پرونده «فیس‌بوکی»های دولت چه زمانی بسته می‌شود

گروه رسانه «تیتریک» ؛عضویت برخی دولتی ها در شبکه های اجتماعی این روزها خبرهای زیادی را در رسانه ها به خود اختصاص داده است.

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور، محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه، مرضیه افخم سخنگوی وزارت امورخارجه، بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت، الهام امین زاده و چندنفر دیگر از اعضای دولت یازدهم از جمله کسانی بودند که به دلیل داشتن صفحه در شبکه اجتماعی که عملا در ایران فیلتر است، مورد توجه قرار گرفتند.

ظریف به راحتی در صفحه فیس بوکش با دوستانش چت می کند،‌ افخم به سوالات پاسخ می دهد، اسحاق جهانگیری خاطره تعریف می کند و برخی برنامه های دولت در صفحه فیس بوکی منتشر می شود ولی پس از گذشت حدود یک ماهه از حرف و حدیث ها درباره عضویت دولتی ها در فیس بوک هیچ کس جوابی به این سوال نداد که آیا عضویت در فیس بوک جرم است یا نه؟

اما ماجرای فیس بوک و سیاسیون به این یک ماه اخیر ختم نمی‌شود.

* فیس بوک هایی که تکذیب شد

حدود دو سال پیش برخی رسانه ها از عضویت دو تن از اعضای هیات رئیسه مجلس در فیس بوک خبر دادند.

شهاب الدین صدر و محمدرضا باهنر که در آن زمان جزو اعضای هیات رئیسه مجلس بودند، فورا این خبر را تکذیب کردند و در برابر آن موضع تندی نیز گرفتند.

محمدرضا باهنر در گفت و گو با فارس در پاسخ به این سوال که آیا شما صفحه ای در فیس بوک دارید یا خیر؟ گفت: هیچ صفحه‌ای در فیس‌بوک یا سایر شبکه‌های اجتماعی ندارم.

تکذیب باهنر و صدر تا حدی به موضوع پایان داد چون شبکه اجتماعی فیس بوک به گونه ای است که هرکسی می تواند به نام فرد دیگری (‌حتی مسئول دولتی) صفحه ای طراحی کند.

ولی ظاهرا استفاده از ظرفیت اطلاع رسانی فیس بوک برخی سیاسیون را برای عضو شدن و ایجاد صفحه وسوسه می کرد.

* انتخابات ریاست جمهوری و کاندیدای فیس بوکی

چند ماه پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و با شروع گمانه زنی ها درباره کاندیداهای احتمالی، چهره ها و شخصیت های سیاسی نیز بیکار ننشستند و هر روز صفحه ای جدید برای یک کاندیدای احتمالی در فیس بوک درست می شد.

نکته جالب اینکه محمدرضا باهنر که تقریبا یک سال پیش از آن داشتن صفحه در فیس بوک را تکذیب می کرد، جز پیشگامان ایجاد صفحه در فیس بوک شده بود.

محمدباقر قالیباف نفر بعدی بود که ضمن داشتن صفحه ای اصلی، چندین صفحه مشابهه به نامش در فیس بوک ایجاد شد.

محسن رضایی، محمد شریعتمداری، سعید جلیلی، محمدرضا عارف، حدادعادل، مصطفی پور محمدی و بسیاری از کسانی که احتمال حضورشان در انتخابات می رفت در فیس بوک به نامشان صفحه ایجاد شده بود.

بنابر این گزارش، اخبار، عکس و اطلاعاتی که در این صفحه ها به اشتراک گذاشته می شد نشان می داد که برخی از این صفحات توسط برخی نزدیکان فرد گردانده می شود ولی دیگر هیچ کس نه قبل و نه بعد از انتخابات حرفی از داشتن یا نداشتن صفحه در فیس بوک نزد.

* ظریف تب «فیس بوکی شدن» را به دولت می برد؟

با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید که پیش از این نیز صفحه ای به همین نام در فیس بوک برایش ایجاد شده بود، نام این شبکه اجتماعی دوباره بر سر زبان ها افتاد و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه،‌ در راس این حرف و حدیث ها قرار گرفت.

حضور  فعال ظریف در فیس بوک و توضیح برنامه روزانه اش، توجه بسیاری از مخاطبان را به خود جلب کرد و آمار کسانی که به صفحه وی علاقه مند هستند به نزدیک 200 هزار نفر رسید.

ظریف البته داشتن حساب کاربری در فیس بوک و حتی شبکه اجتماعی توئیتر را تکذیب نکرد.

در کنار همین موضوع، مساله کامنت دختر رئیس سابق کنگره آمریکا در توئیتر ظریف و پاسخ وی، واکنش هایی را (درباره محتوای مطرح شده و نه اصل حضور در شبکه توئیتر) از سوی نمایندگان مجلس در پی داشت.

هک شدن فیس بوک ظریف طی چند روز گذشته و انتشار مطلبی درباره فتنه 88 از دیگر مواردی بود که برای آقای وزیر، حاشیه ساز شد.

* دولتی های تکذیب کننده!

مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه هم صفحه مشخصی در فیس بوک به نام خود داشت.

افخم که در اولین دیدارش با خبرنگاران، برای نشان دادن به روز بودن خود، آدرس جی میلش را برای ارتباط بیشتر به آنها ارائه کرد، تکذیب داشتن صفحه در فیس بوک را به تائید ترجیح داد و پرونده صفحه در فیس بوک را برای خود بست.

البته هفته گذشته صاحب صفحه ای که به اسم افخم در فیس بوک ایجاد شده بود، با اشتراک گذاری مطالب غیراخلاقی و توهین به شخصیت های نظام هویت گرداننده اصلی شبکه را زیر سوال برد.

بیژن نامدار زنگنه یکی دیگر از دولتی هایی بود که صفحه ای به نام وی در فیس بوک ایجاد شد.

عکس ها و مطالب منتشر شده از برنامه و گزارش های کاری هر روز وزیر نفت دولت تدبیر و امید این شایعه را تقویت کرد که شاید این صفحه توسط خود زنگنه یا یکی از نزدیکانش اداره می شود اما روابط عمومی وزارت نفت با ارسال نامه ای به برخی از رسانه ها، ابن موضوع را تکذیب و تاکید کرد که این صفحه هیچ گونه ارتباطی با آقای وزیر ندارد.

* واکنش های دولتی‌ها به فیس بوکی ها دولت!

معاون حقوقی رئیس جمهور اولین کسی بود که از پیگیری مساله عضویت دولتی ها در فیس بوک و شبکه های اجتماعی خبر داد.

امین زاده که صفحه ای به نام خودش نیز در فیس بوک ایجاد شده بود، ضمن تکذیب این صفحه در گفت و گو با خبرنگار فارس گفت: منع قانونی و یا عدم آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز دیگر مقام دولتی بود که در حاشیه جلسه هیات دولت به شبهات درمورد عضویت دولتی ها در فیس بوک پاسخ داد.

واعظی در پاسخ به سؤالی درباره انتساب صفحاتی از شبکه اجتماعی فیس بوک به وزرا و اعضای هیئت دولت گفت: کمیته‌ای در این باره در نهاد ریاست جمهوری تشکیل شده است تا به این مسئله رسیدگی کند.

وی افزود: خانم الهام امین زاده نیز با من تماس گرفت و گفت: صفحه فیس بوک به نام وی متعلق به ایشان نیست.

خبر تشکیل کمیته ای برای بررسی عضویت وزرا در شبکه های اجتماعی نشان داد که ظاهرا حاشیه های ایجاد شده برای این مساله برای رئیس دولت تدبیر و امید نیز مهم شده است.

* کنایه های دبیر کمیته فیلترنیگ به فیس بوکی های دولت!

عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه که کمیته متبوعش مسئول مسئول تصویب فیلتر فیس بوک بود، تصمیم گرفت با کنایه زدن و یادآوری ماهیت صهیونیستی فیس بوک به این موضوع واکنش نشان دهد.

وی در گفت و گو با فارس با بیان اینکه نمی توان میان محتوای مجرمانه و غیر مجرمانه فیس بوک مرزی قائل شد، گفت: علاوه بر این، مشکل فیس‌بوک قبل از اینکه به محتوایش برگردد، مربوط به ماهیت و عملکرد آن است، چرا که این سایت بزرگترین و گسترده‌ترین ابزار جمع آوری اطلاعات برای سازمان‌های جاسوسی آمریکا و اسرائیل به شمار می‌رود.

خرم آبادی به نشت اطلاعات از طریق این صفحه ها به سرویس های جاسوسی غربی اشاره و تصریح کرد: در صورتی که این اطلاعات به دست دشمن برسد، آن کشور در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت، علاوه بر این حتی اطلاعات شخصی یک فرد خاص نیز (مثلا در شرایطی که این فرد یکی از دانشمندان یا نخبگان علمی یا یکی از مسئولین سیاسی یا نظامی کشور باشد) می‌تواند برای سرویس‌های جاسوسی دشمن اهمیت بسیار زیادی داشته باشد.

* پای پلیس هم به ماجرا باز می شود

آخرین و جدیدترین واکنش به عضویت سیاسیون در فیس بوک و شبکه های اجتماعی را سردار احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی نشان داد.

احمدی مقدم در حاشیه همایش مسئولان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی ناجا در جمع خبرنگاران صریحا خواستار رعایت قانون منع عضویت در فیس بوک از سوی مسئولان شد و تصریح کرد: مقررات استفاده از فیس‌بوک تغییر نکرده لذا مسئولان در اجرای قانون پیشگام باشند.

احمدی مقدم گفت: برخی دستگاه‌ها در دولت جدید برای ارتباط با مخاطب از شبکه‌های اجتماعی استفاده کرده‌اند ولی تاکنون مجوز قانونی نگرفته‌اند.

البته فرمانده نیروی انتظامی راه برای برای مذاکره درباره رفع فیلتر فیس بوک را نیز باز  گذاشته و افزود: شورای عالی فضای مجازی وظیفه رسیدگی به رفع فیلتر فیس بوک را دارد. باید دید می‌توان از شبکه‌های اجتماعی به عنوان فرصت استفاده کرد یا نگاه تهدیدمحور داشته باشیم؟

* دیپلماسی عمومی؛ فیس بوک اولویت دارد یا کار دیپلماتیک؟!

«سایت های وزارت امور خارجه هنوز صالحی را وزیر می دانند»، این خبری بود که همین چند روز پیش و در میان بحث درباره فیس بوک دولتی ها منتشر شد.

نگاهی به سایت سفارت خانه های ایران در سایر کشورها که چند ماهی است از لحاظ ظاهر سر و شکل منظمی گرفته مشخص می کند که این سایت ها هنوز علی اکبر صالحی را به عنوان وزیر امورخارجه معرفی می کنند و ظاهرا کسی از مسئولان مربوطه علاقه ای به بروز کردن اطلاعات این سایت ها ندارد.

نگاهی به برخی صفحات فیس بوکی منتسب به دولتی ها نیز نشان می دهد که برای گرداندن آنها نیاز به صرف حداقل یک الی دو ساعت وقت در روز است که بدون شک برای یک وزیر و یا مسئول دولتی می تواند زمان ارزشمند باشد.

از طرف دیگرف هک شدن، نشت اطلاعات و بالا رفتن احتمال جاسوسی از طریق این شبکه ها نیز از موضوعاتی است که می تواند از سوی نهادهای نظارتی مورد پیگیری قرار بگیرد.

البته تکذیب و بستن صفحه های افراد دولتی در فیس بوک می تواند راه حل دیگری برای این مساله باشد که البته برخی فیس بوکی های دولت علاقه ای به آن ندارند.