در سازمان میراث را بخوانید؛
| عنوان | جزئیات انتقاد |
| آرامگاه کوروش | تخریب سقف آرامگاه کوروش به بهانه مرمت آن |
| مسجد وکیل شیراز | تخریب سنگ فرشهای مسجد وکیل شیراز به بهانه مرمت آن |
| خانه شیخ بهایی | تخریب خانه شیخ بهایی در اصفهان |
| سازه های ابی شوشتر | تخریب سازه های آبی شوشتر |
| لوح هخامنشی | بی سرانجامی دهها هزار لوح گلین هخامنشی که همچنان در آمریکا بلاتکلیف مانده اند |
| کتیبه های تاریخی | سرقت کتیبه تاریخی عهد قاجار در حمام پاگرد چهارمحال و بختیاری |
| تخریب بنا | تخریب مدرسه مروی و واگذاری آن |
| پل خواجو | تخریب پل خواجوی اصفهان در حین مرمت |
| تخت جمشید | تخریب سنگ جان پناه پلکان شمالی کاخ شورای تخت جمشید |
احمدزاده کرمانی؛ از مخالفت با مشایی تا کرسی ریاست
روح‌الله احمدزاده کرمانی از 29 اردیبهشت سال 90 با حکم محمود احمدی‌نژاد به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری منصوب شد، او آخرین پست دولتی‌اش، استانداری فارس بود.
مدیریت احمد زاده در استان فارس هم بسیار خبرساز و با حواشی ای همراه بود . تا جایی که آذرماه سال 89، دبیر شورای نگهبان پس از بازگشت از سفر به استان فارس در یکی از خطبه‌های نمازجمعه تهران با انتقاد از به‌کارگیری یک نیروی جوان و کم تجربه به عنوان استاندار یک منطقه مهم که دارای مسائل اقتصادی و اختلافی مهم است، گفت: چگونه می توان چنین فردی را بدون هیچ تجربه مدیریتی به عنوان استاندار این منطقه مهم منصوب کرد و همه این کارها نیز از سوی کسی که هیچ مسئولیتی ندارد و کارها را پس و پیش می کند، انجام شود.
دوران ریاست سید حسن موسوی بر سازمان میراث فرهنگی را می توان آرام ترین دوران این سازمان در دولت های نهم و دهم دانست. دوران بی حاشیه ای که البته با سکوت اسفندیار رحیم مشایی در عرصه سیاست همراه بود و نتیجه ان شد که موسوی پس گذراندن این دوره جایگزین رحیم مشایی در دفتر ریاست جمهوری شد.
ملک زاده؛ مردی برای تمامی سمت ها
محمد شریف ملک زاده کارنامه اجرای متنوعی در ساختار سیاسی ایران طی چند سال اخیر داشته است. او مشاور عالی عبدالله جاسبی در دانشگاه آزاد و عضو علی البدل هیات تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات انتظامی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد از سوی هیات موسس دانشگاه آزاد به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی، معاون اسنفدیار رحیم مشایی در سازمان میراث فرهنگی در دولت نهم، ریاست شورای صیانت از حقوق شهروندی ایرانیان خارج از کشور و دبیر شورای عالی ایرانیان خارج از کشور و مشاور اجرایی آیت الله هاشمی شاهرودی شد.
پس از آن وی به وزارت امور خارجه رفت و معاون صالحی شد اما وزارت اطلاعات صلاحیت او را تایید نکرد و بعد ها مجبور به استعفا شد. پس از آن وی برای مدتی بازداشت شد که با عفو مقام معظم رهبری مواجه شد.
ملک زاده که در این سالها توانست مدرک دکترای خود را دریافت کند، پس از اسفندیار رحیم مشایی، حمید بقایی، روح الله احمدزاده کرمانی و سید حسن موسوی روز گذشته به عنوان پنجمین رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از سوی محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور، حکم گرفت و بالاخره به جایگاه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رسید.
تحرکات مردان سیاسی در مدیریت سازمان میراث فرهنگی را می توان به عنوان یک شگرد سیاسی تلقی کرد. آنجا که مجلس به دلیل ناتوانی اش در نظارت مستقیم بر این سازمان نتوانست حاشیه امنیت مردان سیاسی در سازمان میراث فرهنگی را بر هم بزند. به طوری که نمایندگان مجلس در دوره هفتم و هشتم دوبار در دوران ریاست رحیم مشایی و حمید بقایی طرح تحقیق و تفحص از این سازمان را کلید زدند که این دو طرح نتوانست زمینه ای برای بر هم زدن حاشیه امنیت مدیران احمدی نژاد در سازمان میراث فرهنگی را رقم بزند.
