يکشنبه ۰۹ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 28
یادداشت:
صنعت سینما، معامله‌گرا نیست
صنعت سینما، معامله‌گرا نیست، بلکه هنری است که در هیچ هنری وجود ندارد.
به گزارش گروه فرهنگی «تیتر یک» به نقل از «البرزخاتون»؛ مهدیه سادات نقیبی، منتقد سینما و تلویزیون در یادداشتی نوشت: به بهانه روز ملی سینما اگر بخواهیم نگاهی به تولیدات سینمای ایران در دهه اخیر داشته باشیم، بهتر است به منزله اجتماعی که بیشترین خروجی سینمای ایران در این سبک از ساختار با رویکرد‌های متفاوت پرداخت شده، بپردازیم.
زبان گفتمان جامعه در سینما شنیده میشود
به همین منظور در ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که اصولاً صنعت سینما علاوه بر این که مورد توجه سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران ملی است تا حد زیادی به عنوان ابزار قدرتمند برای افرادی تعریف میشود که شرایط کنونی جامعه را می‌توانند با کمک آن بیان کنند، به بیان دیگر زبان گفتمان یک جامعه می‌تواند با تولید یک فیلم فاخر به گوش جهان برسد، اما نکته مهم اینجاست که سازنده یک فیلم باید به انتظارات مردم، جامعه و کشور خود توجه کند و اگر غیر از این باشد، ممکن است تولید او کمتر دیده شود و بازتاب خوبی از خود نداشته باشد.
از آن جا که کشورمان در چند سال اخیر تحت تأثیر عوامل سیاسی و هنجار‌های اجتماعی به واسطه مسائل اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است، طبیعتاً سمت و سوی ذهن مردم بر چنین مسائلی متمرکز میشود و دیگر نمی‌توان نگاهی به دیگر مسائل داشت و این خود در تولید آثار سینمایی می‌تواند سوژه‌ای باشد که زبان گفتمان جامعه را حتی در پنهان نشان دهد، به همین منظور از اواخر دهه هشتاد تا دهه اخیر بیشترین درصد تولیدات سینمایی ایران در قالب مسائل اجتماعی می‌چرخد و این یعنی فیلم‌سازان سینمایی اتفاقات درون و بیرون جامعه را از طریق تولید فیلم به مردم اطلاع‌رسانی می‌کنند، حالا ممکن است یک فیلم در جایگاه اجتماعی خود بدرخشد و دیگری از درصد بازدید کمتری برخوردار شود. با این وجود در کنار مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی طی تولید فیلم و پس از پایان آن منتقدان از فیلم ساخته‌شده نقد‌های متفاوتی دارند که هر کدام از یک سو و با نگاه متفاوت آن را مورد بررسی قرار می‌دهند، بنابراین در نگاه اول چیزی که در یک فیلم دیده میشود؛ زبان و پیامی است که مخاطب آن را دریافت می‌کند.
هیچ فیلمی در صنعت سینما قابل رد شدن نیست
از جمله فیلم‌های خوب تولیدشده در سینمای ایران که مورد بازخورد مخاطبان زیادی قرار گرفته، فیلم‌هایی با موضوعاتی هستند که ناهنجاری‌های اجتماعی را نشان می‌دهند و این بدین معناست که مردم درگیر مسائلی هستند که شاید توان بازگو کردن آن را در جامعه نداشته باشند و تنها چیزی که می‌تواند چنین عناوینی را بیان کند، فیلم است. ممکن است که یک فیلم بنا بر موضوع و رعایت نکردن برخی از مسائل و شئون توقیف شود و امکان اکران نداشته باشد اما باید دید، نگاه آن به چه موضوعی متمرکز شده است. بنابراین این ذهنیت غلط است که اگر فیلمی توقیف‌شده پس از همه نظر بد و غیر قابل بررسی است.
نکته‌ای که در تحلیل و بررسی فیلم‌های سینمایی همیشه بوده، این است که هیچ اثری در سینما قابل رد شدن نیست، چراکه پیام فیلم را باید شنید و دید و حتماً در جایی مورد توجه و بررسی قرار داد. برای مثال فیلم «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «چهارشنبه‌سوری» از نگاه یک کارگردان تولید شده، ممکن است در هر کدام از فیلم‌های ساخته شده نگاه متفاوتی وجود داشته باشد، اما سیر همه آن‌ها یکسان است و به مشکلات و مسائل اجتماعی اشاره می‌کند و گاهی ممکن است بنا بر مسیر ذهنیت کارگردان و تولیداتی که او خواهد داشت، فیلم توقیف شود و اجازه اکران نداشته باشد، اما باز هم باید نگاه او را به تولید فیلم از تمام زوایا مورد بررسی قرار داد. در همین خصوص فیلم‌های سینمایی ایران و حتی جهان از هر جهت قابل بررسی هستند و نباید از هیچ‌کدام‌شان گذشت.
رعایت نکردن تکنیک در سینمای ایران قابل درک است
اما نکته دیگری که در سینمای ایران قابل مطرح است؛ رعایت نکردن تکنیک می‌باشد، در واقع به صراحت می‌توان گفت با وجود نقطه‌های مثبت در سینمای ایران اما مشکلات تکنیکی در ساخت بسیاری از فیلم‌ها دیده میشود و صرفاً به یک فیلم نگاه اقتصادی دارند. این نکته را علاوه بر این که تهیه‌کننده رعایت نمی‌کند، کارگردان و نویسنده و دیگر عوامل هم رعایت نمی‌کنند، بنابراین متأسفانه برخی از تکنیک‌ها در سینمای ایران نیازمند آموزش و مهارت است که کسی حاضر به آموزش‌دیدن نیست.
در بیان آخر باید به این نکته اشاره شود، همان‌طور که در حال حاضر سینمای ایران متمرکز به مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و تمام مشکلات و مسائل پنهان جامعه را به تصویر می‌کشد، به واسطه این مسائل به شدت بر روی شخصیت زن تأکید دارد، یعنی زن را واسطه این مسائل می‌داند که طبیعتاً در زندگی واقعی‌مان همیشه زن نقش اصلی را در بنیان خانواده و جامعه دارد و این زن است که در خانه پدر تربیت میشود، می‌آموزد، تحصیل می‌کند و پیشرفت می‌کند و در زندگی مشترک خود تربیت می‌کند، اما با تمام این تفاسیر زن است که نقطه متمرکز جامعه است به همین منظور در تولیدات سینمایی همیشه یک یا دو نقش اصلی زن وجود دارد که داستان حول محور آن‌ها می‌چرخد و باز این بدین معناست که یکی از مسائل اجتماعی جامعه با محوریت زن شکل می‌گیرد.
بنابراین از جمله نکات مهم و مؤثر در صنعت سینما نگاه ویژه و متفاوتی است که باید به جامعه و مسائل روز داشت و این حرفه را تنها کسانی دارند و درک می‌کنند که علاوه بر داشتن علم و دانش در حوزه سینما، تجربیات کافی را کسب کرده باشند و مسائل پنهان روز کشور و جامعه خود را بدانند و از همه مهم‌تر این نکته را بدانند که مردم در هر سطح طبقاتی با چه مشکلات و مسائلی درگیر هستند.
در پایان باید گفت، صنعت سینما، معامله‌گرا نیست، بلکه هنری است که در هیچ هنری وجود ندارد و این هنر تنها باید در خودش جستجو شود تا تمام آن کشف شود.
انتهای پیام/
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
