تاثیر روحی و روانی بحران های اخیر جامعه، پایتخت را هم جنجالی کرد/ پایتخت 6 خط قرمز های فرهنگ ایرانی، مذهبی، عقیدتی و سیاسی را رد کرد

به گزارش گروه فرهنگی "تیتریک"؛«مهدیه سادات نقیبی» منتقد سینما و تلویزیون در نقد سریال نوروزی «پایتخت 6 » به کارگردانی سیروس مقدم در یادداشتی اختصاصی برای "تیتریک" نوشت: این روزها با به اتمام رسیدن ایام نوروزی و پشت سر گذاشتن سیزدهمین روز از سال جدید همواره تلویزیون به رسم هر ساله خود با پخش فیلم های نوروزی مردم را برای سر گرم کردن و گذاشتن خاطره ای خوش در اوایل سال و صد البته برای پر کردن اوقات فراغت به خصوص با توجه به شیوع ویروس کرونا مثل همیشه پر بار اما با ضعف های فراوانی به خانه های مردم آمده است.

قابل توجه است که بدانیم عملکرد صدا و سیما امسال با توجه به رکود اقتصادی ، رکود دید و بازدید های نوروزی و ماندن مردم در خانه هایشان به دلیل وضعیتی که به ویروس کرونا مربوط می شود بسیار به نسبت سال های گذشته ضعیف تر شده است، هر چند که تنوع در پخش فیلم های سینمایی و نوروزی وجود دارد اما متاسفانه در سریال های نوروزی کیفیت و محتوای ضعیفی را به همراه دارد. یکی از نقاط ضعف سریال های نوروزی این است که به رسم هر سال برای ایام نوروز ساخته می شود و به نظر می رسد می توان چنین با صراحت گفت یکی مبتذل تر و ضعیف تر از دیگری اما واقعا چرا؟

واقعا جای تاسف است برای شبکه های تلویزیونی که برای سرگرم کردن مردم به ساخت سریال هایی همانند کامیون، دوپینگ، میان بر و پایتخت که به استثنای آمار زیادی که به عنوان پربیننده ترین سریال شناخته شده است اما دارای نقاط ضعف آن چنانی است که باید بررسی شود و اصلا به چرایی مطرح کردن بعضی از مسائلی پرداخت که الزما نباید رسانه ای شود، این بار مثل همیشه سریال پایتخت دارای سانسورهای فراوانی بوده است که از کارگردان فیلم گرفته تا مردم انتقادهای زیادی را می شنویم اما باید این بار از زبان کارگردان یا به اصطلاح از دل کارگردان خبر گرفت که چرا با دولت جمهوری اسلامی از پایتخت 5 به بعد در ستیز و دشمنی قرار گرفته که انقدر با زبان تند و نیش و کنایه از سربازان با اخلاصی که پا در خاک سوریه می گذارند به قصد توهین خیلی از عناوین و ناگفته ها را با زبان بی زبانی عنوان می کند تا وضع و حال نمایندگان مجلس و افرادی که برای حج به مکه می روند.

با شروع سریال پرببینده پایتخت به رسم هر ساله اش ، این بار پس از پخش شدن پنج الی شش قسمت ابتدایی بر خلاف انتظاری که مردم داشتند با عنوان کردن دیالوگ های جهت دار و با قصد ، دل افرادی را خوشحال و دیگر افراد را خدشه دار کرد اما باید قبل از عنوان کردن بعضی از خط قرمز هایی که این سریال از آن عبور کرده باید گفت اصول فیلم ها و سریال های طنز اینگونه است که اگر می خواهند موضوعات مختلف اجتماعی علی الخصوص مسائل سیاسی را مطرح کنند باید وارد حاشیه ها نشوند اگر هم مطرح می شود باید بدانند منطقه امن کجاست و بیشتر از حد آن عبور نکنند اما متاسفانه و یا خوشبختانه مخاطب باهوش است و باید گفت مخاطبی که حضور واقعی دارد می فهمد ، در همان قسمت اول متوجه می شود که این خط قرمز ها با ترفندی موزیانه اما آگاهانه رعایت نشده است چرا که عنوان کردن نام مقام معظم رهبری در هیچ کجای این نظام به خصوص در طنز به تمسخر گرفته نشده است حال اگر به قصد و آگاهانه مطرح شود آن هم با زبان طنز دیگر نمی دانیم چرا ....

" رهبری " .. " عفو رهبری " .. و " جناب رهبری " و " رهبری آزادش کرد .. " و یا " ببخشید نمی دونستم جناب رهبری باید با شما هماهنگ می کرد " نمونه هایی از دیالوگ هایی که در قسمت اول از زبان ارسطو مطرح می شود .

اصلا باید پرسید چرا مقام معظم رهبری در یک سریالی که پر از حاشیه و رعایت نکردن نکات اخلاقی ، مذهبی و خانوادگی است باید مطرح شود ، چه الزامی برای مطرح کردن این مسائل است جز کینه و دشمنی !

و دیگر نکته ای که باید اشاره کرد در همان قسمت نخست با دیالوگی بسیار سخیف از زبان رحمت ( همون حاجی عبداللهی ) رو به رو می شویم واقعا در شان خانواده های ایرانی نیست ، چرا با الزام نویسنده و کارگردان عناوینی را مطرح می کند که دقیقا خط قرمز جمهوری اسلامی است ؟ آیا این عناوین بدون شک از منفی گرایی نویسنده نیست؟

پایتخت شش بر روی مرز و خواسته های ذهن نویسنده و کارگردان مانور می دهد خواسته هایی که با توجه به اعتقاد شخصی شان نسبت به این نظام و شرایط موجود در جامعه منجر به شکستن برخی از هنجارها شده است زیرا اگر هر مخاطبی با خود صادق باشد متوجه تغییر سبک و سیاق رابطه خانواده های اصیل ایرانی می شود چرا که این سریال از پایتخت یک شروع شد که تا امسال به پایتخت شش رسید اما این پایتخت کجا و پایتخت یک کجا ؟ کجای فرهنگ خانواده های ایرانی آمده برای کشیدن مواد است ، از زبان یکی از اعضای خانواده به صراحت عنوان شود و آنقدر عادی شده باشد که حتی کوچکترین فرد خانواده آن را عنوان کند ؟ بدون هیچگونه عکس العملی نسبت به مطرح کردن مواد مخدر!

دو شخصیتی که نقش خواننده را دارند واقع چرا به نام های خدا اسمشان گذاشته شده است ؟ ( رحمان و رحیم ) شخصیتی هایی که معتاد و رقاص هستند . سیروس مقدم در فصل شش پایتخت دیگر به تغییر شخصیت پردازی ها اکتفا نکرده است بلکه به نوع پوشش و شغل آن ها با توجه به تغییر و تحول وضعیت اجتماعی توجه ویژه کرده است اما زمانی که پوشش و شغل به روز آن ها هیچگونه هماهنگی با نوع روابط آن ها نداشته باشد بزرگترین ضعف محسوب می شود البته باید گفت متاسفانه روند شرایط این طور به نظر می رسد که جامعه ای که ما در پیش داریم با رشد روزافزون و پیشرفت فراوان تکنولوژی ، اقتصاد و فرهنگ و ... هر چقدر به لحاظ مالی پیشرفت وجود داشته باشد فرهنگ زبانی و فرهنگ اصیل خود را فراموش می کنیم و این واقعا جای تاسف و ناراحتی دارد.

پایتخت یک، نشان دهنده خانواده اصیلی بود که فرهنگ ایرانی را تمدید کرد ، چهارچوب داشت ، خط قرمز داشت و واقعا بی ریا و ساده و زیبا بود بدون هیچگونه کینه و دشمنی نسبت به نظام جمهوری اما در نهایت چه شد ! پایتخت شش شخصیت اصلی اش همان نقی معمولی دیگر معمولی نیست ، چرا که به قول خود جزء اعضای مجلس شده است حال این افراد چه فرقی با دیگر مردم می کنند خدا می داند! و البته باید واقعیت را پذیرفت و متاسفانه باید قبول کرد که وضع و حال این فیلم تا حدودی دور از واقعیت نیست ولی باید در کنار این پذیرش اشاره ای کنیم به این موضوع که فیلم برای مخاطبان ما یک درس ، یک روش زندگی است و مخاطب در حین دیدن فیلم به نوعی دارد درس می گیرد که در واقعیت زندگی به میزان سلیقه اش آن را پس می دهد که این بسیار فاجعه بار است . فیلم و یا سریال هر چه قدر طنز باشد اما نباید نکات منفی آن به نکات مثبت تبدیل شود اگر شخصیتی در سریالی منفی است باید در انتهای فیلم منفی باقی بماند نه این که با نقاط ضعفی که دارد بتواند زندگی خوب و خوشی همانند دیگران داشته باشد.

دیالوگ ها دیگر مثل گذشته صمیمیت ندارد پر از کنایه و نفرت است، هر چند نمی توان به زودی قضاوت کرد و به عقیده من بهتر است این طور بیان کرد شاید به عقیده سیروس مقدم و محسن تنابنده با بیان کردن صحبت های مبتذل و به دور از ادب می توانند فضای صمیمیت را در میان خانواده رواج بدهند اما واقعا حرمت ها چه می شود؟ حرمت فرزند به پدر و مادر ، حیای فرزند و حیای نگه نداشتن رابطه های محرم و نامحرم تا به کجا خواهد رفت؟!

اما با توجه به نقاط ضعف و نقص های فرهنگی این فصل از پایتخت باید اشاره شود به فیلم برداری که مثل همیشه با دقت و مهارت کامل دست به خلق تصاویری زده است که یکی از نقاطی که هنوز مردم به پایتخت علاقه مند هستند همین تصاویر زنده ای است که خلق شده است ، تصاویر بسته و زوم در فیلم با زاویه های کاملا زیبا در جذب مخاطب بسیار تاثیر فراوانی دارد ، زاویه ها آنقدر به واقعیت زندگی نزدیک است که مخاطب خود را به جای دوربین فرض می کند و باید گفت که لنز دوربین فیلم برداری همانند چشم مخاطب عمل می کند آنقدر نزدیک و دقیق به فضا نگاه می کند که مخاطب حرکت دوربین را حس نکند.

در کلام آخر این است که پایتخت شش به جرات دست بر روی هنجارهای فرهنگ ایرانی، خط قرمز های مذهبی ، عقیدتی و سیاسی و .. گذاشته است اما با این حال بیننده خود را دارد و به نسبت سریال های دیگر نوروز یکی از پر بیننده ترین سریال ها محسوب می شود ، بهتر است کمی صبر کنیم و این طور بگوییم به واقع شاید نویسنده و کارگردان کمی تحت تاثیر از دست دادن مرحوم خشایار الوند قرار گرفته اند و فرمان فیلم نامه به تاثیر این اتفاق و روند ساخت فیلم از دستشان خارج شده است حال آگاهانه یا به قصد اما به دور از انصاف است اگر نگوییم که شاید به قصد آگاه سازی مردم نسبت به وضعیت سیاسی دست بر این مسائل گذاشته است ، همذات پنداری آن چنانی است که مخاطب همراه فیلم می خندد زیرا می فهمد و درک می کند گفته های بازیگران را ، ساختار کلی طنز بیان کردن واقعیات تلخ اجتماعی است حال این بیان کردن عنوان ها ی اجتماعی گاهی در سلیقه شخصیت فردی که بیان می کند هم می تواند متاثر باشد و من فکر می کنم بهتر است عجولانه در چگونه بیان کردن و چطور بیان کردن بعضی از مسائل تصمیم گیری نشود چرا که مخاطب ما، مخاطب چند سال پیش نیست همان طور که جامعه ما جامعه چند سال پیش نیست . به امید این که اگر قصد ادامه ساخت این سریال وجود دارد بتوانیم با زاویه ای زیبا به این جهانِ بحرانی که در پیش داریم بیاندیشیم و کمی با لطافت تر نگاه شود هر چند که بحران های اخیر و آینده با لطافت و زیبایی زندگی کاری ندارند.

انتهای پیام/ م