پیشینه تاریخی و گردشگاههای البرز را بهتر بشناسیم

 گروه استانی «تیتریک» ؛  استان البرز، سي و يكمين استان ايران است.

در جلسه هيئت دولت در تاريخ 12 بهمن سال 1388، لايحه تاسيس اين استان تصويب و به مجلس شوراي اسلامي فرستاده شد. در ادامه با تصويب نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در تاريخ 7/4/89استان البرز بطور رسمي شكل گرفت و در اين طرح پيشنهادي، كرج به عنوان مركز استان در نظر گرفته شد. استان البرز از جدا شدن 4 شهرستان كرج، طالقان، ساوجبلاغ به مركزيت هشتگرد و نظرآباد تشكيل شده است. پيش از اين شهرهاي تشكيل دهنده استان البرز به نام غرب استان تهران مشهور بودند و تعداد زيادي از ادارات اين منطقه با مركزيت كرج مشغول به فعالیت بوده اند.

این استان با وسعت نزدیک به 5800 کیلومتر مربع در شمال ایران و در دامنه رشته کوه های البرز مرکزی واقع شده است. جمعیت استان 2/337/005 میلیون نفر (طبق سرشماری سال 1390) است. دامنه رشته کوه های البرز از دیر باز به دلیل آب و هوای مناسب و رودخانه های جاری و پناهگاه های مطمئن ، محل استقرار موقت و دائم اقوام مختلف در طول تاریخ بوده است طبق منابع و اسناد تاریخی و مطالعات باستان شناسی قدیمی ترین نشانه های حضور انسان ها در این استان مربوط به دوران نوسنگی است که آثار آن در تپه ازبکی به دست آمده است.از عصر برنز پایگاه های متعددی در این استان به خصوص در ساوجبلاغ و نظرآباد شناخته شده است. از هزاره اول پیش از میلاد مسیح ده ها گورستان در نقاط مختلف استان به خصوص در طالقان و ساوجبلاغ مشاهده شده است. وجود آثاری چون تپه ها و محوطه های باستانی و بناهای تاریخی در مناطق کرج ، طالقان ، ساوجبلاغ و نظرآباد همگی بیانگر و معرف آن است که در دوره های گذشته این منطقه از فرهنگی غنی برخوردار بوده است.

زیبایی های ناشناخته با طبیعت حیرت انگیز، وجود رودخانه های آب شیرین مانند رودخانه ها، چشمه سارهای بسیار زیبا، غارهای طبیعی، آبشارهای مرتفع، کوه های بلند و سر به فلک کشیده و استوار، درختان کهنسال، پوشش گیاهی و جانوری متنوع، چشمه های آب معدنی با خواص درمانی، این استان را به لحاظ وجود پدیده های طبیعی به یکی از زیباترین استان های گردشگری کشور تبدیل کرده است. وجود جاذبه های گردشگری چون مناظر طبیعی – تاریخی محور کرج – چالوس در منطقه البرز، هوای مطبوع و لطیف، چشم اندازهای بدیع و فضای مناسب روستاهای کوهستانی آن، از جمله عواملی است که این استان هر ساله پذیرای میلیون ها میهمان و مسافر از داخل و خارج کشور می باشد.

 

برای مشاهده در اندازه ی بزرگتر روی نقشه کلیک نمایید



از دیگر جاذبه های این استان می توان به باغ سیب مهرشهر کرج، کاخ مروارید (شمس)، بوستان خانواده در جهانشهر، روستای تاریخی آتشگاه، کاروانسرای شاه عباسی، مجموعه سد امیر کبیر، کاروانسرای ینگه امام، پل تاریخی کرج، امامزاده طاهر کرج، پیست اسکی دیزین، پیست اسکی خور، آتشکده تخت رستم، کاخ سلیمانیه واقع در دانشکده کشاورزی، آرامگاه شاهزاده سلیمان، باغ لاله گچسر، دره ارنگه، دهکده واریان، روستای برغان، دریاچه سد طالقان، باغات طالقان، رودخانه کرج، غار یخ مراد و آبشار سنج و... اشاره کرد.

 

آبشار هفت چشمه و آدران

آبشار های هفت چشمه و آدران در 15 کیلومتری جاده کرج چالوس  قرار گرفته اند.

در مورخ 29 / 1 / 90 این آبشار ها مورد بازدید تیم پیشرو گروه طبیعت گردی البرزمن (راگا) قرار گرفت، در مسیر حرکت به سمت آبشار ها از میان دره ای بسیار دیدنی و با صفا باید گذشت و درخت بید قالب بر درختان منطقه می باشد. همین طور بوته ها و درختچه های بسیاری در حاشیه ی رودخانه وجود دارند. در حرکت به سمت آبشار چشمه های زیادی قرار دارند. اولین آبشار، آبشار هفت چشمه هست  و بعد از آن دره تنگ می شود و به حالت صخره ای تغییر می کند و به آبشار  وحشی و بسیار دیدنی آدران میرسیم . در این منطقه پرنده های مثل کلاغ نوک سرخ و پرستو و زیرآبروک زندگی می کنند.

 

غار نمکی اشتهارد و ارتفاعات حلقه دره

این غار در شمال منطقه اشتهارد، در محیطی کاملا فرسایشی و کویری قرار دارد. طول غار در حدود 350 متر است و دارای 3 دهانه ورودی می باشد.

در داخل تالارهای غار قندیل های نمکی بسیار زیبایی پدید آمده است که مناظر بدیع و بی نظیری را رقم زده اند.

در ابتدای ورودی غار جویی از نمک جریان دارد که از یک سمت وارد و از دهانه دیگر آن خارج می شود.همچنین وجود دریاچه بسیار بزرگی که بصورت فصلی در کنار دهانه ورودی غار و در میان ارتفاعات حلقه دره تشکیل می شود و زیستگاه گونه های جانوری و گیاهی مختلف می باشد، بر جذابیت های گردشگری منطقه می افزاید.

 

باغ پرندگان چهارباغ

نمایشگاه پرندگان شهر چهار باغ با مساحتی بالغ بر10000متر مربع(در طبقات)دارای سالن های سرپوشیده همچنین برکه وجزایر متعدد به عنوان یک مرکز علمی-آموزشی وتفریحی به منظور نگه داری از گونه های نادر و رو به انقراض طراحی وساخته شده است. این نمایشگاه بزرگترین کلکسیون کبوتران وماکیان زینتی در جهان را دارا بوده ومجموعه ای بی نظیر از پرندگان آبزی-کنارآبزی-شکاری ها-طوطی هاو...را در خود جای داده است. جالب است بدانید که این نمایشگاه بزرگترین نمایشگاه پرندگان زینتی و کمیاب در خاورمیانه است که 5000 پرنده ی نادر را از65کشور جهان در خود جای داده است و جالبتر این که این نمایشگاه بی نظیر در استان البرز قرار دارد.

اتوبان کرج-هشتگرد -خروجی کردان-شهر چهارباغ نبش گلستان پنجم .

برای مشاهده تصاویر این مجموعه نادر، اینجا کلیک نمایید.

 

رودخانه شور

رودخانه شور (ابهر رود) یا به گفته بومیان شورکات رودخانه‌ ای است فصلی که در شمال اشتهارد از غرب به شرق جریان دارد، تنها رودخانة ناحیه اشتهارد است. این رودخانه از کوههای جنوب غربی آوج‌( استان قزوین) سرچشمه می‌گیرد و پس از مشروب کردن دشتهای ابهر، قزوین، شمال بخش اشتهارد و جنوب ساوجبلاغ به رودخانة کرج می‌پیوندد. این رودخانه به طور پراکنده دارای ماهی گورخری (Aphanius sophiae) می‌باشد و در فصل بهار پرنده هايي چون سليم طوقي، پرستو، اگرت سفيد و عقاب استپي در اين ناحيه و توسط تيم طبيعت گردي البرز من (راگا) رويت گرديد. در اين منطقه در واقع بر اثر فرسايش رود در ارتفاعات شمالي اشتهارد (ارتفاعات حلقه دره) باتلاق نمكزار به اين قسمت زهكشي مي شود و از اين پس رود شور يك مسير غربي – شرقي را طي كرده است و به علت شيب بسيار كم زمين ، از سرعت اين رود كاسته و عمدتاً در زمين نفوذ مي كند و زمينه ايجاد كوير اشتهارد را باعث مي شود . با عبور رود شور از اين نمكزار بر شوري اين آب افزوده شده و در پل آصف الدوله در نزديكي پليس راه ماهدشت كاملاً شور شده و به طرف جنوب شرقي جريان مي يابد و نهايتاً به حوضه آبريز درياچه مسيله قم مي ريزد.

 

غار يخ مراد

غار يخ مراد در مسیر جاده كرج– چالوس، در منطقه گچسر، در روستاي كهنه ده و در دامنه كوههاي البرز قرار گرفته است. قدمت غار به دوره دوم زمين شناسي(50 ميليون سال قبل) مي رسد، اين غار داراي دهانه اي به طول 7 متر و ارتفاع 3 متر مي باشد كه شامل سه دهنه تالار و سه يخچال زيرزمين و هفت حلقه چاه مي باشد كه در قسمت هاي مختلف غار قرار دارند، و طول تقريبي غار در حدود 250 متر است. به گفته اهالي روستاي كهنه ده، در گذشته بيماران با خوردن يخ غار كه بطور دائمي و در حوض انتهاي غار قرار دارد و در هيچ فصلي از سال ذوب نمي شود، بهبود يافته و به اين دليل به غار يخ مراد شهرت يافته است. مناسب ترين زمان براي ديدار از اين غار در اسفند و فروردين ماه است.

 

روستا و آبشار خور

 واژه خور مخفف خورشيد است، روستاي خور با داشتن ارتفاع 2800 متري در دامنه غربي قله گندم چال که داراي 3600 متر ارتفاع از سطح دريا در ابتدای جاده چالوس، نرسیده به سد کرج و يکي از مناطق مرتفع البرز مرکزي مي باشد و داراي طبيعت منحصر به فرد از نظر منطقه اي است که در تابستان داراي هواي خنک و عاري از رطوبت است و مناطق ديدني همچون قله ها و دره هاي سرسبز و پيچ در پيچ و باغهاي زيبا را دارا مي باشد يکي از شاخص هاي منحصر به فرد آن آبشارخور است که جزء مناطق ويژه طبيعت ايران است که حدود 60 متر ارتفاع از سطح زمين دارد . منطقه توريستي خور داراي جاذبه هاي خاص گردشگري و سياحتي و ورزشي همچون (کوهنوردي،پيست اسکي) مي باشد. مردم آنجا خونگرم و مهمان نواز همراه با اعتقادات مذهبي اسلامي هستند و در مرکز روستا گورستان قديمي قرار دارد که در آنجا آثار سنگهايي با قدمت 600 الي 700 سال پيش با نام اشخاصي که پسوندهاي منتصب به خور دارند يافت مي شود و همچنين بقعه متبرکه امامزاده شاهزاده عسگري و تپه دژبر که در اسناد باستاني اداره ميراث فرهنگي به همين نام به ثبت رسيده است نيز قرار دارد.

محصولات توليدي آن انواع ميوههاي درختي مانند سيب ،هلو ، گلابي ، گيلاس ، آلبالو، گردو و.... مي باشد و در فصل بهار گونه هاي گياهي وحشي مانند والک ،کنگر ، ريواس ،آويشن و قارچ به فراواني يافت ميشود . با توجه به داشتن آب و هواي کوهستاني جانوراني مانند قوچ ميش ،کل ، بز،گرگ ،شغال ،روباه و پلنگ معروف آسيايي و پرندگاني از نوع کبک، مرغ کوهي، عقاب، شاهين، جغد، قناري، بلبل، شانه بسر و دارکوب و غيره يافت مي شود.

 

حمام مصباح

در محله قديمي مصباح واقع در محله مركزي شهر، متعلق به دوره قاجاريه مي باشد. ورودی حمام با هشت پله به کف حمام در عمق 5/3 متری مرتبط می شود. سربینه یا رختکن شامل یک گنبد مرکزی است که در طرفین گنبد چهار گنبد کوچکتر گره پوش مشاهده می شود. فضاهای گرمخانه شامل محل نظافت خانه در جنوب با طاق گهواره ای ، شاه نشین در شمال با پوشش گهواره ای ، و محل شست و شو در شمال شرقی و جنوب شرقیِ غرب خزینه است. در ساختمان حمام از آجرهای ختایی به ابعاد 5×20×20 سانتی متر و ملات گل آهک استفاده شده است. داخل حمام نیز در گذشته از آهک بود.

 

روستاي تكيه سپهسالار

روستاي تكيه سپهسالار واقع در منطقه آسارا مي باشد، داراي طبيعتي زيبا، خانه هاي روستايي قديمي، باغات ميوه، چشمه هاي مختلف و كوهساران مناسب كوهنوردي مي باشد. كه آرامگاه امامزاده ابراهيم (ع) ملقب به سپهسالار و فرزند برهان الدين از نوادگان امام زين العابدين است . اين روستا در واقع نام خود را از لقب امامزاده ابراهيم (ع ) عاريت گرفته است. امامزاده ابراهيم (ع)، سپهسالار لشگر حضرت معصومه(س) بوده اند كه به همراه امامزاده داوود و تني چند به ديدار امام رضا (ع) رهسپار بوده اند، كه در ميان راه مورد هجوم دشمن قرار گرفته و برخي از امامزادگان به كوههاي اين منطقه پناه آورده اند، امامزاده ابراهيم نيز كه مجروح گرديده بودند در غاري پنهان گشته و در همانجا به شهادت رسيدند.كه هم اكنون بارگاه ايشان در همان محل كه دهانه غار مذكور است بنا گشته است. بناي امازاده ابراهيم (ع) حدود 400 متر از روستا ارتفاع دارد و ضريح ايشان در زير سنگي كه دهانه غار است واقع گرديده است، كه در نوع خود ديدني است. مسير دسترسي به روستاي تكيه سپهسالار از طريق جاده كرج-چالوس كيلومتر 46 و از طريق ماشين ميسر است، براي رسيدن به امامزاده دو مسير وجود دارد، يكي مسير پلكاني است كه از كنار جاده شروع و تا خود امامزاده ادامه دارد و مسير ديگر از داخل روستا مي باشد كه در حدود 20 دقيقه پياده روي در مسيرهاي تقريبا شيب دار است، كه البته براي افراد سالمند طي اين راه با كمي مشكل همراه است.

 

برج آرامگاهي ميدانك

اين بنا آرامگاهي با قدمت دوره تيموري در كيلومتر 60 جاده كرج-چالوس در كنار روستا ميدانك واقع شده است. بناي سنگي برج مقبره اي است با پلان هشت ضلعي و پهناي ورودي ايوان آن حدود 3 متر است. مصالح بكار رفته در برج از جنس سنگ، گچ و نوعي ملاط ساروج است و قدمت آن به حدود قرن 6 تا 7 هجري قمري مي رسد و شبيه به بناهاي دوره مغول مي باشد.

 

پل آصف الدوله

در حدود 3 كيلومتري جاده كرج-اشتهارد در حوالي جنوبي مرداباد (ماهدشت) بر روي رودخانه شور كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار توسط آصف الدوله احداث شده و معروف به پل شور يا پل رود شور بود كه در حال حاضر مقداري از آن تخريب شده است.

 

امامزاده زيد و رحمان (ع) يا سه گنبدان

در روستاي رحمانيه امامزادگان زيد و رحمان يا سه گنبدان از نوادگان امام جعفر صادق (ع) در كنار راه اصلي كرج به اشتهارد قرار دارند. بناي امامزاده متعلق به قرون 7 و 8 هجري است كه از نظر معماري داراي وي‍ژگي خاصي بوده، و يكي از بناهاي شاخص مذهبي در منطقه محسوب مي شود. اين بنا داراي سه گنبدخانه و متعلق به سه دوره تاريخي است، بطوريكه گنبد شرقي متعلق به دوره ايلخاني، گنبد غربي متعلق به دوره تيموري و گنبد شمالي در زمان صفويه به بنا الحاق شده است.

 

برج آرامگاهي کردان

برج آرامگاهي متعلق به قرن 7 هجري كه مدفن شاهزاده حسين از نوادگان امام زين العابدين (ع) مي باشد، در روستاي كردان واقع شده است،  و پس از آن پل قديم كردان واقع در منطقه بانو صحرا متعلق به دوره صفويه يكي از اماكن تاریخی این منطقه است. مسير دسترسي به برج آرامگاهي از طريق اتوبان كرج-قزوين و از طريق روستاي كردان ميسر است، و پل روستاي بانو صحرا در 2 كيلومتري شمال غرب روستاي كردان قرار گرفته است.

 

بقعه امامزاده ام كبري و ام صغري

در فاصله 68 كيلومتري جنوب غربي كرج، شهر اشتهارد قرار دارد. بناي بقعه در شمال غربي و بافت قديمي شهر اشتهارد واقع شده است. گنبد بقعه امامزاده داراي روكشي از كاشي بوده و قسمت زيرين آن با كاشي هاي به شكل لوزي مزين شده و بقيه پايه آن كه قاعده گنبد را تشكيل ي دهد آجري مي باشد. اين بنا از دو بخش گنبدخانه و شبستان تشكيل شده و شبستان بنا اخيرا بازسازي شده است. امامزادگان ام كبري و ام صغري (س) طبق شجره نامه مدفن دو بانو، از نوادگان امام موسي كاظم (ع) مي باشند.

 

امامزاده سليمان (ع)

بناي امامزاده سليمان در 6 كيلومتري شرق اشتهارد متعلق به دوره صفويه در كنار جاده كرج- اشتهارد قرار دارد. امامزاده سليمان يكي از نوادگان امام موسي كاظم (ع) و از زيارتگاه هاي مشهور منطقه محسوب مي شود. بناي امامزاده متشكل از يك طاق نماي ورودي و رواق ها و گنبدخانه است. فضاي چهارگوش داخل گنبدخانه با طاق نماهايي به شكل هشت ضلعي و سپس توسط طاق بندهاي متناسبي به 16 ضلعي تبديل شده است.