تفسیر آیه ی ۱۸۵ سوره بقره/ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ

 
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَریضاً أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّهَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى‏ ما هَداکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ . 
 
ماه رمضان [همان ماه‏] است که در آن، قرآن فرو فرستاده شده است، [کتابى‏] که مردم را راهبر، و [متضمّن‏] دلایل آشکار هدایت، و [میزان‏] تشخیص حق از باطل است. پس هر کس از شما این ماه را درک کند باید آن را روزه بدارد، و کسى که بیمار یا در سفر است [باید به شماره آن،] تعدادى از روزهاى دیگر [را روزه بدارد]. خدا براى شما آسانى مى‏خواهد و براى شما دشوارى نمى‏خواهد تا شماره [مقرر] را تکمیل کنید و خدا را به پاس آنکه رهنمونیتان کرده است به بزرگى بستایید، و باشد که شکرگزارى کنید. 
 
نکات تفسیری این آیه : 
 
۱ . «رَمَضانَ» از ماده «رمض» به معناى سوزاندن است. البتّه سوزاندنى که دود و خاکستر به همراه نداشته باشد. وجه تسمیه این ماه از آن روست که در ماه رمضان، گناهان انسان سوزانده مى‏شود. 
 
۲ . ماه رمضان، ماه نزول قرآن مى‏باشد و تنها ماهى است که نامش در قرآن آمده و شب قدر نیز در این ماه است. 
 
۳ . در تفسیر برهان از پیامبر اکرم صلى اللَّه علیه و آله نقل شده است که فرمودند: 
تمام کتاب‏هاى آسمانى، در ماه رمضان نازل شده‏ اند. ماه رمضان، بهترین ماه خدا است. 
 
رمضان ماه مهمانى خدا : 
 
در رمضان، مؤمنان با کارت « یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ » به میهمانى خداوند دعوت شده‏اند، و این میهمانى ویژگى‏هایى دارد: 
 
۱ . میزبان، خداوند است و میهمانان را شخصاً دعوت کرده است. 
 
۲ . وسیله پذیرایى، شب قدر، نزول قرآن، فرود آمدن فرشتگان، استجابت دعا، لطافت روح، و دورى از دوزخ است. 
 
۳ . زمان پذیرایى، ماه رمضان است که به گفته‏ ى روایات، اوّل آن رحمت، وسط آن مغفرت و آخر آن پاداش است. 
 
۴ . چگونگى پذیرایى، شب قدر به گونه‏اى است که در آن نیاز یک سال میهمانان تأمین مى‏شود و زمین با نزول فرشتگان در شب قدر مزیّن مى‏گردد. 
 
۵ . غذاى این ماه، غذاى روح است که براى رشد معنوى لازم است، نه غذاى جسم. لطف غذاى این مهمانى، آیات قرآن است که تلاوت یک آیه آن در ماه رمضان همچون تلاوت تمام قرآن در ماه‏هاى دیگر است. 
 
۶ . این میهمانى هیچ سنخیّتى با میهمانى‏هاى دنیوى ندارد. خداوندِ عالِم و غنى و خالق و باقى و عزیز و جلیل، میزبان انسان‏هاى جاهل و فقیر و فانى و مخلوق و ذلیل مى‏شود و مى‏گوید: 
 
من دعایتان را مستجاب مى‏کنم و براى هر نفسى که در ماه رمضان مى‏کشید، پاداش تسبیحى عطا مى‏کنم. 
 
***************** 
تفسیر نور، ج‏۱، ص: ۲۸۸