شرحی بر برنامه‌های سازمان ملل حول ایدز و نابرابری‌های جنسیتی
گروه اجتماعی«تیتر یک»/فاطمه همدانیانمطابق برآورد‌های اخیر (۲۰۰۸) جهانی در سازمان جهانی بهداشت و مرکز ایدز سازمان ملل ۵۰ درصد از کسانی که با ایدز زندگی می‌کنند زنان هستند. در صحرا‌های آفریقا زنان ۶۰ درصد از افراد ایدزی را شامل می‌شوند. در مناطق دیگر مردان همجنسگرا، معتادان تزریقی، کارگران جنسی و مشتریان آن‌ها جزو پر خطر‌ترین گروه‌ها محسوب می‌شوند، اما نسبت زنانی که با ایدز زندگی می‌کنند از ده سال گذشته رو به افزایش گذاشته است. این آمار شامل مشتریان متاهل یا مجرد ارتباط جنسی تجاری، معتادان تزیقی نیز می‌شود.
دستیابی به دو هدف برای توسعه هزاره
برنامه‌های ایدز و اچ. آی. وی جهت ارتقا و بسط برابری جنسیتی به دو حوزه قابل تقسیم است:
۱- MOG۶ که بر مبارزه با ایدز، سل و مالاریا متمرکز است.
۲- MDG۳ که بر ارتقاء برابری جنسیتی و توانمند سازی زنان متمرکز است.
فعالیت سیستمی سازمان ملل حول دو هدف MOG۶ و MDG۳
هنجار‌های جنسیتی مرتبط با مردانگی می‌تواند مردان را به سمت داشتن شرکای جنسی بیشتر سوق دهد و حتی روابط مردان مسن را در رابطه جنسی با زنان جوان‌تر توجیه کند. چنین رویکردی سبب می‌شود در برخی مناطق نرخ‌های بالاتری از عفونت را در میان زنان جوان (۱۵-۲۴) در مقایسه با مردان جوان در همین سن داشته باشیم. هنجار‌های مرتبط با مردانگی شامل همجنسگرا هراسی، انگ زنی به مردان همجنسگرا و آسیب ایشان و شرکای ایشان در برابر اچ. آی. وی می‌شود. همچنین هنجار‌های مرتبط با زنانگی مانع از دسترسی زنان بخصوص زنان جوان به خدمات و اطلاعات مرتبط با اچ. آی. وی می‌شود.
مطابق با آمار جهانی مرکز ایدز سازمان ملل در سال ۲۰۰۸، تنها ۳۸ درصد از زنان جوان دانش جامع و دقیقی از ایدز و اچ. آی. وی دارند.
برنامه‌های ایدز و اچ. آی. وی قابلیت طرح هنجار‌ها و کلیشه‌های جنسیتی ناکارآمد را برای جوامع دارد، این هنجار و کلیشه‌ها شامل: فرهنگ‌سازی در فضاهای مرتبط با مردان و پسران جهت تغییر هنجار‌های مرتبط با پدری، مسئولیت جنسی، خشونت و تصمیم‌گیری در خانه و فراهم آوردن اطلاعاتی جامع از ایدز و اچ. آی. وی متناسب با سن برای جوانان جهت طرح هنجار‌های جنسیتی می‌باشد.
خشونت علیه زنان (فیزیکی، جنسی، روحی) که حدود (۱۰-۶۰) درصد زنان در سنین (۱۵-۴۹) آنرا در سطح دنیا تجربه می‌کنند و این خود آسیب پذیری ایشان را در برابر اچ. آی. وی افزایش می‌دهد. در ارتباط جنسی اجباری اچ. آی. وی از طریق ایجاد پارگی در دستگاه تناسلی قابلیت انتقال دارد؛ در عین حال زنانی که خشونت را تجربه می‌کنند قدرت در خواست استفاده از غلاف‌های تناسلی یا رابطه جنسی ایمن را از شریک جنسی خود ندارند. ترس از خشونت در زنان مانع از دسترسی ایشان به یادگیری علائم اچ. آی. وی و دسترسی به درمان می‌شود. این برنامه‌ها می‌توانند خشونت جنسی علیه زنان را با طرح مذاکرات جنسی ایمن و آموزش مهارت‌های زیستی، کمک کردن به زنانی خشونت دیده و آن‌هایی که با ترس از علائم اچ. آی. وی در خود سخن می‌گویند، تامین خدمات پزشکی قانونی جامع برای قربانیان خشونت جنسی و کارکردن با کشور‌ها جهت ارتقاء و تقویت قوانینی که خشونت علیه زنان را حذف می‌کند.
موانع جنسیتی در دسترسی به خدماتی که مانع زنان و مردان از دسترسی به مراقبت، درمان و پیشگیری از اچ. آی. وی می‌شود. این سد‌ها و موانعی که زنان با آن‌ها مواجه‌اند، شامل: فقدان دسترسی و کنترل منابع، مسئولیت مراقبت از کودک، تحرک تحدید یافته و قدرت تصمیم‌گیری محدود شده است. اجتماعی‌شدن مردانه محتملا به این معناست که ایشان به دنبال خدمات اچ. آی. وی به سبب ترس از انگ خوردن و تبعیض در از دست دادن مشاغلشان و یا اینکه «غیر مردانه» یا از «ضعف» ایشان باشد، نخواهند رفت.
این برنامه‌ها دسترسی به خدمات برای زنان و مردان را با حذف موانع مادی «سرمایه گذاری»، کم کردن فواصل مکانی مراکز خدمات دهی و مذاکره راجع به انگ و تبعیض ناشی از اچ. آی. وی در مجموعه‌های مراقبت بهداشتی ارتقا می‌دهد.
سهم بیشتر زنان در مراقبت از خانواده بخصوص برای آن‌هایی که حامل اچ. آی. وی و مبتلا به ایدز هستند. چنین کاری اغلب بدون دستمزد و بر مبنای این فرض است که زنان ذاتا و طبیعتا این‌جای خالی را پر می‌کنند. این برنامه با تاکید بر حمایت و مراقبت جامعه بنیاد، شامل مشارکت مردان در امور مراقبتی از زنان در نقش‌های مراقبتی ایشان پشتیبانی می‌کند.
فقدان تحصیلات و امنیت اقتصادی بر میلیون‌ها زن و دختری که سطح تحصیل ایشان غالبا پایین‌تر از مردان و پسران است، تاثیرگذاری خاص خود را دارد. زنان بسیاری خصوصا آن‌هایی که با اچ. آی. وی زندگی می‌کنند خانه، ارث، دارایی، وسیله معاش و حتی فرزندانشان را زمانی که شرکای جنسی ایشان می‌میرند، از دست می‌دهند.
این برنامه‌ها می‌توانند فرصت‌های اقتصادی برای زنان (مثلا سرمایه‌توگذاری‌ها، مراکز اعتباری، آموزش مهارت‌ها و حِرَف و دیگر فعالیت‌های اقتصادی)، ابقاء و ارتقای حقوق مربوط به ارث زنان و سطح ادامه تحصیل دختران را افزایش دهند.
خیلی از برنامه‌های ملی اچ. آی. وی/ایدز در طرح نابرابری‌های جنسیتی منتهی به شکست می‌شوند. در سال ۲۰۰۸ تنها ۵۲ درصد از کشور‌ها که گزارش به سازمان ملل ارائه کرده بودند، بودجه‌هایی خاص زنان اچ. آی. وی/ایدزی در نظر گرفته بودند.
برنامه‌های ایدز/اچ. آی. وی باید داده‌های تفکیک‌شده سنی و جنسی را جهت ارزیابی کارآیی برنامه‌های خاص ایدز و جنسیت با توجه به منطقه جمعیتی جمع‌آوری کرده و در اختیار سیستم بهداشتی کشور‌ها قرار دهد. و با این کار ضمانت‌های کلیدی بر طرح نابرابری‌های جنسیتی و تسهیل مشارکت معنا‌دار گروه‌های زنان و زنان اچ. آی. وی/ایدزی و جمعیت جوان ایجاد کنند و نیز منابعی را به عناصر برنامه‌ای که نابرابری‌های جنسیتی را طرح می‌کند، اختصاص دهد.
