آن حرف روحانی که هیچ کس زیر بارش نمی‌رود

گروه کتب و نشریات «تیتریک» ؛

گزارش عملکرد صد روزه یازدهمین رئیس جمهور ایران، گزاره‌های قابل تاملی داشت چه در بخش مکتوب و چه در سخنانی که ایشان در نطق تلویزیونی خود مطرح کرد.

این سخنان از زاویه‌های مختلفی مورد بررسی قرار گرفت .

اما در بخشی از این گزارش که هم در متن مکتوب این گزارش زیر عملکرد 100 روزه معاونت فرهنگ وزارت ارشاد و هم در نطق تلویزیونی رئیس جمهور بر آن تاکید شده بود، موضوع نویسندگان ممنوع القلم بود که ادعا شده بود،‌ این مساله حل و فصل شده است. 

حسن روحانی در بخشی از نطق خود با شبکه اول سیما گفت: «خیلی از نویسنده ها ممنوع القلم شده بودند و ما آنها را به صریح القلم تبدیل کردیم . بروند قلم بزنند و هر چه می خواهند بنویسند، البته در چارچوب قانون و خود آنها اهل این کشور هستند و وطن دوست هستند و علاقه مند به این کشور هستند.» و در بخشی از گزارش عملکرد صد روزه دولت هم «حلّ مسأله ممنوع القلم بودن برخی نویسندگان در داخل کشور » به عنوان یک دستاورد آمده بود.

در واکنش به این سخنان و گزارش مکتوب فعالان فرهنگی کشورمان به همراه مسئولان قبلی وزارت ارشاد مواضع قابل تاملی گرفتند که هر یک این موضوع را زیر سئوال برده و خواهان ارائه مستندات از سوی دولت و وزارت ارشاد شده بودند.

**چه طور می‌توان یک نویسنده ممنوع‌القلم داشت؟

مهدی فضائلی درباره نویسندگان ممنوع القلم هم گفت: چه طور می‌توان یک نویسنده ممنوع‌القلم داشت؟ چه طور می‌توان گفت که یک نویسنده ننویسد؟ مثلا یک نفر بالای سر فرد ممنوع القلم با اسلحه می‌ایستد که اگر دست به قلم زد مانع از آن شود؟ من چنین چیزی نشنیده‌ام. ممکن است نویسنده‌هایی بودند که آثارشان جزء لیست سیاه بوده و ارشاد کتاب‌هایشان را قبول نمی کرده است، اما اسم اینها ممنوع القلم نیست. کما اینکه وزارت ارشاد نمی‌تواند قول قطعی بدهد که هر کتابی این آقایان می‌نویسند،‌ منتشر شود. متن کامل این گفت‌وگو را می‌توانید اینجا بخوانید.

**وزارت ارشاد ما همواره به اثر نگاه می‌کرده نه نویسنده

همچنین محمدرضا سرشار رئیس انجمن قلم هم در واکنش به این سخنان اظهار داشت:  تا آنجا که من می‌دانم در این کشور در 8سال قبل هیچ نویسنده‌ای ممنوع القلم نبوده است. با تاسف شاهد هستیم نویسندگانی که سال‌ها از این کشور رفته‌اند، و همچنان با رکیک‌ترین سخنان راجع به بزرگترین شخصیت‌های مملکتی صحبت می‌کنند و کتاب‌هایشان به راحتی کتاب‌هایشان منتشر می‌شود که این هم از شگفتی‌های حکومت‌داری در روزگار ما است.

وی افزود: باید در این گزارش معلوم شود کدام نویسندگان ممنوع القلم بوده‌اند و طی کدام حکم و چه کسی این حکم را داده است. وزارت ارشاد ما همواره به اثر نگاه می‌کرده نه نویسنده. به خصوص درباره نویسندگان ایرانی این حکم صادق است و نویسنده ممنوع القلم معنایی ندارد. که مشروح این سخنان را هم می‌توانید اینجا بخوانید.

اما این واکنش‌ها به مواضع ناشران و نویسندگان محدود نشد و مسئولان پیشین معاونت فرهنگی هم به اظهار نظرهایی در این رابطه پرداختند.

**چنین چیزی در وزارت ارشاد نداشتیم

محسن پرویز معاون فرهنگی اسبق وزارت ارشاد در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، درباره وجود و معرفی برخی از نویسندگان به عنوان ممنوع‌القلم در دوره معاونتش اظهار داشت:  به یاد ندارم که وزیر ارشاد وقت چیزی اینگونه ابلاغ کرده باشد، اتفاقا به یاد دارم همیشه مورد سوال خبرنگاران هم بود برخی سعی می‌کردند تا القا کنند چنین چیزی در جمهوری اسلامی وجود دارد، برای من هم عجیب بود که چنین ذهنیت از کجا وجود دارد، اگر به مصاحبه‌های آن دوران بنده هم برگردید معمولا در پاسخ افراد سوال کننده عنوان می‌کردم که در وزارت ارشاد ما چنین چیزی نداریم؛ آثار ارسالی نیز بر اساس محتوا در اداره کتاب مورد بررسی قرار می‌گیرد. مشروح این سخنان را هم اینجا بخوانید.

بهمن دری اخوی هم که جایگزین پرویز شده بود، درباره نویسندگان ممنوع‌القلم  گفت: ما چیزی به نام نویسنده ممنوع‌القلم نداشتیم؛ یعنی نداریم و پیش از بنده هم نداشته‌اند. حتی وقتی من مسئولیت را تحویل گرفتم نویسنده ممنوع‌القلم نداشتیم و در دوران ما هم چنین چیزی نبوده است. مشروح این سخنان هم در اینجا قابل مشاهده است.

در میان مسئولان فعلی وزارت ارشاد هم احمد کمالی‌نژاد، سرپرست اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در واکنش به موضوع نویسندگان ممنوع القلم با اشاره به اینکه حدود بیست و شش سال در وزارت ارشاد سابقه فعالیت دارد، گفت: از ابتدای خدمت تا به امروز فقط در حوزه معاونت فرهنگی فعالیت داشته‌ام، از این رو می‌گویم نویسنده «ممنوع‌ القلم» نداریم.  که می‌توانید مشروح سخنان کمالی نژاد را هم اینجا پیگیری کنید.

البته با وجود این واکنش‌ها که حواشی زیادی را هم به دنبال داشته است،‌هنوز معاون فرهنگی وزارت ارشاد حاضر به مصاحبه درباره موضوع نویسندگان ممنوع القلم نشده است.

در عین حال حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس جمهور که انتظار می‌رود احاطه کامل به اتفاقات فرهنگی کشور داشته باشد، به جای پاسخگویی در قبال این مواضع رسمی دولت که بارها بر آن تاکید شده است، به پرسیدن چند سوال درباره سئوال‌های مطرح اکتفا کرد که عملا پاسخ و واکنشی از این سخنان بیرون نمی‌آمد و دست آخر نیز موضوع را بر عهده معاون فرهنگی گذاشت که حتما باید در این باره گفت‌وگو کنند! مشروح سخنان آشنا را هم اینجا بخوانید.

در مجموع آنچه که از مستندات این ادعا دست مردم و رسانه‌ها را گرفته است،‌ هیچ است! رئیس جمهور این کشور در گفت‌وگوی  تلویزیونی خود موضوعی را مطرح کرده است و با انتشار یک گزارش مکتوب بر آن تاکید شده است، مسئولان فرهنگی پیشین مرتبط با این موضوع رسما هماورد می‌طلبند و می‌گویند چنین چیزی وجود نداشته است، فرهیختگان این کشور می‌خواهند دولت تدبیر و امید مستندات خود را ارائه کند، اما کسانی که باید پاسخگو باشند، فعلا به گوشه‌ای خزیده‌اند به جای پاسخگویی و ایستادن پای حرفی که زده شده، از یک جواب درست و حسابی هم طفره می‌روند!

مردم و اهالی رسانه و اهالی فرهنگ کشور می‌دانند امروز که دیگر از مرحله شعارهای انتخاباتی و تبلیغات دشمن کوب آن دوران گذشته‌ایم و انتظار بسیار به حقی است که دولت برای اثبات صداقت خود با مردم مستندات حرفی را که به عنوان یک دستاورد 100 روزه فرهنگی معرفی شده، ارائه کنند.