دوشنبه ۱۰ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 29
طرح شفافیت به دنبال چیست؟
آزمون بزرگ مجلس برای مبارزه با فساد و افزایش اعتماد عمومی/ طرح شفافیت عملکرد نمایندگان را در ویترین قضاوت مردم قرار میدهد
کارشناسان و اغلب نمایندگان مجلس معتقدند که تصویب طرح شفافیت آرا و تسری آن در ابعاد دیگر می‌تواند باعث افزایش اعتماد مردم نسبت به قوه مقننه و نمایندگان مجلس شده و زمینه بسیاری از فسادها و رانت‌های موجود را نیز از بین می‌برد.
گروه سیاسی "تیتریک"؛ مطالبه شفافیت ازجمله شفافیت آرای نمایندگان در یکی دو سال گذشته از مهم‌ترین مطالبات مردم و نخبگان از مجلس بوده است و عده زیادی از کارشناسان شفافیت را به‌عنوان مهم‌ترین راه پیشگیری از فساد مطرح می‌کنند، شفافیت به دلیل اینکه امکان نظارت عمومی بر فعالیت مسئولین را فراهم می‌کند بهترین گزینه برای پیشگیری از وقوع فساد است.
اما نخستین بار در مجلس دهم بود که طرحی برای شفافیت آرای نمایندگان موردبحث و بررسی قرار گرفت و در نوبت اول این طرح به درخواست تعدادی از نمایندگان در مجلس اعلام وصول شد، حدود ۲۰۷ نماینده از این طرح حمایت کرده بودند اما علی‌رغم حمایت این تعداد از نمایندگان، فوریت بررسی آن در مجلس رأی نیاورد و درنهایت این طرح فقط با ۵۹ رأی موافق در صحن مجلس دهم به سرانجام نرسید.
با آغاز به کار مجلس یازدهم، طرح شفافیت آرای نمایندگان یکی از نخستین طرح‌هایی بود که در این مجلس اعلام وصول شد و به کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس ارجاع شد، روز سه‌شنبه ۱۴ مردادماه کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان مجلس با رأی اکثریت اعضای این کمیسیون تصویب شد و مقرر شد جزئیات این طرح پس از بررسی‌های بیشتر توسط کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، در جلسه علنی مجلس و با نظر نمایندگان بررسی و تصویب شود.
۱۵ بهمن ۹۹ اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی با کلیات طرح «شفافیت آراء نمایندگان» موافقت نکردند، این اتفاق در حالی روی داد که بسیاری انتظار تصویب آن را داشتند و حتی این مسئله باعث تعجب برخی نمایندگان نیز شد.
در نشست علنی آن روز مجلس، کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان با وجود ۱۵۳ رای موافق متاسفانه تصویب نشد چراکه این طرح به دلیل اینکه منجر به تغییر آیین نامه داخلی مجلس می‌شود، طبق قانون به ۶۷درصد آرای صحن علنی نیاز دارد، اما با ۶۵ درصد آراء تنها سه رای کم آورد و مورد تصویب قرار نگرفت.
طبق آیین‌نامه داخلی مجلس اگر طرحی مورد تصویب مجلس واقع نشد، ۵۰ نفر از نمایندگان می‌توانند درخواست بررسی مجدد آن را مطرح کنند و بعد از رد این طرح حدود ۵۰ نفر از نمایندگان مجلس طی مکاتبه‌ای با هیات رئیسه مجلس درخواست بررسی مجدد طرح شفافیت آراء نمایندگان را ارایه کردند.
پس از این درخواست در ۲۸ بهمن ۹۹ نمایندگان موافقت کردند که طرح شفافیت آراء نمایندگان مجددا در دستور کار مجلس قرار گیرد و رسیدگی به طرح شفافیت آراء نمایندگان به کمیسیون آئین‌نامه داخلی ارجاع شد و اینک با اضافه شدن نکات تکمیلی این طرح در دستور هفتگی مجلس قرار گرفته و در نوبت رسیدگی در صحن علنی قرار دارد.
مسئله شفافیت باید به همه قوا و بخش ها تعمیم پیدا کند
علیرضا نظری نماینده مردم خمین در مجلس شورای اسلامی و از جمله نمایندگانی که پیش تر در صحن علنی به طرح شفافیت آرا رأی موافق داده است در گفتگو با دیار آفتاب؛ گفت: بحث شفافیت به طور کلی فارغ از جنبه‌های شعاری و احساسی نه مطلقاً در همه موارد درست است و نه کاملاً رد بلکه در مواقعی شفافیت امر لازمی است و در برخی مواقع شفافیت نه‌تنها نفعی برای نمایندگان و کشور ندارد بلکه ضرر آن از فایده بیشتر است.
نظری ادامه داد: قبلاً هم به این مباحث اشاره شد و بازهم باید گفت که آنچه مردم نیاز دارند و مواردی که به مصالح عمومی کشور هست چه در حوزه سیاست خارجی و چه در حوزه داخلی در مباحث کلان اگر نمایندگان مواضعی می‌گیرند این حق مردم است که بدانند وکیل آنها که شعارهایی داشته در این مباحث کلان کشور چه رأی و نظری خواهد داشت.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: برخی مباحث هست که مردم نه وقت آن را دارند و نه حوصله و نه اساساً چندان اهمیتی دارد، لذا مردم هم دنبال آن نیستند اما آن چیزی که مردم دنبال آن هستند این است که بدانند نمایندگان در حوزه سیاست خارجی و مسائلی مثل برجام و FATF و قراردادهایی که به منافع عمومی ملت برمی‌گردد چه تصمیمی می‌گیرند.
وی تأکید کرد این‌ها حق مردم است و لازم است و حتماً باید در این بخش‌ها شفافیت وجود داشته باشد اما اینکه نماینده به فلان وزیر رأی مثبت داده یا منفی به نظر می‌رسد این‌ها نه‌تنها ضرورت ندارد بلکه ضرر آن‌هم بیشتر است. وقتی مشخص می‌شود نظر یک نماینده نسبت به موضوعی مخالف بوده قطعاً در آینده ضررهایی هم برای مردم منطقه خواهد داشت و ممکن است مسئول مربوطه بعداً از همین طریق نماینده اعمال فشار و محدودیت و به مردم لطمه بخورد.
نماینده مردم خمین افزود: جلسات مجلس اساساً علنی است مگر اینکه در مواردی غیرعلنی شدن ضرورت پیدا کند، وقتی هم جلسه علنی است خبرنگاران و اصحاب رسانه همگی حضور دارند و از آب خوردن نمایندگان هم گزارش تهیه می‌کنند اما آیا در هیئت دولت و قوه قضائیه هم این‌چنین است، به نظر می‌رسد همان‌طور که دوربین در صحن مجلس هست و همه‌چیز را منعکس می‌کند خوب است که در دولت و در شورای قضایی قوه قضائیه هم این‌چنین باشد.
شفافیت به اعتماد بیشتر مردم به‌نظام و مسئولین کمک خواهد کرد
محمدحسن آصفری نماینده مردم اراک کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی نیز که در رأی گیری قبلی در صحن علنی با طرح شفافیت آرا اعلام موافق کرده بود چندی قبل در گفتگو با دیارافتاب، ضمن تأکید بر اینکه موضوع شفافیت مسئله‌ی بسیار مهمی است افزود: مجلس یازدهم در ابتدای کار خود بحث شفافیت را پیگیری کرد و این شفایت را مجلس ابتدا از خود شروع کرده است و اعتقاد داریم در ادامه این شفافیت باید دولت، قوه قضائیه و همه‌ی دستگاه‌های نظام را در بر بگیرد.
وی در ادامه اظهار داشت: در ارائه اطلاعات، قوانین، آئین‌نامه‌ها، حقوق، درآمدها و هزینه‌ها همه باید شفاف باشند و موارد به‌طور صریح مشخص شود، ما نباید غیر از مواردی که به تصویب شورای عالی امنیت ملی می‌رسد و جزو مسائل طبقه‌بندی است مردم را نامحرم در مسائل بدانیم.
نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس تصریح کرد: مردم می‌خواهند بدانند که امروز مصوباتی که مجلس و هیئت‌وزیران دارند، آرای قضایی، هزینه و درآمدها و خانواده‌های مسئولین در چه شرایطی هستند لذا در شفافیت کسی متضرر نخواهد شد بلکه شفافیت به اعتماد بیشتر مردم به‌نظام و مسئولین کمک خواهد کرد و جلوی فساد اقتصادی و رانت‌خواری را در کشور می‌گیرد.
طرح شفافیت به دنبال چیست؟
با تصویب این طرح، شفافیت در سه بخش اصلی مجلس یعنی صحن علنی، کمیسیون‌های تخصصی و هیات رئیسه، جاری می‌شود و تمام روندها و فرآیندها، جلسات و برنامه‌های مجلس به صورت شفاف در منظر عموم مردم قرار خواهد گرفت.
انتشار آراء نمایندگان در صحن، انتشار عمومی مشروح مذاکرات در مدت زمان حداکثر یک ماه، انتشار عمومی اسامی غایبان و حاضران، انتشار عمومی برنامه هفتگی مجلس سه روز قبل از برگزاری جلسات و انتشار گزارش سفرها، مواردی است که در طرح شفافیت به آن توجه شده است.
برگزاری علنی جلسات کمیسیون‌ها و انتشار آراء نمایندگان، الزام انتشار اسامی غایبان و حاضران و آرای نمایندگان در جلسات کمیسیون‌ها، انتشار عمومی دستورکار کمیسیون‌ها تا سه روز قبل از تشکیل جلسه، ایجاد بستر قانونی پخش زنده و انتشار عمومی مشروح مذاکرات جلسات کمیسیون‌های تخصصی، از جمله تحولات مهمی است که در صورت تصویب این طرح اتفاق خواهد افتاد.
در عین حال جلسات بررسی طرح‌ها و لوایحی که وفق اصل ۸۵ قانون اساسی در کمیسیون ویژه انجام می‌شود نیز به صورت علنی برگزار می شود.
امکان حضور سایر نمایندگان در جلسات هیات رئیسه، انتشار مشروح مذاکرات این هیات برای نمایندگان و انتشار آراء اعضای هیات رییسه به تفکیک موافق، مخالف و ممتنع برای نمایندگان از جمله اقداماتی است که درصورت تصویب طرح شفافیت آراء در جلسات هیات رییسه، عملی خواهد شد.
طرح شفافیت عملکرد مسئولان و مجلس را در ویترین قضاوت مردم قرار میدهد
به گفته علیرضا سلیمی عضو هیئت رئیسه می گوید طرح شفافیت آرای نمایندگان بسیار کمک خواهد کرد به بهتر شدن عملکرد مجلس و نمایندگان و ما می‌خواهیم با این طرح همه فعالیت نمایندگان در حیطه وظایف نمایندگی را در ویترین قرار دهیم تا مردم بتوانند آن را رصد و بر عملکرد آنها نظارت کنند.
وی می افزاید: تصویب نهایی طرح شفافیت آرای نمایندگان منجر به افزایش هر چه بیشتر اعتماد به قوه مقننه و افزایش سرمایه اجتماعی در کشور خواهد شد.
کارشناسان و اغلب نمایندگان مجلس شورای اسلامی معتقدند که به‌طور قطع، تصویب این طرح و تسری آن به سطوح و ابعاد مختلف می‌تواند باعث افزایش اعتماد مردم نسبت به قوه مقننه و نمایندگان مجلس شورای اسلامی شده و زمینه بسیاری از فسادها و رانت‌های موجود نیز از بین برود.
رأیی که یک نماینده به طرح‌ها و لوایح میدهد باید شفاف باشد و این انتظار به‌حقی است که مردم از نماینده خود در خانه ملت دارند، هرچند نباید شفافیت تنها در آرای نمایندگان باشد بلکه این مهم باید در کلیه سطوح و ارکان تصمیم گیر و مدیریتی کشور نیز تسری پیدا کند چراکه بدون شک عدالت، توسعه و جلوگیری از فساد صرافاً در یک بستر شفاف روی خواهد داد و به همین دلیل باید شفافیت در همه حوزه‌ها و ابعاد وجود داشته باشد.
اما نخستین بار در مجلس دهم بود که طرحی برای شفافیت آرای نمایندگان موردبحث و بررسی قرار گرفت و در نوبت اول این طرح به درخواست تعدادی از نمایندگان در مجلس اعلام وصول شد، حدود ۲۰۷ نماینده از این طرح حمایت کرده بودند اما علی‌رغم حمایت این تعداد از نمایندگان، فوریت بررسی آن در مجلس رأی نیاورد و درنهایت این طرح فقط با ۵۹ رأی موافق در صحن مجلس دهم به سرانجام نرسید.
با آغاز به کار مجلس یازدهم، طرح شفافیت آرای نمایندگان یکی از نخستین طرح‌هایی بود که در این مجلس اعلام وصول شد و به کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس ارجاع شد، روز سه‌شنبه ۱۴ مردادماه کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان مجلس با رأی اکثریت اعضای این کمیسیون تصویب شد و مقرر شد جزئیات این طرح پس از بررسی‌های بیشتر توسط کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، در جلسه علنی مجلس و با نظر نمایندگان بررسی و تصویب شود.
۱۵ بهمن ۹۹ اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی با کلیات طرح «شفافیت آراء نمایندگان» موافقت نکردند، این اتفاق در حالی روی داد که بسیاری انتظار تصویب آن را داشتند و حتی این مسئله باعث تعجب برخی نمایندگان نیز شد.
در نشست علنی آن روز مجلس، کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان با وجود ۱۵۳ رای موافق متاسفانه تصویب نشد چراکه این طرح به دلیل اینکه منجر به تغییر آیین نامه داخلی مجلس می‌شود، طبق قانون به ۶۷درصد آرای صحن علنی نیاز دارد، اما با ۶۵ درصد آراء تنها سه رای کم آورد و مورد تصویب قرار نگرفت.
طبق آیین‌نامه داخلی مجلس اگر طرحی مورد تصویب مجلس واقع نشد، ۵۰ نفر از نمایندگان می‌توانند درخواست بررسی مجدد آن را مطرح کنند و بعد از رد این طرح حدود ۵۰ نفر از نمایندگان مجلس طی مکاتبه‌ای با هیات رئیسه مجلس درخواست بررسی مجدد طرح شفافیت آراء نمایندگان را ارایه کردند.
پس از این درخواست در ۲۸ بهمن ۹۹ نمایندگان موافقت کردند که طرح شفافیت آراء نمایندگان مجددا در دستور کار مجلس قرار گیرد و رسیدگی به طرح شفافیت آراء نمایندگان به کمیسیون آئین‌نامه داخلی ارجاع شد و اینک با اضافه شدن نکات تکمیلی این طرح در دستور هفتگی مجلس قرار گرفته و در نوبت رسیدگی در صحن علنی قرار دارد.
مسئله شفافیت باید به همه قوا و بخش ها تعمیم پیدا کند
علیرضا نظری نماینده مردم خمین در مجلس شورای اسلامی و از جمله نمایندگانی که پیش تر در صحن علنی به طرح شفافیت آرا رأی موافق داده است در گفتگو با دیار آفتاب؛ گفت: بحث شفافیت به طور کلی فارغ از جنبه‌های شعاری و احساسی نه مطلقاً در همه موارد درست است و نه کاملاً رد بلکه در مواقعی شفافیت امر لازمی است و در برخی مواقع شفافیت نه‌تنها نفعی برای نمایندگان و کشور ندارد بلکه ضرر آن از فایده بیشتر است.
نظری ادامه داد: قبلاً هم به این مباحث اشاره شد و بازهم باید گفت که آنچه مردم نیاز دارند و مواردی که به مصالح عمومی کشور هست چه در حوزه سیاست خارجی و چه در حوزه داخلی در مباحث کلان اگر نمایندگان مواضعی می‌گیرند این حق مردم است که بدانند وکیل آنها که شعارهایی داشته در این مباحث کلان کشور چه رأی و نظری خواهد داشت.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: برخی مباحث هست که مردم نه وقت آن را دارند و نه حوصله و نه اساساً چندان اهمیتی دارد، لذا مردم هم دنبال آن نیستند اما آن چیزی که مردم دنبال آن هستند این است که بدانند نمایندگان در حوزه سیاست خارجی و مسائلی مثل برجام و FATF و قراردادهایی که به منافع عمومی ملت برمی‌گردد چه تصمیمی می‌گیرند.
وی تأکید کرد این‌ها حق مردم است و لازم است و حتماً باید در این بخش‌ها شفافیت وجود داشته باشد اما اینکه نماینده به فلان وزیر رأی مثبت داده یا منفی به نظر می‌رسد این‌ها نه‌تنها ضرورت ندارد بلکه ضرر آن‌هم بیشتر است. وقتی مشخص می‌شود نظر یک نماینده نسبت به موضوعی مخالف بوده قطعاً در آینده ضررهایی هم برای مردم منطقه خواهد داشت و ممکن است مسئول مربوطه بعداً از همین طریق نماینده اعمال فشار و محدودیت و به مردم لطمه بخورد.
نماینده مردم خمین افزود: جلسات مجلس اساساً علنی است مگر اینکه در مواردی غیرعلنی شدن ضرورت پیدا کند، وقتی هم جلسه علنی است خبرنگاران و اصحاب رسانه همگی حضور دارند و از آب خوردن نمایندگان هم گزارش تهیه می‌کنند اما آیا در هیئت دولت و قوه قضائیه هم این‌چنین است، به نظر می‌رسد همان‌طور که دوربین در صحن مجلس هست و همه‌چیز را منعکس می‌کند خوب است که در دولت و در شورای قضایی قوه قضائیه هم این‌چنین باشد.
شفافیت به اعتماد بیشتر مردم به‌نظام و مسئولین کمک خواهد کرد
محمدحسن آصفری نماینده مردم اراک کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی نیز که در رأی گیری قبلی در صحن علنی با طرح شفافیت آرا اعلام موافق کرده بود چندی قبل در گفتگو با دیارافتاب، ضمن تأکید بر اینکه موضوع شفافیت مسئله‌ی بسیار مهمی است افزود: مجلس یازدهم در ابتدای کار خود بحث شفافیت را پیگیری کرد و این شفایت را مجلس ابتدا از خود شروع کرده است و اعتقاد داریم در ادامه این شفافیت باید دولت، قوه قضائیه و همه‌ی دستگاه‌های نظام را در بر بگیرد.
وی در ادامه اظهار داشت: در ارائه اطلاعات، قوانین، آئین‌نامه‌ها، حقوق، درآمدها و هزینه‌ها همه باید شفاف باشند و موارد به‌طور صریح مشخص شود، ما نباید غیر از مواردی که به تصویب شورای عالی امنیت ملی می‌رسد و جزو مسائل طبقه‌بندی است مردم را نامحرم در مسائل بدانیم.
نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس تصریح کرد: مردم می‌خواهند بدانند که امروز مصوباتی که مجلس و هیئت‌وزیران دارند، آرای قضایی، هزینه و درآمدها و خانواده‌های مسئولین در چه شرایطی هستند لذا در شفافیت کسی متضرر نخواهد شد بلکه شفافیت به اعتماد بیشتر مردم به‌نظام و مسئولین کمک خواهد کرد و جلوی فساد اقتصادی و رانت‌خواری را در کشور می‌گیرد.
طرح شفافیت به دنبال چیست؟
با تصویب این طرح، شفافیت در سه بخش اصلی مجلس یعنی صحن علنی، کمیسیون‌های تخصصی و هیات رئیسه، جاری می‌شود و تمام روندها و فرآیندها، جلسات و برنامه‌های مجلس به صورت شفاف در منظر عموم مردم قرار خواهد گرفت.
انتشار آراء نمایندگان در صحن، انتشار عمومی مشروح مذاکرات در مدت زمان حداکثر یک ماه، انتشار عمومی اسامی غایبان و حاضران، انتشار عمومی برنامه هفتگی مجلس سه روز قبل از برگزاری جلسات و انتشار گزارش سفرها، مواردی است که در طرح شفافیت به آن توجه شده است.
برگزاری علنی جلسات کمیسیون‌ها و انتشار آراء نمایندگان، الزام انتشار اسامی غایبان و حاضران و آرای نمایندگان در جلسات کمیسیون‌ها، انتشار عمومی دستورکار کمیسیون‌ها تا سه روز قبل از تشکیل جلسه، ایجاد بستر قانونی پخش زنده و انتشار عمومی مشروح مذاکرات جلسات کمیسیون‌های تخصصی، از جمله تحولات مهمی است که در صورت تصویب این طرح اتفاق خواهد افتاد.
در عین حال جلسات بررسی طرح‌ها و لوایحی که وفق اصل ۸۵ قانون اساسی در کمیسیون ویژه انجام می‌شود نیز به صورت علنی برگزار می شود.
امکان حضور سایر نمایندگان در جلسات هیات رئیسه، انتشار مشروح مذاکرات این هیات برای نمایندگان و انتشار آراء اعضای هیات رییسه به تفکیک موافق، مخالف و ممتنع برای نمایندگان از جمله اقداماتی است که درصورت تصویب طرح شفافیت آراء در جلسات هیات رییسه، عملی خواهد شد.
طرح شفافیت عملکرد مسئولان و مجلس را در ویترین قضاوت مردم قرار میدهد
به گفته علیرضا سلیمی عضو هیئت رئیسه می گوید طرح شفافیت آرای نمایندگان بسیار کمک خواهد کرد به بهتر شدن عملکرد مجلس و نمایندگان و ما می‌خواهیم با این طرح همه فعالیت نمایندگان در حیطه وظایف نمایندگی را در ویترین قرار دهیم تا مردم بتوانند آن را رصد و بر عملکرد آنها نظارت کنند.
وی می افزاید: تصویب نهایی طرح شفافیت آرای نمایندگان منجر به افزایش هر چه بیشتر اعتماد به قوه مقننه و افزایش سرمایه اجتماعی در کشور خواهد شد.
کارشناسان و اغلب نمایندگان مجلس شورای اسلامی معتقدند که به‌طور قطع، تصویب این طرح و تسری آن به سطوح و ابعاد مختلف می‌تواند باعث افزایش اعتماد مردم نسبت به قوه مقننه و نمایندگان مجلس شورای اسلامی شده و زمینه بسیاری از فسادها و رانت‌های موجود نیز از بین برود.
رأیی که یک نماینده به طرح‌ها و لوایح میدهد باید شفاف باشد و این انتظار به‌حقی است که مردم از نماینده خود در خانه ملت دارند، هرچند نباید شفافیت تنها در آرای نمایندگان باشد بلکه این مهم باید در کلیه سطوح و ارکان تصمیم گیر و مدیریتی کشور نیز تسری پیدا کند چراکه بدون شک عدالت، توسعه و جلوگیری از فساد صرافاً در یک بستر شفاف روی خواهد داد و به همین دلیل باید شفافیت در همه حوزه‌ها و ابعاد وجود داشته باشد.
منبع:دیارآفتاب
انتهای پیام/
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
