روش شما برای ساکت کردن کلاس درس چیه؟

دیدن این صحنه ، اغلب موجب خنده ی معلم ها می شود ( ولی من خنده ام نگرفت ) زیرا خود نیز عموماً دچار این مشکل شده اند ( بیش تر به نظر من گریه داره ! ) از نقطه نظر هوش های چند گانه ، صرفاً استفاده از کلمه ها برای آرام کردن کلاس ( روش زبانی ) کم ترین تاثیر را در معطوف ساختن توجّه دانش آموزان خواهد داشت . زیرا درخواست ها یا دستورهای زبانی معلمان ( به عنوان یک شخص ) اغلب در سخنان و بیانات زبانی دانش آموزان ناپدید می شوند و موجب می شوند آن ها صدای معلم را از میان صداهای اطراف خودشان تشخیص ندهند و همین علت عدم توجه آنان به گفته های معلم است .

بررسی تکنیک های موثری که برخی آموزگاران برای معطوف ساختن توجّه دانش آموزان به کار می گیرند ، لزوم به کارگیری سایر مقولات هوشی را برای رسیدن به این هدف را نشان می دهد .

برای مثال مربی مهد کودکی که برای ساکت کردن کودکان به نواختن پیانو می پردازد (البته اگه مهد کودکه پیانو داشته باشه ) ( هوش موسیقیایی ) آموزگار مقطع چهارمی که برای جلب توجّه دانش آموزان به خاموش و روشن کردن چراغ اقدام می کند ( هوش مکانی ) و دبیردبیرستانی که از سکوت برای یاد آوری و وظایف دانش آموزان استفاده می کند . ( هوش درون فردی ) همگی بر لزوم به کارگیری روش های غیر زبانی جهت معطوف ساختن توجّه دانش آموزان تاکید دارد . چند شیوه ی جلب توجّه دانش آموزان در کلاس های درس :

شیوه ی زبانی:

روی تخته ی کلاس بنویسید : « لطفاً ساکت »

شیوه ی موسیقیایی:

یک عبارت ریتمیک را همراه دست زدن بیان کنید و از دانش آموزان بخواهید آن را تکرار

کنند .

شیوه ی حرکتی – جسمانی:

انگشت اشاره ی خود را با علامت سکوت روی لب ها بگذارید و دست دیگران را بالا ببرید . از دانش آموزان بخواهید تا حالات شما را انعکاس دهند .

شیوه ی مکانی:

تصویری از یک کلاس مرتّب و آرام روی تخته قرار دهید و با چوب به آن اشاره کنید . ( در این حالت حتّی می توان با حالتی طنز طوری وانمود کرد که مثلاً این یکی از آرزوهای ماست ! )

شیوه ی منطقی – ریاضی:

با استفاده از یک ساعت وقت نگهدار مقدار زمان تلف شده را محاسبه کنید و آن را روی تخته بنویسید ( اگه ساعت ندارید یه چند ساعت اضافه کار بگیرید ! ) دانش آموزان را مطلع سازید که عدد نوشته شده ی روی تخته مقدار زمانی را نشان می دهد که از ساعت آموزش کم شده است و جلسه ی بعد باید جبران شود .

شیوه ی میان فردی:

در گوش یکی از دانش آموزان آهسته بگویید: « اکنون وقت درس است. آن را به دیگران هم بگو ! » و آن گاه منتظر بمانید تا این نکته به کل کلاس ابلاغ شود .

شیوه ی درون فردی:

شروع به تدریس کنید و بگذارید دانش آموزان خود رفتار خویش را کنترل کنند.

شیوه ی طبیعت گرایانه:

صدای سوت گوش خراش یک پرنده یا یکی از حیوانات را پخش کنید.

احتمالاً بعد از یه مدّت خود معلّم تشخیص بده که کدوم روش بهتره در کلاس اجرا بشه . هر چند که من فکر می کنم اگه هر دفعه از یکی از روش ها استفاده بشه بهتره . نه ؟ نظر شما چیه ؟

MIواداره ی کلاس

کلاس درس ، نوعی اجتماع کوچک به شمار می آید که شهروندان آن را دانش آموزان تشکیل می دهند و این شهروندان ، هر یک نیازها و علایق خاصّ خود را دارند. از همین رو ، برنامه ها ، قوانین ، مقررات و آیین نامه ها ، از جمله بخش های اساسی زیربنای کلاس های درس محسوب می شود . تئوریMI، هر چند طرحی را برای اداره ی کلاس درس ارائه نمی کنند ؛ اما توجه آموزگاران به ستوه آمده را به بُعد تازه ای از انواع روش های اداره ی کلاس معطوف می کنندو آنها را از اداره ی راحت کلاس ، اطمینان می بخشد.

جلب توجه دانش آموزان:

بهترین مثال کاربرد تئوریMIدر زمینه ی اداره ی کلاس درس را ، در شیوه هایی می توان دید که آموزگاران برای معطوف ساختن توجه دانش آموزان در شروع کلاس یا هنگام یادگیری یک فعالیت جدید ، به کار می برند . سال ها پیش در یکی از برنامه های کمدی ، به طور طنز آمیز، تلاش معلمی برای آرام کردن کلاس ، به نمایش گذاشته شد. این معلم برای ساکت کردن دانش آموزان با صدای بلند گفت : «بچه ها !» اما این کار تأثیری در آرام کردن آنان نداشت .وقتی دانش آموزان را سرگرم صحبت دید ، جیغ زنان گفت:« خفه شوید!!!!» بالاخره کلاس ساکت شد اما لحظاتی بعد دوباره گفت وگو شروع شد . بنابراین معلم چندین بار با صدای بلندتری فریاد زد:« بچه ها !!!… بچه ها!!!… خفه شوید !!!!» و بار دیگر آرامش در کلاس حاکم شد. معلم این کار را چندین مرتبه تکرار کرد، تا این که سرانجام بی نتیجه بودن تلاش هایش ، به طور تأسف باری ( وخنده آور)آشکار شد.

دیدن این صحنه ، اغلب موجب خنده ی معلمان می شود؛ زیرا خود نیز عموماً دچار این مشکل شده اند . از نقطه نظر تئوری هوش های چند گانه ، صرفاً استفاده از کلمه ها برای آرام کردن کلاس- روش زبانی – کمترین تأثیر را در معطوف ساختن توجه دانش آموزان خواهد داشت؛ زیرا درخواست زبانی معلمان (به عنوان یک شخص ) ، اغلب در سخنان و بیانات زبانی دانش آموزان ناپدید می شودو موجب می گردد تا آنان ، صدای معلم را از صداهای اطراف خود تشخیص ندهند و همین علت عدم توجه آنان به گفته های معلم است . در زیر به شیوه هایی برای جلب توجه دانش آموزان درکلاس درس اشاره شده :

شیوه زبانی

روی تخته بنویسید : «لطفاًساکت».

شیوه موسیقایی

یک عبارت ریتمیک را همراه با دست زدن بیان کنید و از دانش آموزان بخواهید تا آن را تکرارکنند.

شیوه حرکتی – جسمانی

انگشت اشاره ی خود را به علامت سکوت ، روی لب ها بگذارید و دست دیگرتان را بالا ببرید . از دانش آموزان بخواهید تا حالات شما را انعکاس دهند.

شیوه مکانی

تصویری از یک کلاس مرتب و آرام را روی تابلو قرار دهید و با چوب به آن اشاره کنید.

شیوه منطقی –ریاضی

با استفاده از یک ساعت وقت نگهدار ، مقدار زمان تلف شده را محاسبه کنید و آن را روی تخته بنویسید . دانش آموزان را مطّلع سازید که عدد نوشته شده را محاسبه کنید و آن را روی تخته بنویسید . دانش آموزان را مطّلع سازید که عدد نوشته شده روی تخته ، مقدار زمانی را نشان می دهد که از ساعت آموزش کم شده است و جلسه بعد باید جبران شود.

شیوه میان فردی

درگوش یکی از دانش آموزان آهسته بگویید : «اکنون ، وقت شروع درس است . آن را به دیگران هم بگو. » و آن گاه منتظر بمانید تااین گفته به کل کلاس ابلاغ شود.

شیوه طبیعت گرایانه

صدای سوت گوش خراش یک پرنده (یاکمی بهتر) یا یکی از حیوانات را پخش کنید . در این حالت ، اگر حیوانی را در کلاس داشته باشید ، تمام توجهات به سمت او معطوف خواهد شد!

مجتبی فیروزجایی معلم پایه پنجم ابتدایی

کارشناس علوم تربیتی