شنبه ۱۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 May 04
تهران یتیم شد
روز گذشته رحمان گلزار شبستری، سازنده شهرک اکباتان تهران بر اثر کهولت سن در فلوریدای آمریکا درگذشت.
گروه سبک زندگی تیتریک، روز گذشته رحمان گلزار شبستری، سازنده شهرک اکباتان تهران بر اثر کهولت سن در فلوریدای آمریکا درگذشت.رحمان گلزار شبستری کسی است که حدود ۵۰ سال قبل پروژه اکباتان به ابتکار و همت او آغاز شد. این پروژه آنقدر بزرگ و منحصر به فرد بود که در همان زمان مجله تایم مطلبی در ستایش آن پروژه تحت عنوان «هر ساعت، یک خانه» منتشر کرد.
مساحت شهرک اکباتان معادل ۵.۹۴ کیلومتر مربع است. برای اینکه وسعت این شهرک را بهتر متوجه شوید اینطور تصور کنید که ۷۲۰ زمین فوتبال به بزرگی ورزشگاه آزادی در آن جا می‌شود.اکباتان شهرکی بود که حواشی عجیبی حول‌وحوش آن شکل گرفته بود. بعضی می‌گفتند ساختمان‌های این شهرک طوری کنار هم قرار گرفته‌اند که مسافران پرواز‌هایی که از فرودگاه مهرآباد برمی‌خیزند بتوانند عبارت «جاوید شاه» را از آسمان روی زمین مشاهده کنند؛ موضوعی که البته غلط و مضحک بود، اما به باوری عمومی در بین عوام تبدیل شده بود و شاید همین موضوع بود که فرایند تکمیل اکباتان را مدت‌ها به تأخیر انداخت.
در سال ۱۳۴۵ جردن گروزن، معمار آمریکایی طرح ساخت شهرک اکباتان را ارائه کرد و شرکت آمریکایی استارِت (Starrett) اجرای آن را برعهده گرفت. طرح ساخت این شهرک در ابتدا بسیار وسیع بود و شامل ساخت یک دریاچه مصنوعی و بزرگ‌ترین مجموعه فرهنگی ایران می‌شد. این مجموعه در آغاز محل سکونت نظامیان بود و نخستین واحد‌های این مجتمع عظیم مسکونی شامل ۲ بلوک در سال ۱۳۵۶ به کارمندان دولتی واگذار شد.
شهرک اکباتان که در طول سال‌های پس از انقلاب تکمیل شد، از ۳ فاز تشکیل شده و دارای ۳۳بلوک و ۱۵۶۷۵واحد مسکونی است. فرایند ساخت و تکمیل این شهرک مسکونی در طول آن سال‌ها به ایجاد چند محله در اطراف آن انجامید و موج ساخت‌وساز‌های بی‌ضابطه در اطراف آن مانع توسعه صنعت پیشرفته ساختمان‌سازی آن در امتداد خط غربی تهران شد.
گذر زمان، اکباتان را دچار دلزدگی نکرده و برای آن دلیل هم دارد: «در ابتدا که قرار بود شهرکی به نام اکباتان شکل بگیرد طراحان و ایده‌پردازان آن به دنبال فرم خاصی نبودند فرم‌های عجیب خصوصیتی که دارند این است که بعد از مدتی کهنه و تکراری می‌شوند، درحالی‌که سادگی اکباتان در فرم‌ها و نما‌ها هنوز هم وجود دارد و توانسته از دلزدگی دوری کند. درواقع پیر نمی‌شود.
چهل و یک سال پیش بلوک C۲ به‌عنوان نخستین بلوک شهرک به خریداران تحویل داده شد. مقاومت در مقابل زلزله تا ۹ ریشتر، فضای سبز بسیار وسیع، نور‌گیری کاملاً کافی و شوتینگ زباله و پله‌های مخصوص فرار و ده‌ها استاندارد دیگر، اکباتان را از بقیه ساختمان‌های تهران و حتی ایران متمایز کرده است. استاندارد‌هایی در ساخت‌وساز که باعث شده است کارشناسان شهرسازی عمر مفید شهرک را ۳۰۰ سال تخمین بزنند.
آپارتمان‌هایی که به گفته اهالی قدیمی وقتی وارد آن‌ها شدند تنها باید یک لامپ به سقف آویزان می‌کردند و یک چمدان رخت و لباس با خود می‌آوردند. چون همه امکانات خانه کامل بود. خانه‌ای مبله که در بعضی از آپارتمان‌هایش یخچال و گاز و شیرآلاتی که مارک اکباتان روی آن درج شده بود به چشم می‌خورد.
شهرک مسکونی اکباتان، یک پروژه بلندپروازانه برای ایران دهه‌های ۴۰ و ۵۰ بود. معمارانی که در این دوره حضور چشمگیری داشتند اندک اندک با مفاهیم و مقیاس‌های کلان مواجه شده و سعی کردند در خط افقی یا خط عمودی، موفقیت این پروژه را تکرار کنند. با این همه در روند کار، ایرانیان دریافتند که باید از آتلیه‌های طراحی کوچک و شرکت‌های طراحی فردی به شرکت‌های ساختمانی بزرگ مقیاس رسید و بر تربیت متخصص در رشته‌هایی، چون مهندسی عمران، مهندسی سازه و محاسبات تأکید کرد.
طرح اولیه این شهرک بسیار بزرگ بعد‌ها با چالش‌هایی مواجه و بعضا نیمه‌کاره رها شد، اما به دلیل این پروژه، مؤسسه بزرگ عمران و نوسازی تهران جان گرفت و بعد‌ها در معماری و شهرسازی پایتخت نقشی مهم ایفا کرد. اکباتان، اما در طول این چند دهه سرحالباقی مانده و هنوز یکی از مهم‌ترین و شاید موفق‌ترین شهرک‌های مسکونی ایران باشد که خاطره بمباران نخستین حمله هوایی عراق را هم بر پیکر خود دارد.
انتهای پیام/ س
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
