چرا نباید آنتی بیوتیک های تاریخ مصرف گذشته را بیرون ریخت؟

گروه علمی تیتریک،پریا عطایی سعیدی داروساز و کارشناس معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران  درباره دور ریختن آنتی‌بیوتیک‌ها در محیط زیست اظهار کرد: ابتدا باید افراد با آنتی‌بیوتیک‌ها آشنایی داشته باشند و با آگاهی کامل از آنها استفاده کنند. دارو‌های آنتی بیوتیکی مانع از رشد میکروب‌ها می‌شوند یا آن‌ها را از بین می‌برند. آنتی‌بیوتیک‌ها درواقع روی یک یا تعداد خاصی از میکروب‌ها اثر می‌گذارند. این مواد گاهی از موجودات زنده مانند قارچ‌ها گرفته می‌شوند یا بعضی دیگر به صورت مصنوعی ساخته خواهند شد. اولین آنتی‌بیوتیک مورد استفاده افراد، پنی‌سیلین هست که از قارچ استخراج شده است.

او با اشاره به مقاومت آنتی‌بیوتیک‌ها در مقابل بیماری‌ها، بیان کرد: امروزه بروز مقاومت آنتی‌بیوتیک یکی از بزرگترین چالش‌ها در سیستم‌های سلامت است که استفاده نابجا و بیش از حد آنها  سبب بروز مقاومت آنتی بیوتیکی می‌شود. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی که جایگاهی در درمان ندارند، این فرصت را به باکتری‌ها می‌دهند تا به طریقی تغییر کنند که میزان تأثیر آنتی بیوتیک‌ها بر آنها کم یا کلاً متوقف شود و زمانی که این اتفاق بیفتد باکتری‌ها جان سالم به در می‌برند و از بین نمی‌روند و عفونت ایجاد شده به درمان پاسخ مثبت نمی‌دهد.

عطایی یادآور شد: توجه به این نکته بسیار مهم است که در مقاومت آنتی‌بیوتیکی فقط برای بیماران نیست که از نتیجه آن رنج می‌برند بلکه افراد سالم جامعه هم ضربه می‌کنند. باکتری‌های مقاوم به سرعت بین اعضای خانواده، همکلاسی‌ها و همکاران گسترش خواهد یافت، در این بین سلامت افراد جامعه با گونه بیماری‌زای جدیدی که به سختی و با هزینه بالا درمان می‌شوند، تهدید خواهد شد.

چه عواملی باعث ایجادکننده مقاومت آنتی بیوتیکی می‌شوند؟

او درباره عوامل تاثیرگذار بر مقاومت آنتی‌بیوتیک‌ها اظهار کرد: در این خصوص علل متعددی وجود دارد، به عنوان مثال استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماری‌های ویروسی، عدم استفاده از آنتی‌بیوتیک در زمان‌های تعیین شده، خوددرمانی، کامل نکردن دوره درمان، رها کردن آنتی‌بیوتیک‌های تاریخ گذشته یا مصرف نشده در محیط زیست هستند.

عطایی در ادامه افزود: از آنجا که انتظار می‌رود باتوجه به مصرف صحیح و درست آنتی‌بیوتیک‌ها و تکمیل دوره درمان، دارویی باقی نماند، اما متأسفانه گاهی اوقات افراد دوره خود را تکمیل نمی‌کنند. در  این بین دارو‌های باقی مانده تاریخ مصرفشان تمام می‌شود و افراد بدون اطلاع از اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سایر دارو‌ها نیستند، آن‌ها را دور می‌ریزند و به همان شکل دارو‌ها وارد طبیعت و باعث ایجاد مقاومت میکروبی می‌شوند.

آنتی بیوتیک‌ها چرا نباید مانند سایر دارو‌ها دور ریخته شوند و چه تأثیری بر دام و انسان دارند؟

او گفت: دور ریختن غیراصولی آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند باعث شوند که این دارو‌ها جذب محیط و در خاک یا آب وارد شوند و از این طریق میکروب‌های مفید محیط که مسئول تجزیه مواد  را دارند، از بین ببرند. از طرفی میکروب‌های بیماری‌زا مقاوم می‌شوند که باعث شیوع بیماری در موجودات اعم از دام و طیور و انسان می‌شود و برای سلامت جامعه می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین با جمع‌آوری و انهدام صحیح این دارو‌ها می‌توان از آلودگی محیط زیست و همچنین بروز بیماری در جامعه پیشگیری کرد.

او تصریح کرد: دو تهدید متمایز و بالقوه‌ای برای محیط زیست و انسان‌ها، دام‌ها وجود دارد. عواملی مانند آلودگی محیط زیست با آنتی‌بیوتیک‌ها و عناصر مقاوم به آنتی بیوتیک می‌توانند به دنبال آن عواقب شدیدی برای سلامتی انسان (بدون در نظر گرفتن اثرات سمی مستقیم بالقوه) داشته باشند.  عوامل دیگری که می توانند بر محیط زیست و انسان تاثیر بگذارند، گسترش باکتری‌ها و ژن های مقاوم  و باکتری‌های بیماری‌زا جدیدی که در مقابل دارو‌های جدید مقاومت نشان می دهند، هستند.

او گفت:  تجمع باکتری‌های و مقاومت آنتی بیوتیک‌ها،  می‌توانند عواقب جدی  به همراه داشته باشند، ممکن است انسان هنگام مصرف غذای آلوده یا  آب از طریق تماس مستقیم با حیوانات، توسط باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک، بیمار یا کلونیزه شود. آن‌ها همچنین ممکن است خطر بروز باکتری‌های جدید بیماری‌زای مقاوم به درمان را افزایش داده و گسترش دهند. درک این نکته ضروری است که استفاده از آنتی بیوتیک‌های  مناسب یا  نامناسب دلیل افزایش شیر و گسترش سریع مقاومت آنتی بیوتیکی، همچنین ظهور پاتوژن‌های جدید مقاوم به چند دارو است که در کل سیستم سلامت ما را تهدید خواهند کرد.

در صورتی که آنتی بیوتیک تاریخ گذشته باشد، چگونه باید این دارو‌ها را دور بریزیم؟

عطایی اظهار کرد: این دارو‌ها نباید وارد فاضلاب شوند. به تمام افراد  توصیه می‌شود که این دارو‌ها را با بسته‌بندی اصلی خودشان دور بریزند  تا بتوانند مانع  رها شدن  و بالا رفتن غلظت آن ها در محیط شوند. بهتر است آنها در ظروف، قوطی خالی یا کیسه‌ای بسته‌بندی شوند تا از نَشت دارو به زباله جلوگیری شود؛ البته  این توصیه درمورد آنتی بیوتیک‌ها تا حدی متفاوت است ، زیرا داروهای دیگر به جز آنتی بیوتیک ها کمتر برای محیط زیست مشکل ساز هستند. لازم به ذکر است که قبل از ریختن بسته‌های دارو  به زباله، برچسب بطری‌ها و قوطی‌های آن ها را  هم مخدوش کنند، به طوری که چاپ آن ها  ناخوانا باشد. این موضوع باعث می‌شود تا امکان سوءاستفاده  وجود نداشته باشد تا افراد سودجو برای فروش  داروهای تاریخ مصرف گذشته استفاده نکنند.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

انتهای پیام/