کارنامه درخشان ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت +تصاویر

غرفه ایران در سال جاری برای نخستین بار شاهد برنامه‌ریزی مستقل ناشران در قالب یک حضور مجتمع برای شرکت در مجامع جهانی بود. 14 ناشر ایرانی در فضای اختصاص یافته به نشر ایران در این نمایشگاه و در مکان‌هایی مستقل اقدام به ارائه آثار خود کردند و هر کدام با وجود فعالیت مستقل خود زیر چتر واحدی با عنوان ایران در این نمایشگاه حضور پیدا کردند.

جدای از این، حضور فعال آژانس‌های ادبی ایرانی در نمایشگاه کتاب و مذاکرات فعال و مصرانه آنها بیش از سال‌های قبل به چشم می‌خورد و همین مسئله می‌تواند امیدی برای به نتیجه رسیدن تلاش‌های ایران جهت ورود به بازار جهانی صنعت نشر باشد و فروش حق انتشار آثار ایران را در سال‌های آینده افزایش دهد.

نشست‌های برگزار شده از سوی ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت نیز بطور عمده در سال جاری با کیفیت بیشتری نسبت به دوره گذشته همراه بوده و ناشران و نویسندگان تراز اولی از ایران و در قالب برنامه‌های متنوع اقدام به حضور در این نمایشگاه کرده بودند.

در میان 14 ناشر حاضر در غرفه ایران اگر چه برخی برای  نخستین‌‌بار برای تجربه کردن حضور در بازارهای جهانی کتاب به نمایشگاه آمده بودند،‌ اما در مجموع عمده غرفه‌داران جنب و جوش معرفی آثار خود به بازدیدگنندگان را داشته و در صدد برقراری تعامل بودند.‌ در این میان غرفه انجمن زنان ناشر که متصدی آن سوسن صفاوردی نویسنده و مترجم بود،‌ از همه بیشتر در این زمینه فعال بود.

بنا به گفته امیرمسعود شهرام‌نیا مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی غرفه ایران در مجموع در مدت زمان نمایشگاه کتاب تهران توافقات بالغ بر 12 رایت کتاب‌های ایرانی را برای فروش قطعی کرده است‌، که در این میان حضور نمایندگان اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و آژانس ادبی غزال تأثیر قابل توجهی داشت.

با این وجود حضور امسال ایران از مشکلاتی نیز رنج می‌برد که به نظر می‌رسد مهمترین آنها عدم برنامه‌ریزی و تدارک برای معرفی کتاب‌های منتشر شده در ایران به زبان انگلیسی بود. کتاب‌ها با وجود انتخاب با کیفیت برای حضور در نمایشگاه امسال از ضعف در معرفی به زبان بین المللی رنج می‌برد، گرچه کاتالوگی از معرفی کتاب‌های تهیه شده بود،‌ اما این کاتالوگ‌ها حق مطلب را در معرفی ادا نمی‌کرد،‌ این مسئله در معرفی مطلوب نشدن این دست آثار تاثیر به سزایی داشت.

از سوی دیگر امسال سال پررونقی برای حضور کشورهای آسیای شرقی در سالن بین‌المللی به شمار می‌رفت. پس از معرفی اندونزی به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه فرانکفورت در سال آینده امسال به راحتی جوش و خروش این کشور را برای تدارک حضور سال آینده را می‌شد شاهد بود.

برگزاری متنوع نشست‌هایی با قامت بین‌المللی با حضور متنوع خبرنگاران، برگزاری تورهای حرفه‌ای فرهنگی برای خبرنگاران و نیز نویسندگان و ناشران این کشور به منظور آشنایی با نمایشگاه و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن برای حضور در سال آینده و نیز اختصاص بخش‌های مجزا در غرفه به منظور شناساندن نشر اندونزی به حاضران در نمایشگاه از جمله برنامه‌های این کشور بود. از سوی دیگر کشور فنلاند نیز به عنوان میهمان ویژه امسال نمایشگاه تدارک ویژه‌ ای برای حضور خود در نمایشگاه دیده بود که شاید مهمترینش را بتوان ایجاد غرفه ویژه نمایش پوسترها و نیز ایجاد میزهای متنوع مذاکره ناشران و نویسندگان دانست.

این رویدادها در حالی اتفاق افتاد که بیشتر کشورهای مسلمان خاورمیانه مانند مصر، کویت، امارات، سوریه، لبنان و عمان در این نمایشگاه در سال جاری در حد بسیار غیر قابل قبولی تدارک دیده بودند،‌ اما متأسفانه از ظرفیت نمایشگاه برای تبادل فرهنگی در راستای حل بسیاری از بحران‌های منطقه خاورمیانه استفاده‌ای نشد.

در بخش ناشران انگلیسی زبان نمایشگاه که در سالن هشت نمایشگاه تجمع داشتند، نیز نکته قابل اعتنا رایزنی‌های متعدد در غرفه‌ها بود و بر همین اساس در بسیاری از غرفه‌های این بخش می‌شد به راحتی به سراغ میز و صندلی‌های مذاکره رفت و به الگوی مذاکرات اقتصادی در این بخش توجه لازم را مبذول داشت.

یکی دیگر از سالن‌های قابل توجه امسال نمایشگاه بیزینس کلاب یا کلوپ تجاری بود که امسال برای نخستین بار در نمایشگاه افتتاح شده بود و جدی ترین نشست‌های اقتصادی در حوزه‌های مختلف نشر امسال در آن تدارک دیده شده بود.

در پایان باید گفت: نمایشگاه کتاب فرانکفورت بازار بزرگی است که برای حضور در آن باید از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی کرد و قواعد حضور در بازار را نیز فراگرفت،‌ قواعد تنها به پذیرش کپی‌رایت از سوی کشور ما ختم نمی‌شود،‌ کما اینکه یورگن بوس رئیس نمایشگاه نیز در دیدار با مسئولان ایرانی بر آن تأکید داشته و گفته بود: در شرایط فعلی ـ عدم پیوستن ایران به کپی‌رایت ـ  میهمان ویژه شدن ایران دشوار است،‌ اما غیرممکن نیست. قواعد حضور در این بازار سرمایه‌گذاری برای حمایت از فعال شدن آژانس‌های ادبی در ایران،‌ پیمودن مسیر صحیح ترجمه و برنامه‌ریزی‌های بلند مدت است‌، تا به قول سید‌مهدی شجاعی بتوانیم آنچه را که در طول سال در حوزه نشر کاشته‌ایم در نمایشگاه کتاب فرانکفورت برداشت کنیم.