دژ شمیران قزوین؛ یادگاری از ساسانیان
دژ سمیران یا شمیران و مجموعه سازه های آن نزدیک به هفت کیلومتری باختر (غرب) منجیل در منطقه طارمات در کنار رودخانه قزل اوزن جای دارد، این مجموعه سازه های تاریخی زمانی دژ بزرگ و پهناوری بوده که از کم شمار مجموعه های سازه ای ایران به شمار می رود. درون این دژ بزرگ، شهری جای دارد که در زمان خود به علت پهناوری و شکوه سازه ها بسیار نامور و ارزشمند بود، این دژ از روزگار کهن و همچنین کنگریان از سلسه آل بویه برجای مانده و نزدیک به هزار سال از دیرینگی سازه های آن می گذرد که ناصر خسرو قبادیانی و بسیاری دیگر از گردشگران نامی از این شهر بزرگ دیدن کرده اند. برخی دلیل نامگذاری این دژ را به دلیل جای گرفتن آن در مکانی بلند می دانند، از اینرو شمیران به معنای جای رفیع و بلند است. برخی دیگردلیل آنرا جای گرفتن دژ در مکانی بلند به عنوان «شمع ایران» می خوانند. تصرف این قلعه توسط سالاریان موجب شد تا به قدرت برسند همچنین این قلعه قریب به دو قرن جزء قلعه های اسماعیلیان بوده و پس از هجوم هلاکو و نابودی اسماعیلیان تا پایان دوره صفوی نیز در کشمکش های سیاسی اهمیتی بسزا داشته است.
این قلعه در بین اهالی منطقه به نامهای شمیران و سمیران معروف است، ولی در متون تاریخی به نامهای سمیران، شمیران، سمیرم، شمع ایران، کنگریان، سمیویروم و سالاریه از آن یاد شده است. نام شمیران بارها در متون آمده است. شمیران مرکز طارم بود و قلعه درکنار شهر قرار داشت. پیشینه این قلعه را به دوران قبل از اسلام نسبت می دهند و در طول سال های سده چهارم هجری تختگاه کنگریان-آل مسافر و برخی حکومت های محلی دیگر بوده است. طرح کلی این بنا مستطیلی شکل و ارتفاع برج ها و دیوار آن قریب به ۱۵ متر است. تمامی آنرا با سنگهای لاشه و ملاط گچ به ضخامت ۸ فوت ساخته اند و در فاصله های ۱ متری کلافی چوبی در دل دیوار به کار برده اند که علاوه بر استحکام و همبستگی اجزا، نظمی منطقی به بنا بخشیده و از دور به صورت یک رج سنگ خود نمایی می کند. در دیوار شمالی قلعه دو برج وجود دارد که در قسمت بالا دارای پنجره های بلند مستطیل شکل با قوس نیزه دار هستند که بیشتر برای نگهبانی پایین قلعه از آنها استفاده می شده است. طرز ساختمان دیواره غربی قلعه با جانب شرقی تفاوت دارد و به جای برج های مدور، دیواری صاف ساخته اند که نمای خارجی ساختمان های این بخش قلعه به شمار می رود و به تمامی از ملاط گچ پوشش یافته و به خوبی حفظ شده است. قسمت جنوبی دژ نیز دیواری صاف دارد که به خاطر رود قزل اوزن از امنیت بیشتری برخوردار بوده و نیازی به استحکامات دفاعی بیشتر احساس نشده است. این قلعه درکنار دریاچه سپید رود و بالای تپه ای مرتفع و سنگی که رود قزل اوزن از جنوب آن می گذرد قرار دارد. دیواری گرد شهر و قناتی در میان قلعه تا کنار رودخانه وجود داشت که از آنجا آب برمی داشتند.
مسیر دسترسی
این قلعه در نزدیکی روستای بهرام آباد از توابع طارم قرار دارد. برای رفتن به سوی قلعه باید از روی سد سفید رود عبور کرد. طول جاده ماشین رو از سد تا بهرام آباد ۱۸ کیلومتر است و بعد باید مسافتی در حدود ۳ کیلومتر را به سمت جنوب با پای پیاده طی کرد تا به قلعه رسید.
انتهای پیام/
