طبیب طالقانی؛ مرد شماره دو نهضت جنگل در کشور/ مبارزی ضد استعماری که به دنبال حفظ تمامیت ارضی بود

نهضت جنگل که به رهبری میرزا کوچک خان جنگلی در سال ۱۲۹۳ تا سال ۱۳۰۰ در گیلان، یکی از جنبش های موثر در تاریخ معاصر ایران است که در خلال جنگ جهانی اول و آخرین سالهای حکومت قاجار بر ایران به وقوع پیوست.

در خصوص این جریان مطالب ارزشمند زیادی به چاپ رسیده است، این جریان از دو منظر نقش مهمی در تاریخ معاصر ایران دارد، از طرفی یک جریان ملی با رویکرد حفظ تمامیت ارضی کشور و یک جریان ضد استعماری است و از طرفی یک جریان دینی و اعتقادی است، به طوری که مقام معظم رهبری در بیانات ارزشمندشان از این جریان به عنوان مینیاتوری از جمهوری اسلامی یاد کرده اند.

مقام معظم رهبری در خصوص میرزا کوچک خان جنگلی و جریان نهضت جنگل در کنگره بزرگداشت میرزا کوچک خان به تاریخ آبانماه ۱۳۹۱ فرمودند:" ایشان یک واحد مینیاتوری از نظام اسلامی را در همان محدوده خاص خود-گیلان- ایجاد کرد.ما در دوران مبارزه خودمان،هر وقت نام میرزا کوچک خان را به یاد می‌آوردیم و شرح حال او را می خواندیم، نیرو می گرفتیم. او از همت و اراده و شخصیت و هویت خود خرج کرد، برای اینکه به یک نسل هویت و شخصیت و نیرو و اراده ببخشد. این بسیار ارزش دارد."

بدین منظور به مناسبت یکصد و یکمین سالروز شهادت یار و همراه میرزا کوچک خان جنگلی، دکتر ابراهیم حشمت طالقانی، مغز متفکر و نفر دوم نهضت جنگل به بخشی از خدمات وی در طول دوران حیات ایشان خواهیم پرداخت.

ابراهیم حشمت طالقانی ملقب به حشمت الاطبا و سردار حشمت به سال ۱۲۶۴ در روستای شهراسر طالقان دیده به جهان گشود، وی فرزند عباسقلی حکیم باشی از طبیبان حاذق طالقانی بود که در لاهیجان به طبابت می پرداخت و پیشینه ای طولانی در امر طبابت در این دیار داشت.

دکتر حشمت طالقانی پس از طی مراحل تحصیل در تهران و در مدرسه آلیانس فرانسه در دوره طب دارالفنون به فراگیری علم پزشکی پرداخت، وی مدتی به عنوان پزشک ارتش به خدمات پزشکی خود ادامه داد تا در جریان نهضت جنگل به میرزا کوچک خان جنگلی پیوست.

از وی به دلیل مهارت در امور راه سازی، زیر بنایی، پزشکی و بویژه نظامی، مغز متفکر نهضت جنگل یاد می شود، که به دلیل حضور سالیان متمادی خود و پدرش در لاهیجان از محبوبیت بسیاری در میان مردم این ناحیه از گیلان برخوردار بود بطوری که خدمات زیربنایی از جمله احداث کانال آبی به طول چهل کیلومتر و اتصال آن به رودخانه دیسام در ده کیلومتری سیاهکل، از ابتکارات ایشان است که در مدت شش ماه با بکارگیری بیش از پنج هزار نفر از مردم بومی، نقش مهمی را در احیای اراضی و خطر نابودی ناشی از خشکسالی در آن منطقه ایفا کرد.

وی با ایجاد یک تشکیلات منسجم و منظم نظامی در شرق گیلان بیش از دو هزار نیروی آموزش دیده را برای پشتیبانی جنگ بر علیه نیروهای متخاصم و اجنبی که در خلال جنگ جهانی اول علی رقم بی طرفی ایران در جنگ جهانی، که بر بخش های زیادی از ایران مسلط شده بودند تربیت کرد، به طوری که محدوده استحفاظی و تحت فرماندهی وی، از آماج حملات نیروهای متخاصم مصون بود و بنا به اسناد تاریخی آن زمان در بسیاری از جنگ هایی که وی فرماندهی آن را عهده دار بود به پیروزی و موفقیت در برابر قوای بیگانه دست می یافت.

از دیگر خدمات وی در حوزه راه سازی ساخت راه سیاهکل به لاهیجان است که مستقیما منسوب به ایشان می باشد.

در ساخت راه هایی از جمله، راه جمعه بازار به فومن، فومن به صیقل کومه شفت، فومن به لولمان، لولمان به سقه بن، فومن به گشت، گوراب زرمیخ به کسما، لولمان به صومعه سرا، گوراب زرمیخ به صومعه سرا، صومعه سرا به نرگستان، کسما به ضیابر و ضیابر به اسالم مشارکت و از طرف میرزا کوچک خان جنگلی بر احداث این مسیرها در گیلان نظارت داشت.

میرزا کوچک خان پس از جریان مشروطه که منجر به تبعید وی شد، در جریان بازگشت و ورود به شهر رشت در درگیری با قوای قزاق روس و در پی دخالتهای بیگانگان در امورات ایران که عرصه را بر مردم تنگ کرده بودند، از ناحیه پا مورد اصابت گلوله قرار گرفت، وی را برای درمان نزد دکتر حشمت در لاهیجان بردند، بدین وسیله دکتر حشمت، با مداوای میرزا کوچک خان، وی را از خطر حتمی نجات داد.

از این رو خدمات پزشکی و رایگان دکتر حشمت طالقانی در دیار کوچک خان جنگلی به مردم غیرتمند این نواحی در شهرهای مختلف گیلان از جمله لاهیجان، رشت، لشت نشا و ده ها منطقه دیگر حائز اهمیت است.

دکتر ابراهیم حشمت طالقانی پس از سالها خدمت در گیلان و عقب راندن متجاوزین به خاک کشور و در جریان نهضت جنگل توسط قوای دولتی وقت دستگیر و در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۲۹۸ در قرق کارگزاری شهر رشت به دستور عبدالحسین تیمور تاش ملقب به سردار معظم به دار آویخته شد و به درجه رفیع شهادت نایل آمد.

سید اشرف الدین حسینی ملقب به نسیم شمال شعری را در پی شهادت دکتر حشمت طالقانی سروده است:

رشت شد نامدار ایوالله شاد شد مالدار ایوالله

دکتر طالقانی اندر رشت رفت بالای دار ایوالله

انتهای پیام/ م