دست فیلم خانه ملی ایران از آرشیو فیلم های مستند خالی است/ ایجاد آرشیو برای گنجینه های تصویری زیر تیغ فقدان بودجه
به گزارش گروه استانی "تیتریک"؛ استاد دانشگاه هنر استان البرز در گفتگو با خبرنگار "تیتریک" گفت: سینمای مستند به عنوان یک رسانه و کانال ارتباطی؛ ماهیت فیلم مستند به گونه ای است که می تواند به عنوان یک منبع اطلاعاتی غنی برای استفاده در بسیاری از پژوهش ها مورد استفاده قرار گیرد، اطلاعات ارایه شده در فیلم مستند، به دلیل موثق و دست اول بودن (در بیشتر موارد)، قابل استناد و استفاده در پژوهش های تاریخی و علمی هستند.
لیلا مکتبی فرد ادامه داد: اما هنگامی که از جنبه تجاری و صنعتی به فیلم مستند نگاه می کنیم، دشواری های تکثیر، توزیع و دسترسی به این نوع فیلم، مشکلاتی را فراروی پژوهشگران قرار می دهد که در اغلب موارد منجر به عدم استفاده از فیلم مستند به عنوان یک منبع اطلاعاتی و پیشینه غنی پژوهشی می شود.
وی افزود: فیلم مستند ماهیتا با رسانه ای مانند کتاب متفاوت است به این معنی که از ابتدا مانند کتاب به صورت انبوه تولید وتوزیع نمی شود از هر فیلم تنها تعداد معدودی کپی تهیه می شود که با تهمیدات مختلف از تکثیر آنها جلوگیری می شود و جز با سرمایه گذاری های کلان نمی توان یک فیلم را در چرخه تولید انبوه وارد کرد و همین موجب حبس فیلم در دایره محدود عوامل فیلم می شود.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: بسیاری از فیلم های مستند که توسط نویسنده و کارگردان تهیه می شوند، به عبارتی کارگردان به عنوان یک شخص حقیقی صاحب آن اثر تلقی می شود، به نحو مطلوب به جامعه معرفی نمی شوند و جامعه مخاطب از وجود چنین فیلم هایی کمتر مطلع می شود.
مکتبی فرد ادامه داد: هزینه های سنگین تولید یک فیلم مستند موجب می شود که این آثار با سایر منابع اطلاعاتی مانند کتاب متفاوت باشند برای مثال نمی توان قانون واسپاری را آن گونه که کتابخانه ملی ایران برای کتابها اجرا می کند، برای فیلم ها در فیلمخانه ملی ایران اجرا کرد به همین دلیل است که فیلمخانه ناگریز است برای هر فیلم مبلغ سنگینی پرداخت کند تا بتواند در ازای آن از حق فرهنگی آن فیلم استفاده کند و پر واضح است که بودجه فیلمخانه ملی ایران نیز محدود است و قادر به تهیه بسیاری از فیلم ها نیست.
وی افزود: هرچند مسئولیت نگهداری از میراث تصویری ایران به عهده فیلمخانه ملی ایران است، فیلمخانه به ویژه در عرصه فیلم های مستند اخیر، قادر به تهیه و نگهداری بخشی از این فیلم ها نیست و این فیلم ها تنها در دست صاحبان آثار و برخی آرشیوهای وابسته مانند خانه سینما و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هستند که استفاده از آنها برای پژوهشگران عادی آزاد نیست.
این استاد البرزی تاکید کرد: تشکیل آرشیوی جامع از فیلم های مستند که امکان دسترسی به آن برای تمامی پژوهشگران فراهم باشد، بیش از پیش ضروری است چنین آرشیوی در سایر کشورهای جهان نیز به اشکال مختلف وجود دارد.
مکتبی فرد گفت: با توجه به چنین تجربه ای و همچنین نظر به سایر امکانات و شواهد به نظر می رسد سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، با توجه به رسالتی که در خصوص جمع آوری و حفظ اسناد و اطلاعات ملی ایران و فراهم آوردن شرایط و امکانات مناسب برای دسترسی عموم به این منابع دارد، همچنین با توجه به فضا و امکاناتی که در اختیار دارد، گزینه مناسبی برای قبول چنین مسئولیتی باشد.
وی ادامه داد: تشکیل چنین آرشیوی همپوشانی و تداخلی در وظایف فیلمخانه ملی ایران ایجاد نمی کند زیرا فیلمخانه بیشتر به عنوان نهادی برای صیانت گنجینه فیلم های قدیمی و نسخه های مادر آنهاست و عملکرد آن در پاره ای موارد به یک موزه شبیه می شود حال آنکه برای یک پژوهشگر محتوا و اطلاعات نهفته در درون فیلم اهمیت دارد نه نوع محملی که بر آن نگهداری می شود.
این مدرس دانشگاه افزود: از این رو کتابخانه ملی ایران با کمک فیلمخانه ملی ایران و سایر نهادهای زیربط مانند مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و خانه سینما، همچنین با کنترل فهرست های فیلم شناختی فیلم مستند، می تواند مجموعه ای از فیلم های مستند را در قالب محمل های جدید گردآوری کند و با پیش بینی فضا و تجهیزات لازم، امکان بازبینی و استفاده از آنها در محل را برای پژوهشگران فراهم آورد.
وی در پایان خاطر نشان کرد: انجام چنین کاری در عمل با دشواری های بسیاری همراه خواهد بود و نیاز به عزمی جدی در سطح ملی دارد؛ اما با توجه به اطلاعات غنی و منحصر به فردی که در بسیاری از فیلم های مستند نهفته است، ارزش این کار بیش از زحمات و دشواری هایی است که ممکن است در حین انجام آن روی دهد.
الهه ملاحسینی-تیتریک
انتهای پیام/
