داووس محلی برای اسکی با کت و شلوار/ جهانی شدن با حضور در داووس

اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد (world economic forum) با حضور رهبران سیاسی و نخبگان اقتصادی و تجاری کشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود و تحت تاثیر نام محل برگزاری به نام اجلاس داووس (Davos) مشهور شده است.

دهکده داووس که به علت آب و هوای مطبوع و سالم خود مرهمی برای بیماران ریوی محسوب می‌شد و اکنون نیز ظاهراً محلی برای درمان دردهای اقتصادی و سیاسی عالم شمرده می‌شود.

مردم این دهکده‌ 50 سال پیش فکر نمی‌کردند روزی شاهد گفت‌وگوهای داغ نمایندگان سیاسی و اقتصادی کشورهای مختلف جهان درباره موضوعات روز اقتصادی و سیاسی باشد.

تاریخچه شکل گیری داووس

مجمع جهانی اقتصاد برای اولین بار در ژانویه سال 1971 میلادی و در شهر داووس سوییس راه اندازی شد.در این زمان یک گروه از رهبران تجاری تحت نظارت کمیسیون اقتصادی اروپا و اتحادیه صنعتی اروپا با یکدیگر دیدار کردند.  

کلاوس شواب آلمانی که بعد از تشکیل این مجمع جهانی به عنوان استاد دانشگاه ژنو در رشته سیاستهای تجاری مشغول تدریس شد ریاست این گردهمایی را برعهده داشت.  

در آغاز جلسات داووس روی چگونگی برقراری رابطه اقتصادی کارآمد بین شرکتهای اروپایی و امریکایی متمرکز بود اما با گذشت زمان دامنه موضوعات مورد بحث گسترش پیدا کرد.

تغییر ماهیت داووس

حوادثی که در سال 1973 میلادی اتفاق افتاد موجب تغییر جهت گیری داووس از مسایل اروپایی به سمت مسایل جهانی شد. در این سال فروپاشی مکانیزم نرخ تبادل ارز و آغاز جنگ اعراب و اسراییل در فلسطین سبب شد تا مرکز توجه اجلاس داووس از حوزه مدیریتی به سمت مسایل سیاسی ،اقتصادی و اجتماعی تغییر کند.  

مذاکره تشکیل یک کشور یک‌پارچه آلمان با تلفیق دو کشور آلمان غربی و شرقی، امضا پیش‌نویش تفاهم‌نامه نوار غزه، توافق صلح ترکیه و یونان از فعالیت‌های سیاسی مهمی بود که در اجلاس سالانه داووس انجام شد.

به گفته حامیان این بنیاد، مجمع جهانی اقتصاد مکانی ایده‌آل برای گفتمان و مباحثه درباره مهمترین مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی زمین است، زیرا نمایندگان قوی‌ترین سازمان‌های اقتصادی و بانفوذترین نهادهای سیاسی جهان در اجلاس آن شرکت می‌کنند؛ متفکران به طرح ایده‌های خود می‌پردازند و فضای عموماً غیررسمی اجلاس، بحث‌های گسترده و بی‌پرده‌ای را موجب می‌شود.

پشت پرده داووس

هر چند در نگاه اول، اجلاس داووس تماماً مثبت می‌نماید؛ اما منتقدان سرسختی نیز دارد.

به اعتقاد این عده، مجمع جهانی اقتصاد در واقع امر، یک مجمع تجاری است که مرفه‌ترین تجار به راحتی می‌توانند درباره معاملات خود با یکدیگر به بحث و گفت‌وگو بنشینند و با رهبران سیاسی پرنفوذ جهان به لابی بپردازند که به عنوان نمونه می‌توان به دیدار مدیر عاملان یاهو و گوگل با نتانیاهو، رئیس‌جمهور اسرائیل، در نشست امسال اشاره کرد.

 والبته بدون شک منفعت‌طلبی هدف نخست چنین اجلاسی خواهد بود و نه حل معضلات اقتصادی همچون فقر در سراسر جهان.

به علاوه داووس به علت آن که به مأمنی برای تبلیغ و ترویج سیاست نوع دموکراسی و مرکزی برای ترغیب تصمیم‌گیری‌های غیر‌شفاف و محرمانه تبدیل شده است نیز مورد انتقاد قرار دارد.

با وجود تبلیغات فراوان درباره فراگیر بودن این بنیاد، اما اعضای هیات رئیسه آن عمدتاً آمریکایی، اروپایی و یا از کشورهای صنعتی آسیا هستند و عمده حاضران در اجلاس را نیز نمایندگان این بخش‌های توسعه‌یافته دنیا تشکیل می‌دهند.

معمولاً مدیران شرکت‌هایی به اجلاس داووس دعوت می‌شوند که درآمد سالانه بالای یک میلیارد دلار داشته باشند و بدیهی است که شرکت‌های کشورهای فقیر و در حال توسعه دنیا همواره در اجلاس داووس در اقلیت قرار می‌گیرند، البته اگر دعوت شوند.

در چند سال اخیر نزدیک به 39 درصد شرکت‌کنندگان اجلاس داووس را اروپائیان و 36 درصد را دولتمردان و تجار ایالات متحده تشکیل می‌داده‌اند که سر‌جمع 75 درصد کل حضار را تشکیل می‌دهند حال آن که اروپا و آمریکا روی هم 17 درصد جمعیت دنیا را در اختیار دارند.

این در حالی است که 60 درصد مردم جهان در آسیا زندگی می‌کنند، حداکثر 8 درصد شرکت‌کنندگان داووس را آسیایی‌ها تشکیل می‌دهند.

حضور چهره‌های ایرانی در داووس

شعار نشست امسال داووس، "شکل‌دهی دوباره جهان: پیآمدها برای جامعه، سیاست و اقتصاد" است. این اولین اجلاس داووس از زمانی است که حسن روحانی به ریاست جمهوری ایران رسیده است.

پیش از این در سال ۲۰۰۴ میلادی نیز محمد خاتمی به عنوان رئیس جمهور ایران در این اجلاس شرکت کرده بود.

مقامات دیگری از ایران در این اجلاس حضور داشته‌اند؛ از جمله محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، منوچهر متکی، وزیر امور خارجه وقت ایران، معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست ایران، محمدجواد لاریجانی، رئیس مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه.با دیدار حسن روحانی از داووس سوییس برای شرکت در «مجمع جهانی اقتصاد»، که همین هفته انجام می گیرد، این دومین بار است که «معبد سرمایه داری بین المللی»، در طول زندگی چهل و چهار ساله خود، دروازه هایش را بر رییس جمهوری اسلامی ایران میگشاید.

 اکنون پس از ده سال، رییس جمهور ایران راهی دهکده برفی سوییس می شود.

داووس 2014 و همزمانی با نشست ژنو2

حجت الاسلام روحانی قرار است ضمن سفر به سوئیس در اجلاس بین المللی داووس در سال 2014 شرکت کند.

این سومین سفر خارجی رئیس جمهور پس از روی کار آمدن دولت یازدهم محسوب می شود. روحانی پیش از این در سفری به بیشکک قرقیزستان در اجلاس سران شانگهای حضور یافت و پس از آن در سفری به نیویورک در مجمع عمومی سازمان ملل حاضر شده و به سخنرانی پرداخت.

سفر رئیس جمهور به سوئیس و شرکت در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد، علاوه بر اینکه سومین سفر خارجی روحانی محسوب خواهد شد، اولین سفر وی به اروپا نیز قلمداد می شود.

اجلاس داووس امسال هم‌زمان با کنفرانس ژنو۲ برای پایان‌دادن به بحران سوریه در ژنو سوئیس برگزار می‌شود. ژنو و داووس کمتر از ۳۰۰ کیلومتر فاصله دارند.

با مخالفت آمریکا، جمهوری اسلامی ایران به نشست ژنو۲ دعوت نشده اما پیشتر وزیر امور خارجه آمریکا گفته بود که ایران می‌تواند در حاشیه این نشست، به پیداکردن راه‌حلی برای بحران سوریه کمک کند.

درهمین راستا وال‌استریت ژورنال از احتمال دیدار روحانی با جان کری خبر داده‌است.

حال این سوال مطرح می‌شود آیا حضور در نشست داووس، به عنوان یکی از مهم ترین اندیشکده های لیبرالیسم و سرمایه‌داری به منزله پذیرش «جهانی شدن» است؟