چهارشنبه ۲۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 May 15
تحلیل‌گر:
پیروی حزب حاکم اوکراین در انتخابات به نفع روسیه است
مردم اوکراين، روز يک‌شنبه، شاهد برگزاري هفتمين دور انتخابات پارلماني بعد از استقلال اين کشور در سال ۱۹۹۲ بودند. اوکراين، در ميان جمهوري‌هاي بر جا مانده از شوروي از لحاظ جمعيت پس از روسيه با ۴۶ ميليون نفر جمعيت دومين قدرت محسوب مي‌شود. با توجه به پتانسيل و امکانات کشاورزي و صنعتي اوکراين، اين کشور جايگاه نسبتا خوبي در مقايسه با ساير جمهوري‌هاي سابق شوروي دارد، به همين دليل نتايج انتخابات آن با دقت پي‌گيري مي‌شود.
به گزارش گروه بین الملل «تيتريك»، اين دوره از انتخابات "رادا" يا همان
پارلمان اوکراين از آن رو حائز اهميت بود که فضايي براي رقابت ميان
جريان‌هاي روس‌گرا و غرب‌گرا درعالي‌ترين شکل خود به وجود آورد. از آن‌جا
که نتايج آن مي‌توانست براي همه طرف‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي اعم از
روسيه، امريکا و اتحاديه اروپا بسيار مهم باشد، تحليل‌گران سياسي با دقت
بيشتري درباره زواياي پنهان و آشکار آن به بحث پرداختند. زيرا اين انتخابات
در عمل نظرسنجي عمومي براي تعريف جايگاه احزاب در ساختار قدرت اوکراين به
شمار مي‌رود.
دوره‌ي پارلمان اوکراين ۴ ساله است و پنج هزار اعم
از افراد مستقل (۲۶۰۰ نفر) و۸۷ حزب براي به‌دست آوردن ۴۵۰ کرسي با هم رقابت
کردند. در اين دور از انتخابات فقط ۲۱ حزب فهرست انتخاباتي براي کسب ۲۲۵
کرسي را ارائه کرده بودند.
در سيستم انتخابات اوکراين، نيمي از کرسي‌ها توسط نامزدهايي انتخاب مي‌شوند که مردم مستقيما نام آن‌ها را در صندوق‌هاي راي‌گيري مي‌اندازند و نيم ديگري از نمايندگان توسط احزابي معرفي مي‌شوند که توانستند در انتخابات، اکثريت بيشتري از آراء شرکت‌کنندگان در انتخابات را به‌دست آورند.
در انتخابات روز يک‌شنبه نزديک به ۳۶ ميليون نفر در اين کشور حق رأي داشتند که از اين ميان تنها ۵۴ درصد مردم در آن شرکت کردند.
در اين ميان رقابت اصلي بين چهار حزب عمده و اصلي بوده که عبارتند از:
۱- حزب «مناطق اوکراين» (حزب حاکم) به رهبري يانوکوويچ، رئيس جمهوري اوکراين؛
۲- حزب باتکيوشانا ( (Batkivschynaبه رهبري يوليا تيموشنکو (نخست وزير سابق اوکراين) که هم اکنون به جرم سوء‌استفاده از قرارداد گازي با روسيه در زندان به سر مي برد؛
۳- حزب «اتحاد دمکراتيک اوکراين» به رهبري ويتالي کِليچکچو، قهرمان سنگين وزن بوکس جهان که داراي گرايش‌هاي شديد ناسيوناليستي اوکرايني و ضدروسي است؛
۴- حزب کمونيست اوکراين که مناسبات نزديکي با حزب حاکم و روسيه دارد.
پيروزي يانوکوويچ در انتخابات پارلماني اوکراين از آن رو حائز اهميت است که موقعيت روسيه را در اوکرين تثبيت و فضاي مساعدتري با حضور رييس جمهور روس‌گرا براي مانور روسيه در روردويي با غرب فراهم مي‌آورد.
طي سال‌هاي اخير اوکراين از منظر جامعه‌شناسي سياسي، عملاً به دو بخش تقسيم شده است:
بخش شرقي که اکثريت مردم ساکن در آن طي انتخابات پارلماني روز يک‌شنبه به احزاب روس‌گرا (حزب مناطق اوکراين و حزب کمونيست) رأي دادند و بخش غرب اوکراين که اکثريت مردم در آن طرفدار غرب هستند و به احزاب ملي‌گرا و غرب‌گرا راي دادند. هواداران اين احزاب خواهان ارتباط نزديک‌تري با غربي‌ها هستند. دودستگي حاکم بر جامعه و ديدگاه دو جريان متعارض وضعيت سياسي ويژه‌اي را در کشور به وجود آورده و از همين رو طي انتخابات اخير پارلماني رقابت گروه‌ها بسيار به هم نزديک و فشرده بود. به همين دليل به نظر مي‌رسد ائتلاف جديدي در سطح گرايش‌هاي بعضا متعارض در پارلمان جديد شکل بگيرد.
در بعد منطقه‌اي، بعد از پيروزي روس‌گراها در گرجستان، اين دومين موفقيت براي روس‌ها است که يک حزب طرفدار روسيه برنده انتخابات مي‌شود. پوتين اميدوار است با اين پيروزي، زمينه بيشتري براي تشويق اوکراين براي الحاق به اتحاديه گمرگي (متشکل از بلاروس، روسيه و قزاقستان) فراهم آيد. هدف اين اتحاديه رفع موانع اقتصادي از جمله حذف گمرگ‌ها و تسهيل شرايط و فرصت‌هاي اقتصادي بيشتر است. روسيه انتظار دارد با توجه به پيروزي يانوکوويچ، رييس جمهوري تلاش بيشتري را تا سال ۲۰۱۵ که اوکراين، انتخابات رياست جمهوري را در پيش دارد، براي الحاق اين کشور به اين اتحاديه مورد نظر صورت دهد.
در سال‌هاي پس از جنگ سرد اوکراين هميشه نقش خط حائل ميان روسيه و غرب را ايفاء کرده است. اين در حالي است که بعد از جمهوري‌هاي بالتيک، اوکراين در مناسبات با غرب در ميان جمهوري‌هاي سابق اتحاد جماهير شوروي پيشگام است. از اين رو براي مسکو بسيار مهم است دولتي که در کيف بر سر کار مي‌آيد، دولتي غرب‌گرا و يا مخالف روسيه نباشد.
حزب «باتکيوشونا» طرفدار خانم تيموشنکو رقيب اصلي ياناکويچ، اميدوار بود بتواند اکثريت کرسي‌ها را به‌دست آورد که زمينه را براي آزادشدن تيموشنکو از زندان فراهم کند و دولت را در فشار سياسي بيشتري قراردهد . اما اکنون اين حزب مجبور است براي تاثيرگذاري بيشتر راه ائتلاف با مخالفان ياناکويچ را در پيش بگيرد.
اتحاديه اروپا و امريکا نيز اميدوار بودند حزب تيموشنکو آراي بيشتري را در اين دور از انتخابات به‌دست آورد تا با تکرار تجربه انقلاب رنگي در سال ۲۰۰۴ زمينه بيشتري براي گسترش همکاري‌ها ميان اوکراين و غرب فراهم شود. غرب اميدوار بود با روي کارآمدن دولتي غرب‌گرا در کيف زمينه براي عضويت اوکراين در اتحاديه اروپا و سپس ناتو فراهم شود. بدين ترتيب شايد تا اندازه‌اي از دايره نفوذ روسيه فاصله بگيرد، زيرا اگر اوکراين به ناتو بپيوندد، حلقه محاصره روسيه بسيار تنگ‌تر خواهد شد و اين مساله مي‌تواند روس‌ها را در برابر غرب ضربه‌پذيرتر کند.
با اين حال، همچنان اين خطر براي ياناکويچ وجود دارد که اپوزيسيوني قدرتمند با حضور حزب تيموشنکو و حزب ملي‌گراي اتحاد دموکراتيک به رهبري آقاي کليچکو در پارلمان جديد شکل گيرد و قدرت مانور حزب حاکم را تحت الشعاع قرار دهد.
با اين وجود به دليل تائيد صحت روند انتخابات پارلماني روز يک‌شنبه از سوي ناظران بين‌المللي که با حضور ۸۰۰ نفر برگزار شد، مخالفان ديگر نمي‌توانند موضوع تقلب را در انتخابات مطرح کنند. اين شعار ديگر اثربخشي خود را از دست داده است، زيرا مخالفان نمي‌توانند همانند ۴ سال گذشته زمزمه‌هاي تقلب را با هدف بهره‌برداري‌هاي سياسي بار ديگر مطرح کنند.
علاوه بر اين، از لحاظ اقتصادي نيز نتايج انتخابات روسيه براي ساير کشورها اهميت داشت؛ از جمله روسيه که منافع گسترده‌اي در اقتصاد اوکراين دارد، به طوري که ۳۴ درصد تجارت اوکراين با روسيه است و يکي از مهم‌ترين خطوط گاز روسيه از طريق اوکراين به اروپا ارسال مي‌شود. تمديد قراردادهاي گازي و تعيين قيمت گاز و همچنين حق تزانزيت براي اوکراين، با توجه به نتايج مثبت اين انتخابات براي روسيه، بيش از گذشته زمينه براي تفاهم بين دو کشور به وجود آورده است.
براي اتحاديه اروپا هم جايگاه راهبردي اوکراين در شرق اروپا غير قابل‌چشم‌پوشي است. زيرا تحولات اوکراين هم به جهت بازار خوبي که براي کشورهاي اروپايي دارد و هم به لحاظ نقش کليدي در تامين سوخت اروپا دارد زير ذره‌بين رهبران اتحاديه اروپا قرار گرفته است. از اين رو، نتايج انتخابات اوکراين تاثير تعيين کننده‌اي بر تقسيم منافع اقتصادي بازار اروپا، براي اقتصاد بحران زده اتحاديه اروپايي دارد.
در سيستم انتخابات اوکراين، نيمي از کرسي‌ها توسط نامزدهايي انتخاب مي‌شوند که مردم مستقيما نام آن‌ها را در صندوق‌هاي راي‌گيري مي‌اندازند و نيم ديگري از نمايندگان توسط احزابي معرفي مي‌شوند که توانستند در انتخابات، اکثريت بيشتري از آراء شرکت‌کنندگان در انتخابات را به‌دست آورند.
در انتخابات روز يک‌شنبه نزديک به ۳۶ ميليون نفر در اين کشور حق رأي داشتند که از اين ميان تنها ۵۴ درصد مردم در آن شرکت کردند.
در اين ميان رقابت اصلي بين چهار حزب عمده و اصلي بوده که عبارتند از:
۱- حزب «مناطق اوکراين» (حزب حاکم) به رهبري يانوکوويچ، رئيس جمهوري اوکراين؛
۲- حزب باتکيوشانا ( (Batkivschynaبه رهبري يوليا تيموشنکو (نخست وزير سابق اوکراين) که هم اکنون به جرم سوء‌استفاده از قرارداد گازي با روسيه در زندان به سر مي برد؛
۳- حزب «اتحاد دمکراتيک اوکراين» به رهبري ويتالي کِليچکچو، قهرمان سنگين وزن بوکس جهان که داراي گرايش‌هاي شديد ناسيوناليستي اوکرايني و ضدروسي است؛
۴- حزب کمونيست اوکراين که مناسبات نزديکي با حزب حاکم و روسيه دارد.
پيروزي يانوکوويچ در انتخابات پارلماني اوکراين از آن رو حائز اهميت است که موقعيت روسيه را در اوکرين تثبيت و فضاي مساعدتري با حضور رييس جمهور روس‌گرا براي مانور روسيه در روردويي با غرب فراهم مي‌آورد.
طي سال‌هاي اخير اوکراين از منظر جامعه‌شناسي سياسي، عملاً به دو بخش تقسيم شده است:
بخش شرقي که اکثريت مردم ساکن در آن طي انتخابات پارلماني روز يک‌شنبه به احزاب روس‌گرا (حزب مناطق اوکراين و حزب کمونيست) رأي دادند و بخش غرب اوکراين که اکثريت مردم در آن طرفدار غرب هستند و به احزاب ملي‌گرا و غرب‌گرا راي دادند. هواداران اين احزاب خواهان ارتباط نزديک‌تري با غربي‌ها هستند. دودستگي حاکم بر جامعه و ديدگاه دو جريان متعارض وضعيت سياسي ويژه‌اي را در کشور به وجود آورده و از همين رو طي انتخابات اخير پارلماني رقابت گروه‌ها بسيار به هم نزديک و فشرده بود. به همين دليل به نظر مي‌رسد ائتلاف جديدي در سطح گرايش‌هاي بعضا متعارض در پارلمان جديد شکل بگيرد.
در بعد منطقه‌اي، بعد از پيروزي روس‌گراها در گرجستان، اين دومين موفقيت براي روس‌ها است که يک حزب طرفدار روسيه برنده انتخابات مي‌شود. پوتين اميدوار است با اين پيروزي، زمينه بيشتري براي تشويق اوکراين براي الحاق به اتحاديه گمرگي (متشکل از بلاروس، روسيه و قزاقستان) فراهم آيد. هدف اين اتحاديه رفع موانع اقتصادي از جمله حذف گمرگ‌ها و تسهيل شرايط و فرصت‌هاي اقتصادي بيشتر است. روسيه انتظار دارد با توجه به پيروزي يانوکوويچ، رييس جمهوري تلاش بيشتري را تا سال ۲۰۱۵ که اوکراين، انتخابات رياست جمهوري را در پيش دارد، براي الحاق اين کشور به اين اتحاديه مورد نظر صورت دهد.
در سال‌هاي پس از جنگ سرد اوکراين هميشه نقش خط حائل ميان روسيه و غرب را ايفاء کرده است. اين در حالي است که بعد از جمهوري‌هاي بالتيک، اوکراين در مناسبات با غرب در ميان جمهوري‌هاي سابق اتحاد جماهير شوروي پيشگام است. از اين رو براي مسکو بسيار مهم است دولتي که در کيف بر سر کار مي‌آيد، دولتي غرب‌گرا و يا مخالف روسيه نباشد.
حزب «باتکيوشونا» طرفدار خانم تيموشنکو رقيب اصلي ياناکويچ، اميدوار بود بتواند اکثريت کرسي‌ها را به‌دست آورد که زمينه را براي آزادشدن تيموشنکو از زندان فراهم کند و دولت را در فشار سياسي بيشتري قراردهد . اما اکنون اين حزب مجبور است براي تاثيرگذاري بيشتر راه ائتلاف با مخالفان ياناکويچ را در پيش بگيرد.
اتحاديه اروپا و امريکا نيز اميدوار بودند حزب تيموشنکو آراي بيشتري را در اين دور از انتخابات به‌دست آورد تا با تکرار تجربه انقلاب رنگي در سال ۲۰۰۴ زمينه بيشتري براي گسترش همکاري‌ها ميان اوکراين و غرب فراهم شود. غرب اميدوار بود با روي کارآمدن دولتي غرب‌گرا در کيف زمينه براي عضويت اوکراين در اتحاديه اروپا و سپس ناتو فراهم شود. بدين ترتيب شايد تا اندازه‌اي از دايره نفوذ روسيه فاصله بگيرد، زيرا اگر اوکراين به ناتو بپيوندد، حلقه محاصره روسيه بسيار تنگ‌تر خواهد شد و اين مساله مي‌تواند روس‌ها را در برابر غرب ضربه‌پذيرتر کند.
با اين حال، همچنان اين خطر براي ياناکويچ وجود دارد که اپوزيسيوني قدرتمند با حضور حزب تيموشنکو و حزب ملي‌گراي اتحاد دموکراتيک به رهبري آقاي کليچکو در پارلمان جديد شکل گيرد و قدرت مانور حزب حاکم را تحت الشعاع قرار دهد.
با اين وجود به دليل تائيد صحت روند انتخابات پارلماني روز يک‌شنبه از سوي ناظران بين‌المللي که با حضور ۸۰۰ نفر برگزار شد، مخالفان ديگر نمي‌توانند موضوع تقلب را در انتخابات مطرح کنند. اين شعار ديگر اثربخشي خود را از دست داده است، زيرا مخالفان نمي‌توانند همانند ۴ سال گذشته زمزمه‌هاي تقلب را با هدف بهره‌برداري‌هاي سياسي بار ديگر مطرح کنند.
علاوه بر اين، از لحاظ اقتصادي نيز نتايج انتخابات روسيه براي ساير کشورها اهميت داشت؛ از جمله روسيه که منافع گسترده‌اي در اقتصاد اوکراين دارد، به طوري که ۳۴ درصد تجارت اوکراين با روسيه است و يکي از مهم‌ترين خطوط گاز روسيه از طريق اوکراين به اروپا ارسال مي‌شود. تمديد قراردادهاي گازي و تعيين قيمت گاز و همچنين حق تزانزيت براي اوکراين، با توجه به نتايج مثبت اين انتخابات براي روسيه، بيش از گذشته زمينه براي تفاهم بين دو کشور به وجود آورده است.
براي اتحاديه اروپا هم جايگاه راهبردي اوکراين در شرق اروپا غير قابل‌چشم‌پوشي است. زيرا تحولات اوکراين هم به جهت بازار خوبي که براي کشورهاي اروپايي دارد و هم به لحاظ نقش کليدي در تامين سوخت اروپا دارد زير ذره‌بين رهبران اتحاديه اروپا قرار گرفته است. از اين رو، نتايج انتخابات اوکراين تاثير تعيين کننده‌اي بر تقسيم منافع اقتصادي بازار اروپا، براي اقتصاد بحران زده اتحاديه اروپايي دارد.
منبع: پرس تی وی
ارسال نظر
اخبار برگزیده
