ظریف : دنیا کار را برای سیاستمداران سخت و برای مردم آسان کرده است و دیگر نمی‌شود سر مردم را کلاه گذاشت

گروه بین الملل «تیتریک» ؛ محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان پنجشنبه شب در برنامه تلویزیونی دیروز، امروز، فردا شبکه سوم به تشریح برنامه‌های دستگاه دیپلماسی در دولت یازدهم پرداخت و به سؤالات مطرح شده پاسخ گفت.

وی در ابتدا گفت که این اولین مصاحبه‌اش بعد از 6 سال و پس از ترک نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل است.

ظریف در خصوص سیاست خارجی دولت یازدهم با بیان اینکه اصول سیاست خارجی توسط قانون اساسی، فرمایشات امام راحل و رهنمودهای مقام معظم رهبری و اسناد بالادستی تعیین شده و این اصول مبنای روابط بین‌الملل جمهوری اسلامی ایران را تشکیل داده، خواهد داد و تغییر نخواهد کرد، گفت: ‌این اصول شامل دفاع از تمامیت ارضی، حاکمیت ملی، استقلال و آزادی مردم و خدمت در جهت بهبود وضعیت معیشتی مردم از طریق برقراری روابط عادلانه در سطح بین‌المللی است که این اصول تغییر نمی‌کند.

وی اضافه کرد: شرایط بین‌المللی و تحولات جهانی این نیاز را همواره ایجاد می‌کند که همه دولت‌ها، روش‌ها و گفتمان خود را متناسب با تحولات بین‌المللی تعریف و با شناخت دقیق از آنچه که در دنیا می‌گذرد و فرصت‌هایی که این تحولات برای کشور ایجاد می‌کند تا کشور حضور قدرتمندتری در صحنه بین‌المللی داشته باشد و همین طور چالش‌هایی که در شرایط متفاوت وجود دارد، براساس آن سیاست‌ها و روش‌های خود را تبیین، آزمایش و تصحیح می‌کند تا به بهترین شکل سیاست خارجی را به پیش ببرد.

ظریف با بیان اینکه سیاست خارجی جای پیگیری مستمر منافع ملی و آرمان‌ها براساس تحولات است، خاطرنشان کرد: این تحولات شرایط جدیدی را ایجاد کرده است. مردم در انتخابات به گفتمان متفاوتی رای دادند، گفتمانی که در سیاست اعتدال،‌ تدبیر و امید ریاست جمهوری متبلور شده و این سیاست مورد توجه مردم قرار گرفته و این سیاست را دنبال خواهیم کرد که مبتنی بر حضور قدرتمندانه،‌ عزتمندانه و معقول در صحنه بین‌المللی است.

وی خاطرنشان کرد: ما با زبانی با دنیا صحبت خواهیم کرد که دنیا آن زبان را متوجه شود و بتواند منطق جمهوری اسلامی را درک کند. در جهان امروز قدرت مولفه‌های جدیدی پیدا کرده برخی به آن قدرت نرم می‌گویند که به اعتقاد من عبارت جامعی نیست. قدرت گفتمانی و توان معنایی که جمهوری اسلامی از ابتدای انقلاب اسلامی داشته توان بسیار مهمی است که این دولت قصد دارد با استفاده از این توان و با حضور فعال و تاثیرگذار در صحنه بین‌المللی بتواند سیاست‌های جمهوری اسلامی را به پیش ببرد و منافع کشور را به سامان برساند و وضع معیشتی مردم را به کمک سیاست خارجی بهبود ببخشد.

وزیر امور خارجه در پاسخ به این سؤال که آیا تغییر منجر به تغییر در رفتار طرف مقابل خواهد شد؟ گفت: صحنه دیپلماسی مسابقه جدی در به دست آوردن منابعی است که برای شما قدرت ایجاد می‌کند. منابعی که در جهان امروز با توجه به تحولات عظیم در حوزه ارتباطات ایجاد شده است. امروز نه اقتصاد بلکه احساسات هم جهانی شده و نحوه ارائه دیدگاه‌های شما می‌تواند برای شما در سطح بین‌المللی نفوذ و آسیب‌پذیری ایجاد کند. اینکه چگونه سیاست‌های کشور را مطرح و با چه زبانی این سیاست‌ها را پیش می‌برید. آیا اجازه می‌دهید بدخواهان مردم ایران شما را به جنگ طلبی متهم کنند.

وی تصریح کرد: هیچ گاه جمهوری اسلامی به دنبال جنگ طلبی نبوده و ایران نسبت به سرزمین و وضعیت ژئوپولتیکی خود راضی است و نیاز ندارد با کشورگشایی تلاش کند نیازهایش را رفع کند.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: ایران دارای منابع غنی انسانی و مادی است و ‌دسترسی به آب‌های آزاد بین‌المللی، امکانات ویژه جغرافیایی و توان علمی دارد و مجموعه شرایط جمهوری اسلامی از آن کشوری صلح طلب می‌سازد.

وزیر امور خارجه گفت: ما باید پیام صلح خواهی مردم ایران که در طول 250 سال گذشته هیچ تجاوزی علیه هیچ یک از همسایگانش نداشته به طور واضح و قابل فهم برای دنیا تبیین و تفهیم کنیم و دیدگاه‌‌هایمان را پیش ببریم.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران به دلیل انقلاب حرف برای گفتن دارد. ما با خیلی از کشورهای دیگر از این جهت تفاوت داریم. استقلال ما با قیمت بسیار بالایی فراهم شده و این استقلال ما قدرت ویژه‌ای به ما داده که حرفی برای گفتن داشته باشیم. یک نمونه مردمسالاری داریم که مبتنی بر ارزش‌های بومی است، در شرایط کنونی که از یک طرف افراطی گری و از طرف سکولاریسم نتوانسته به نیازهای منطقه ما پاسخ دهد، چالش‌هایی که کشورهای مختلف در جهان عرب و اسلام با آن روبرو هستند، وضعیت تاسف باری که در مصر روبرو هستیم را نگاه کنید می‌بینید تنها الگوی مردمسالاری بومی جمهوری اسلامی است که توانسته بعد از 35 سال انتخاباتی برگزار کند که مردم حضور شورانگیز را داشته باشند و این سرمایه عظیم اجتماعی را برای کشور بازسازی کند که کشور  چنین حضور فعالی را داشته باشد. اینها به ما قدرت می‌دهد.

وی گفت:‌ قدرت غیرقابل تصوری در صحنه بین‌المللی می‌دهد که اگر خودباوری داشته باشیم که باورمان شود ایران قدرتمند است و می‌تواند به عنوان کشوری که حرف برای گفتن دارد در صحنه بین‌المللی ظاهر شود، نقش ایفا کند و گفتمان جدیدی را ارائه دهد اگر این را بپذیریم می‌توانیم بسیار آرام، متین و منطقی با دنیا سخن بگوییم و حتما این سخن ما تاثیرگذار خواهد بود و قدرت و توان نفوذ ما را افزایش دهد.

ظریف افزود: قدرت چیزی است که به شما نفوذ می‌دهد و از آسیب پذیری شما کم می‌کند و ایران با این گفتمان چنین توانی را در سطح بین‌المللی دارد.امیدوارم دولت تدبیر و امید بتواند با این گفتمان در صحنه بین‌المللی حضور موثری داشته باشد.

وی اضافه کرد: مهمترین برگ برنده جمهوری اسلامی، مردم ما هستند. این توان عظیم انسانی که در حماسه سیاسی امسال خودش را نشان داد، سرمایه اجتماعی عظیمی که جمهوری اسلامی دارد، مردم هم نعمت بزرگ الهی هستند. اینها توانمندی ما را افزایش می‌دهد و امکان ورود ما را به بازی جدی در صحنه بین‌المللی فراهم می‌کند.

ظریف بر فهم واقع بینانه شرایط بین‌المللی تأکید کرد و گفت: دنیا عوض شده است. باید با دنیای جدید برخورد کنیم. متاسفانه خیلی‌ها در غرب علی‌رغم مطالعات و هزینه‌های زیادی که صرف کرده‌اند، هنوز نتوانسته‌اند بفهمند دنیا به کدام سمت می‌رود. نظام دو قطبی دوران جنگ سرد فروپاشیده و هنوز نظام دیگری جایگزین آن نشده است. البته آمریکایی‌ها اوائل خیال می‌کردند نظام دو قطبی با یک نظام تک قطبی جایگزین شده است.

وی ادامه داد: اوائل بعد از فروپاشی شوروی، آمریکایی‌ها خیال می‌کردند نظم تک قطبی به ریاست و رهبری آمریکا در دنیا درست شده، اما تحولات بعدی نشان داد که این تصور باطلی است. فقط وقت خود و دنیا را تلف کردند برای اینکه چنین نظم تک قطبی ایجاد شده و تحولات بعدی بخصوص بعد از ۱۱ سپتامبر نشان داد که چنین وضعیتی شکل نگرفته است. این که شما بفهمید این تحول در دنیا یعنی چه و دنیا به چه سمتی می‌رود و چگونه می‌توان در سطح بین‌المللی منافع کشور را به پیش برد.

ظریف افزود: طرف مقابل هنوز به این فهم نرسیده که نمی‌شود در دنیای امروز به هزینه دیگران به پیشرفت، امنیت و رفاه دست یافت. اگر می‌شد ۱۱ سپتامبر اتفاق نمی‌افتاد و آمریکایی‌ها احساس می‌کردند کاملا در امنیت هستند. بازی با حاصل جمع صفر در دنیا معنی نمی‌دهد. اگر آمریکا به دنبال بازی با حاصل جمع صفر باشد هم خودش می‌بازد و هم طرف مقابل. آمریکا نتوانسته با این بازی برای خود امنیت درست کند. ما نیازمندیم دیگران را به درک این واقعیت وادار کنیم که تنها از مسیر بازی برد - برد می‌توان نفع همگان را ایجاد کرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه مخاطبان امروز جهانی شده‌اند، گفت: الان دنیا کار را برای سیاستمداران سخت و برای مردم آسان کرده است و دیگر نمی‌شود سر مردم را کلاه گذاشت.

وی در پاسخ به این سؤال که دولت یازدهم چقدر بر دیپلماسی عمومی تأکید دارد؟ ادامه داد: دولت‌ها زیاد دوست ندارند با کسی غیر از دولت‌ها در تماس باشند. شرایط جهانی اقتضاء می‌کند شما از مجموعه دیپلماسی‌ها استفاده کنید. نمی‌شود با صرف دیپلماسی سنتی کار را به پیش برد.

وزیر امور خارجه اضافه کرد: دیپلماسی عمومی قسمت عمده دیپلماسی است، اما نباید هیچ یک از ابعاد مختلف دیپلماسی به هزینه بعد دیگری از دیپلماسی شکل بگیرد باید تمام ابعاد دیپلماسی را با هم در نظر بگیرید. جمهوری اسلامی در زمینه دیپلماسی ارزشی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.  زیرا ما یک نظام ارزش محور هستیم. در جهان امروز به بحث‌های گفتمانی و نظام معنایی اهمیت زیادی داده می‌شود و به همین جهت جمهوری اسلامی در شرایط کنونی باید از انواع دیپلماسی به شکل متوازن و یکپارچه استفاده کند.

ظریف افزود: نمی‌شود دیپلماسی رسمی شما با دیپلماسی عمومی متناقض باشد. هر دولتی مجبور است که همه اینها را به عنوان مجموعه به هم پیوسته ببیند و منافع کشور را به پیش ببرد.

ادامه دارد...