مسیر عبور امام رضا(ع) از مدینه تا مرو

گروه دین و اندیشه «تیتریک» ؛ هنوز بعد از چندین قرن می توان صدای کاروان را شنید و به دیده نظاره گر نور برافراشته از کاروانیان بود. درست است که هزار و ۳۰۰ سال از روزی که کاروان مدینه را به قصد مرو ترک کرد می گذرد، اما هنوز هم نور و رحمت در مسیر گام های این کاروانیان موج می‌زند.

امام رضا(ع) سال ۲۰۰ هجری قمری مجبور شد به مرو عزیمت کند، زمانی که مأمون امام را به این سفر مجبور کرد تصور نمی‌کرد امام پس از طی مسیری سخت با استقبال گسترده مواجه شده و محل عزیمت ایشان به قطب معنوی و معرفتی تبدیل شود.

مسیری که مأمون تأکید داشت حضرت رضا(ع) را از آن عبور دهد یکی از راههای متداول آن زمان بود که از مدینه به بصره و از طریق سوق الاهواز (اهواز) به فارس و سپس از راه کویر و بیابان میان فارس و خراسان می گذشت و به مرو ختم می شد.

روایت است، وقتی که امام خود را از سفر به خراسان ناگزیر یافت، در چند نوبت کنار مرقد پیامبر آمد و با شکل وداع خود با قبر پیامبر ناخرسندی و نگرانی خویش را از این سفر آشکار ساخت، تا دیگران نیز بدانند که امام(ع) بر انجام این سفر مجبور است.

آن طور روایت می شود، امام هشتم در فصل تابستان از بصره به اهواز حرکت کرد. با ورود امام به اهواز، بیماری امام روی می دهد و مدتی را در این شهر می مانند.

درباره خروج امام از اهواز خبر دقیقی وجود دارد که امام از پل اربق یا اربک عبور کرده اند. درباره ورود به فارس هم دقیقا معلوم نیست که حضرت از کدام مسیر وارد این استان شده اند. اما قدمگاه سده در شهر اقلید حاکی از آن است که امام هشتم در مسیر حرکت خود به سمت مرو از این شهرستان نیز عبور کرده اند. حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) و اصحاب خویش بر سر چشمه ساری که هم اکنون درختانی چند صد ساله و سر به فلک کشیده دارد توقف کرده و مدتی در آنجا سکنی گزیده اند که هم اکنون این چشمه سار یکی از قدمگاه های ایران به شمار می رود.

امام با گذشتن از مسیر شهرهای شمالی استان به ابرقو وارد می شوند که روزگاری جزو قلمرو سرزمینی فارس و بخشی از شهرستان آباده به حساب می آمده است.

توقف گاه یا همان قدمگاه بعدی امام رضا که در منابع تاریخ محلی به تناوب از آن یاد شده شهر ابرقو یا ابرکوه است که در منتهی الیه جاده شمالی شیراز به شهر یزد است. امام هشتم شیعیان جهان همین مسیر را ادامه می دهند تا به مرو می رسند.

اکنون این مسیر به جاده ولایت مشهور است، جاده ای که ۳۴۵۰ کیلومتر طول دارد؛ از مدینه تا مرو. اما بخش اعظمی از آن حدود ۱۲۰۰ کیلومتر در ایران واقع شده است و مسیر آن ازشلمچه شروع می شود و بعد از آن به ترتیب در آبادان، اهواز، بهبهان، سده فارس، ابرکوه، دهشیر، تفت و... تا به مرز ترکمنستان می رسد.


هر چند سفر علی بن موسی الرضا(ع) با اصرار مأمون خلیفة وقت عباسی صورت پذیرفت؛ اما در عمل دارای آثار و پیامدهای درخشانی است.

حضوری که باعث شد شهرهای ایران اسلامی منور به انوار قدسی نوادگان امام موسی بن جعفر شود. به عنوان نمونه در فارس بالغ بر هزار و ۴۰۰ امامزاده وجود دارد که از این حیث یک رکورد در کشور محسوب می شود. امامزادگانی که حرم مطهرشان مامنی است برای آرامش دلهای بی قرار عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت.

ارادت مردم دیار فارس به امام هشتم شیعیان و برادر بزرگوارش حضرت شاهچراغ شهره خاص و عام است. علاقمندی آنها به امام رضا(ع) و معرفت به ایشان چنان ریشه دار و عمیق است که از هر روشی برای نشان دادن دلدادگی خود بهره گرفته اند.