دستاوردهای تغییر نام صندوق اعتباری هنر برای فعالان قرآنی چیست؟

گروه اقتصادی "تیتریک"؛ بیمه فعالان قرآنی یکی از درخواست‌هایی بود که فعالان این عرصه همواره آن مطالبه می‌کردند و تا آغاز به کار دولت یازدهم، فعالان قرآنی همراه با دیگر اصحاب فرهنگ و هنر از طریق صندوق حمایت از هنرمندان، روزنامه نگاران و نویسندگان از خدمات بیمه‌ای بهره می‌بردند.

اما از شهریور ماه سال ۹۲ بیمه فعالان قرآنی برای کسانی که قصد عضویت در این خانواده عظیم را داشتند قطع و از عضویت جدید در آن جلوگیری شد، این اتفاق به سبب اختلافات مالی و کمبود بودجه میان سازمان تأمین اجتماعی و صندوق هنر رخ داد. در اردیبهشت ماه سال ۹۳ علی جنتی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی از لغو انعقاد بیمه فعالان قرآنی تا تأسیس یک صندوق مجزا برای فعالان قرآنی خبر داد، در حالی که به تعداد اعضای هنرمندان، روزنامه نگاران و نویسندگان در این صندوق روز به روز افزوده می‌شد. اسفندماه سال ۹۵ وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد تا بهمن ماه سال ۹۵ بیش از ۱۸ هزار فعال قرآنی از حمایت‌های بیمه برخوردار بودند و بهمن ماه ۹۵ حدود ۱۲ هزار نفر به این تعداد افزوده شدند.

حجت الاسلام حشمتی معاون وقت قرآن و عترت ارشاد با اشاره به افزایش ۱۰۰ درصدی اعتبار این معاونت در سال ۹۶، ۲ هزار نفر از فعالان قرآنی تحت پوشش بیمه قرار دارند و در سال آینده نیز چهار هزار و ۵۰۰ نفر نیز بیمه خواهند شد که همه اینها با همکاری‌های وزیر فرهنگ و ارشاد صورت گرفته است. در مرداد ماه ۹۶ با حضور معاون سابق قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرعامل صندوق اعتباری هنر تفاهم‌نامه‌ای به منظور تسریع در روند بیمه فعالان قرآنی در محل معاونت قرآن و عترت صورت گرفت.

عدم توفیق معاون قرآن و عترت دولت دوازدهم در دستیابی به چشم‌انداز

عبدالهادی فقهی زاده معاون سابق قرآن و عترت در اولین نشست خبری معاونت درباره مساله بیمه فعالان قرآنی نیز گفت: بسیاری از فعالان قرآنی در حد توان و بضاعت معاونت از این امکان بهره‌مند شده‌اند و اساساً معاونت وظیفه خود می‌داند تا در این‌باره اقدام کند. هر چه هست وعده می‌دهم طی سه سال آینده تعداد بیمه‌شدگان فعالان قرآنی را به دو برابر آمار فعلی افزایش دهیم.

اما در گفتگوی در مرداد ۱۴۰۰ وی از عدم توفیق خود در این حوزه خبر داد و گفت: توسعه بیمه فعالان قرآنی مدنظر ما بود که متأسفانه نتوانستیم خیلی در این زمینه موفق باشیم. هدف‌گذاری ما در پایان دولت دوازدهم دست کم ده هزار نفر بود اما این امر تا کنون تنها پنجاه درصدش محقق شده است که به مشکلات اعتباری مرتبط می‌شود. دو مشکل بیمه فعالان قرآنی و محدودیت در اعتبارات از مهمترین مسائلی است که علاقه مند به ارتقا و تکامل آن در سه سال معاونت بودیم و متأسفانه اتفاق نیفتاد.

تغییر نام صندوق اعتباری هنر و اضافه شدن نام قرآن و عترت

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تغییر در ساختار مدیریتی و برنامه‌ریزی ها، تمام همت و تلاش مدیران پالایش صحیحی از بیمه شدگان است. محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخشی از سخنان خود در مسابقات سراسری قرآن در آذر ماه سال ۱۴۰۰ از تغییر ساختار اساس‌نامه و نیز تغییر نام صندوق اعتباری فرهنگ و هنر خبر داد. صندوقی که مهم‌ترین کارکرد آن مباحث بیمه‌ای فعالان حوزه فرهنگ و هنر است.

به نظر می‌رسد با تغییر ساختار و تغییر نام صندوق اعتباری فرهنگ و هنر به صندوق اعتباری فرهنگ و فعالان قرآن و عترت، دیگر نباید دنبال تشکیل صندوق مستقلی بود، چرا که اضافه شدن این نام می‌تواند همان کارکرد را داشته باشد. با وجود اینکه این موضوع هنوز به تصویب نهایی دولت نرسیده اما سؤالاتی ایجاد کرده است که مهم‌ترین آنها دستاوردهای این تغییر نام برای فعالان قرآنی است.

در ادامه این تحولات ابراهیم کرمانی نژاد، مدیرکل دفتر آموزش، برنامه‌ریزی و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت از آغاز اجرای طرح پالایش اعضا فعلی و ثبت نام متقاضیان جدید عضویت در صندوق اعتباری هنر از اول اسفند ماه خبر داد. وی در خصوص اهداف اجرای این طرح گفت: پس از اعلام صندوق اعتباری هنر مبنی بر لزوم بررسی مجدد و انجام پالایش کلیه اعضا صندوق اعتباری هنر، معاونت قرآن و عترت نیز به عنوان متولی فعالان حوزه قرآن و عترت، اقدام به برنامه‌ریزی جهت انجام طرح پالایش ۱۰ هزار فعال قرآنی عضو صندوق نموده است. به همین منظور در گام نخست و پس از انجام بررسی‌های کارشناسی و اخذ نظرات اساتید این حوزه، آئین نامه پیشین بیمه فعالان قرآنی مورد بازنگری قرار گرفت و در نهایت آئین نامه جدید با عنوان «آئین نامه عضویت فعالان قرآن و عترت در صندوق اعتباری هنر» تدوین شد.

گروه‌های اصلی دسته بندی فعالان قرآنی

ابراهیم کرمانی نژاد بیان کرد: بر اساس این آئین نامه فعالان قرآن و عترت در ۱۰ گروه اصلی دسته بندی گردیدند که عناوین آنها عبارت است از:

گروه اول: قاریان و مُرتّلان قرآن کریم

گروه دوم: حافظان قرآن کریم

گروه سوم: حافظان کل نهج‌البلاغه و یا صحیفه سجادیه

گروه چهارم: اساتید، مدرسان و مربیان قرآن و عترت

گروه ششم: خادمان، چهره‌ها و پیشکسوتان قرآن کریم

گروه پنجم: مدیران مؤسسات فرهنگی قرآن و عترت

گروه هفتم: داوران مسابقات قرآن کریم

گروه هشتم: فعالان حوزه آواها و نغمات دینی

گروه هشتم: فعالان حوزه آواها و نغمات دینی

گروه نهم: طراحان و تولیدکنندگان سامانه و نرم افزارهای قرآن و عترت

گروه دهم: مفسّران، مترجمان، پژوهشگران و مصحّحان قرآن کریم

مدیرکل دفتر آموزش، برنامه‌ریزی و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت گفت: بر این اساس کلیه فعالان قرآن و عترت عضو صندوق می‌بایست از یکشنبه اول اسفند ماه با مراجعه به سامانه حمد به آدرس qia.ir اقدام به ثبت نام مجدد بر اساس شرایط و ضوابط مندرج در «آئین نامه عضویت فعالان قرآن و عترت در صندوق اعتباری هنر» نمایند.

مدیرکل دفتر آموزش، برنامه‌ریزی و توسعه مشارکت‌ها در بخش دیگری از سخنان خود از بررسی درخواست متقاضیان جدید عضویت در صندوق خبر داد و گفت: بر اساس رایزنی‌های صورت گرفته با مدیران صندوق اعتباری هنر، همزمان با انجام پالایش و با توجه به احتمال حذف برخی از افرادی که دیگر در حوزه قرآن و عترت فعالیتی ندارند، ثبت متقاضیان جدید عضویت در صندوق نیز انجام خواهد شد تا با هماهنگی صندوق، جایگزین افراد فوق‌الذکر بشوند.

دو هزار نفر مربی مؤسسات قرآنی نیستند در حالی که بیمه فعال قرآنی دارند

سید فخرالدین اسماعیلی مدیرکل سابق دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های مردمی معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد معتقد است: بیمه فعالان قرآنی از داشتن اساسنامه‌ای متقنی برای فعالان قرآنی رنج می‌برد و درک درستی از روند این مسئله تا زمانی که بیمه بر روی برخی مؤسسات دست نگذاشته و آنها را تعطیل نکرده بود وجود نداشت.

وی در گفتگو با اشاره به پالایشی که تا پایان آذر ماه، انجام شده است گفت: در این پالایش متوجه شدیم عده‌ای ناحق از این بیمه استفاده می‌کنند و الان نیز ده هزار نفر پشت درب‌های صندوق بیمه هستند تا بیمه شوند و به یک‌باره هم نمی‌توان آن را قطع کرد. ما با افتتاح سامانه حمد متوجه شدیم دو هزار نفر مربی مؤسسات ما نیستند و عملاً در مؤسسات کار نمی‌کنند و حق بچه‌های قرآنی را عده‌ای دیگر خورده‌اند.

اسماعیلی اشاره کرد: بیمه‌ای که در سازمان تأمین اجتماعی فعالان قرآنی را تحت گوشش قرار می‌دهد نامش بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد است یعنی کسی که از این بیمه استفاده می‌کند نباید تحت پوشش و استخدام جایی دیگر باشد.

حمایت صندوق از اشخاص حقیقی و حقوقی صورت بگیرد

سید فخرالدین اسماعیلی با اشاره به پیشنهادش در زمان تصدی مدیریت در معاونت قرآن گفت: صندوق باید به جای حمایت شخص حقیقی، مؤسسات حقوقی را حمایت کند. اگر شخصی در مؤسسه‌ای مربی شد باید مؤسسه آنها را بیمه کند و بیمه فعالان قرآنی به جای حمایت از افراد حقیقی از مؤسسات واقعی حمایت کند و حق بیمه را به حساب کلی مؤسسه بریزد. این باعث می‌شود مؤسسات مشمول جریمه‌های سنگین نشده و بیمه برای آنها محاسبه شده و شامل بیمه بیکاری می‌شوند چرا که در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد بیمه بیکاری وجود ندارد.

اسماعیلی اظهار کرد: هیأت وزیران اساسنامه را تغییر داد اما باید بند حمایت از مؤسسات حقوقی هم حل شود. در حال حاضر وظیفه صندوق حمایت از اشخاص حقیقی است ولی باید بند جدیدی به آن اضافه کرده و یا واژه‌ای در حمایت از اشخاص حقوقی اضافه کند که در این صورت می‌توانند پول را به حساب مؤسسه ریخته و باعث جلوگیری از جریمه شدن مؤسسات شود.