پخش سریال‌های ترکیه‌ای را چالشی نکنید!
در این شرایط دو سالی می‌شود که انتشار اخبار و تیزرهای کنجکاوی‌برانگیز یک سریال و ابهامات و حواشی‌اش زیر ذره‌بین رسانه‌ها قرار دارد؛ سریال «قورباغه» به کارگردانی هومن سیدی که اولین تجربه سریال‌سازی این کارگردان در شبکه نمایش خانگی هم محسوب می‌شود. توزیع این سریال با بازی نوید محمدزاده و صابر ابر، در چند نوبت به تأخیر افتاده و همین اتفاق در روزهایی که ویترین شبکه نمایش خانگی خلوت‌تر از همیشه است، حاشیه‌های تازه‌ای را درباره فرآیند عرضه محصولات نمایشی در وی‌اودی‌ها به همراه داشته است.
هفته گذشته انتشار گزارشی مبنی‌بر اختلافات مالی میان مدیران یکی از وی‌اودی‌ها با تهیه‌کننده این سریال و تأثیر آن بر تأخیر توزیع وجهی تازه به حواشی «قورباغه» داد تا جایی که ارایه خبری شتابزده از سوی روابط عمومی این سریال مبنی‌بر دریافت پروانه نمایش و اعلام زمان توزیع و پس از آن موضع‌گیری رسمی محمدرضا فرجی مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش سازمان سینمایی درباره عدم صدور پروانه نمایش برای آن، تاریخ قطعی عرضه «قورباغه» را بار دیگر در هاله‌ای از ابهام قرار داد. اما ماجرا به همین جا ختم نشد.
چندی بعد علی اسدزاده تهیه‌کننده این سریال با لحنی تند به صاحبان یکی از سامانه‌های مشهور وی‌اودی تاخت و در متنی عجیب در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «فیلیمو من رو عصبانی نکن و نذار دهنم رو باز کنم! یادته می‌گفتی تو نخری هیچکس سریال رو نمی‌خره؟ حالا چرا به التماس نتیجه نگرفتی، به تخریب رسیدی؟»
سامانه «فیلیمو» یکی از پلتفرم‌های زیرمجموعه موسسه «صباایده» است. موسسه‌ای که محمدجواد شکوری مقدم مدیریت آن را برعهده دارد و اخبار و حواشی درباره عملکرد آن هم در حوزه شبکه نمایش خانگی و هم در حوزه اکران آنلاین و انحصار به‌وجود آمده برای آن در این حوزه‌ها، کم نبوده است. اختلاف بر سر عرضه سریال «قورباغه» و نیز پخش سریال‌های ترکیه‌ای از این سامانه، مهمترین حواشی آن در هفته‌های اخیر بوده است.
لازم به یادآوری است اظهارات مدیرعامل موسسه «صباایده» درباره عرضه سریال‌های خارجی در پلتفرم‌های زیرمجموعه این موسسه از این منظر حائز اهمیت است که از سوی مراجع نظارتی مسئولیت نظارت بر محتوای آثار خارجی ارائه شده به‌صورت کامل به صاحبان پلتفرم‌ها تفویض شده و ورود نهادهای بالادستی به این حوزه تنها منوط به اعتراض و شکایت کاربران نسبت به یک محتوای مشخص است. نکته‌ای که پیش از این محمد صراف رئیس صنف شرکت‌های نمایش آنلاین در گفتگو با مهر بر آن تأکید کرده و گفته بود؛ «عرضه اینترنتی فیلم و سریال خارجی هیچ مانع قانونی ندارد.»
آنچه می‌خوانید گفتگوی خبری کوتاه خبرگزاری مهر با مدیرعامل موسسه «صباایده» درباره دو حاشیه خبری سامانه «فیلیمو» در هفته‌های اخیر است.
* علی اسدزاده به‌عنوان تهیه‌کننده سریال «قورباغه» چندی پیش اعلام کرد به دلیل ارایه نکردن این سریال به یکی از پلتفرم‌های تحت مدیریت شما، با یکدیگر دچار مشکل شده‌اید؛ منشأ این اختلافات چیست؟
کی چنین چیزی را مطرح کردند؟
* همین هفته در صفحه شخصی‌شان در اینستاگرام که اتفاقاً لحن تندی داشت و بازتاب زیادی هم پیدا کرد.
امیدوارم خدا همه ما را به راه راست هدایت کند…
* یعنی هیچ توضیحی ندارید؟
چه توضیحی بدهم؟ ایشان به ما فحش داده‌اند! باید از ایشان این مساله را بپرسید. ایشان جوان است و به نظرم سوءتفاهماتی برایش ایجاد شده، البته دوست داشتیم کمی حرفه‌ای‌تر برخورد کنند. یک سوتفاهم بود که متاسفانه غیرحرفه‌ای بیان کردند.
* این سوءتفاهم را نمی‌خواهید با یک توضیح رفع کنید؟
چه توضیحی؟ ایشان باید بگویند که چه چیزی باعث سوتفاهم برایش شده است؛ سوءتفاهم برای او شده است نه من.
* بسیار خب. بحث دیگری که این روزها درگیرش هستید پخش سریال‌های ترکی از پلتفرم‌های زیرمجموعه شماست، سریال‌هایی که انتقادات زیادی به کیفیت و محتوای آن‌ها وجود دارد و پیش از این پخش‌شان از برخی شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان محل انتقاد جدی بود؛ عرضه اینگونه سریال‌ها به‌صورت رسمی، دوگانگی نیست؟
این موضوع چالشی نیست، لطفاً آن را تبدیل به چالش نکنید. تنها یک و نیم تا دو درصد از محصولات ما را سریال‌های ترکیه تشکیل می‌دهد. قضاوت درباره هر چیزی به صورت کلی هم کار اشتباهی است. ترکیه در حال حاضر بعد از آمریکا دومین یا سومین کشور صادرکننده سریال به دنیاست. ممکن است تعدادی از آن حجم سریالی که تولید می‌کنند، با فرهنگ یک کشور همخوانی داشته و قابل استفاده باشد. این اتفاق در کشور ما هم رخ داده است. البته قطعاً یک سری محصولات حاشیه‌دار هم دارند که از آن‌ها استفاده نکرده‌ایم. در کل یک و نیم تا حداکثر دو درصد زمان تماشای روزانه ما به محتوای کشور ترکیه اختصاص دارد.
اگر منظورتان قابل پخش بودن است، باید بگویم بله این سریال‌های ترکیه‌ای قابل پخش هستند. هیچ هجمه فرهنگی‌ای هم ایجاد نمی‌کنند. مثلاً «فرار از زندان» را صدا و سیما پخش کرده است، «سرقت پول» را شبکه‌های مختلف سیما روی آنتن بردند، این‌طور نیست که چون این محصولات برای یک فرهنگ دیگر هستند قابلیت پخش در فرهنگ ما را ندارند * ولی برخی از این‌ها از جنس همان سریال‌هایی هستند که پیش‌تر از شبکه‌های ماهواره‌ای هم پخش می‌شدند؛ سریال‌هایی که اتفاقاً با فرهنگ و سبک زندگی ما تفاوت‌های اساسی دارند.
نه. من قبول ندارم که دقیقاً سریال‌های ما همان سریال‌های ماهواره‌ای هستند، سریال‌های پخش شده از شبکه‌های ماهواره‌ای یک پکیج بودند که تنها برخی از آن‌ها در سامانه ما وجود دارند. اتفاقاً چند سریال جدیدتر هم داریم که ممکن است اصلاً در شبکه‌های ماهواره‌ای وجود نداشته باشند. تاکید می‌کنم که حجم محتوایی که ترکیه به دنیا صادر می‌کند خیلی زیاد است و امیدوارم روزی برسد که اجازه بدهند ما در کشورمان آنقدر تولید محتوا داشته باشیم که ما هم بتوانیم صادر کنیم. این موضوع آنقدر دور از ذهن افراد است که حتی برخی به آن فکر هم نمی‌کنند اما در حال حاضر کشورهایی مثل کره و ترکیه این کار را می‌کنند و خیلی صنعتی‌تر از ما در زمینه فیلم و سریال هستند. آن‌ها به این مساله بها داده‌اند و کار کردند. امیدوارم ما هم یک روز بتوانیم این کار را برای بقیه کشورها انجام بدهیم.
*پس با این تفاسیر شما فکر می‌کنید محتوایی که در سامانه شماست با فرهنگ ما تطابق دارد؟
ترکیه به طور کلی از نظر فرهنگی به کشور ما بسیار نزدیک است، آنجا که برزیل نیست. کلاً نزدیکی‌هایی داریم. به هر حال اختلافاتی هم داریم ولی به طور کلی اشتراک فرهنگی زیاد داریم.
* منظورم در محتوای همین سریال‌های عرضه شده در فیلیمو است…
یعنی شما می‌گویید یک سریال آمریکایی که از شبکه‌های ما پخش می‌شود، با فرهنگ ما تطابق دارد؟ اگر منظورتان قابل پخش بودن است، باید بگویم بله این سریال‌های ترکیه‌ای قابل پخش هستند. هیچ هجمه فرهنگی‌ای هم ایجاد نمی‌کنند. مثلاً «فرار از زندان» را صدا و سیما پخش کرده است، «سرقت پول» را شبکه‌های مختلف سیما روی آنتن بردند، این‌طور نیست که چون این محصولات برای یک فرهنگ دیگر هستند قابلیت پخش در فرهنگ ما را ندارند.
اینکه اعوجاج فرهنگی ایجاد کند مساله دیگری است و ما کاملاً حواسمان به این مساله بوده بنابراین اصلاً سریال‌های مشکل‌دار برای پخش انتخاب نشده است. انتخاب ساختمان قصه و شرایط سریال به گونه‌ای بوده است که قابل پخش برای فرهنگ خودمان بوده است تا اعوجاج فرهنگی ایجاد نکند. این گونه نیست که بگوییم چون محصولی ساخته آمریکا یا ترکیه است نمی‌توانیم پخش کنیم باید ببینیم که ساختمان سریال به ساختمان فرهنگی ما آسیب می‌زند یا نه که به نظرم این محصولات آسیب‌زا نیستند. سریال‌هایی که انتخاب شده مطابق با فرهنگ ماست. حجم تولیدات ترکیه خیلی بالاست ما تعداد کمی را انتخاب کردیم در نتیجه دستمان باز است.
* ولی به هر حال یکی از دلایلی که شبکه نمایش خانگی در کشور ما جدی گرفته شد این بود که در بازه‌ای محصولات ترکیه‌ای در شبکه‌های ماهواره‌ای فرهنگ ما را تحت‌الشعاع قرار داده بودند، عجیب نیست که حالا همان‌ها از سامانه‌های رسمی ما پخش شوند؟!
نه همان تولیدات نیستند. این دلیل سطحی‌ترین دلیلی بود که دوستان می‌توانستند بیاورند. ۵۸ درصد زمان تماشای سامانه ما را محتوای ایرانی تشکیل می‌دهد، بقیه‌اش برای خارج از کشور است که باز هم در میان این‌ها محصولات ترکیه بین یک و نیم تا دو درصد سهم دارد. اگر عده‌ای دنبال بهانه هستند، همین بهانه باید جفت و جور باشد! در غیر این صورت اصلاً اصولی در این بازی روانی که ایجاد کرده‌اند، وجود ندارد.
* البته مدتی هم هست که شبکه نمایش خانگی از سریال‌های ایرانی خلوت شده و طبیعتاً در نبود محصولات ایرانی، ویترین شما مخاطب را ناخواسته به سمت مصرف سریال های دیگر کشورها سوق می‌دهد، کمااینکه اوایل همین امسال سازمان سینمایی طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد به دلیل ترافیک سریال‌های ایرانی دیگر به درخواست‌کنندگان مجوز تولید ارایه نمی‌دهد…
البته این موضوع بیشتر شبیه به بهانه بود. ولی به نظرم رفته‌رفته این شبکه شلوغ‌تر می‌شود. به نظر من در زمینه حواشی اخیر بر سر نظارت بر تولیدات شبکه نمایش خانگی برخورد رادیکالی شده است، شبکه نمایش خانگی و تولیداتش پدیده نوظهوری بوده و باعث افزایش حجم تولیدات شده است. این پدیده اعوجاجاتی داشته که من هم قبول دارم، ولی طبیعی بود که در ابتدای امر این اتفاق بیفتد.
دوستان اگر کمی با آرامش برخورد می‌کردند، این شبکه حتماً در ادامه راه، مسیر خود را پیدا می‌کرد، چون به هر حال این محصولات باید مخاطب و قصه درستی داشته باشند. به نظرم با این مساله خیلی سریع برخورد شد، اما به طور کلی در این ماجراها منافع کل کشور باید لحاظ شود نه منافع یک سازمان.
