علت شب ادراری در کودکان چیست؟

به گزارش گروه سلامت "تیتریک"؛ محسن کمالی نیا متخصص و روانشناس کودک و نوجوان در خصوص علل شب ادراری  در گفتگو با خبرنگار "تیتریک" گفت: شب ادراري به معناي ناتواني در کنترل ادرار در طول ساعات شب است. شب ادراری در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد اما در دوران کودکی شایع‌تر است؛ شب ادراری امری ناخودآگاه است و فرد بر آن اراده‌ای ندارد و در واقع این مشکل زمانی بروز می‌کند که مثانه فرد در طول خواب آنقدر پر می‌شود که ظرفیت آن تکمیل شده و ادرار اضافی را به شکلی غیرارادی خارج می‌کند. در عین‌ حال، حس پر بودن مثانه آنقدر قوی نیست که فرد را از خواب بیدار کند تا ادرار را دفع کند. شب‌ادراری  به  حالتی گفته می‌شود که در سنی که معمولاً هم سن و سالان بیمار می‌توانند خود را کنترل کنند، شخص به طور غیرارادی در هنگام خواب ادرار می‌کند)قرائتی،1394(.

اگر از ابتدای تولد هنوز کودک در شب ادرار می‌کند به این حالت شب ادراری اولیه (PNE) می‌گویند. اگر کودک شب ادراری نداشته و بعداً دچار آن شده به آن شب ادراری ثانویه (SNE) گویند. بیشتر دختران تا سن ۶ سالگی و بیشتر پسران تا سن ۷ سالگی از این حالت خارج می‌شوند. تا سن ۱۰ سالگی نزدیک به ۹۵٪ از کودکان بهبود می‌یابند. میان ۰٬۵٪ تا ۲٬۳٪ از بزرگسالان دارای شب ادراری هستندلازم به توضیح است که واژه شب ادراری برای کودکان زیر5 سال استفاده نمی شود.(خسروشاهی،1394(.

نرخ شب ادراری با توجه به سن عبارت است از:

 ۵ سالگی ۲۰٪  ،۶ سالگی ۱۰٪ تا ۱۵٪  ،۷ سالگی  ۷٪،۱۰ سالگی ۵٪  15 سالگی  ۱٪ تا ۲٪

علت‌ها:

علل ايجادکننده شب ادراري ناشناخته اند. اما عوامل متعددي با اين عارضه ارتباط دارند که برخی از این علل به شرح ذیل است:

۱- حجم مثانه: شب ادراري ممکن است به دليل ظرفيت کم مثانه باشد.

۲- سابقه خانوادگي(ارثی): کودکانِ والديني که شب ادراري داشته اند، بيشتر احتمال دارد که به اين عارضه دچار شوند. اگر هم پدر و هم مادر، دچار شب‌ادراری بوده فرزند با احتمال ۷۷٪ و اگر یکی از آنها دچار شب ادراری بوده فرزند با احتمال ۴۴٪ دچار شب‌ادراری می‌شود. در غیر این صورت احتمال شب‌ادراری حدود ۱۵٪ محاسبه شده است.

۳-عفونت: عفونت کليه ها يا مثانه ممکن است باعث شب ادراري کودکي شود که سابقه اين مشکل را نداشته است.

۴- کمبود هورمون ضد ادرار: ميزان اين هورمون در بدن کودکاني که رختخواب خود را خيس مي کنند کمتر از سايرين است. اين هورمون ساخت ادرار را کاهش مي دهد. بنابراين، افراد داراي سطح پايين هورمون ضد ادرار ممکن است ادرار بيشتري بسازند و مستعد شب ادراري باشند.

۵- تأخير در رشد و نمو: کودک ممکن است به علت تأخير رشد دستگاه عصبي خود قادربه دريافت پيام ازمثانه پر نباشد.

۶- خواب بسيار عميق: تعدادي از پزشکان به در نظر گرفتن اين عامل به تنهايي اعتقادي ندارند.

۷- رژيم غذايي: مصرف شکلات و مواد کافئين دار و محصولات غذايي حاوي مواد رنگي مصنوعي کودک را مستعد شب ادراري مي کند.

۸- علل رواني و عاطفي: برخي از کودکان دچار مشکلات رواني و عاطفي اند و اعتمادبه نفس کافي براي کنترل ادرار پيدا نکرده اند. اين کودکان نيز مستعد شب ادراري اند.

براي شناخت پديده شب ادراري بايد بدانيم که کليه ها چگونه کار مي کنند. کار کليه ها ساختن ادرار است. ادرار از طريق حالب ها به مثانه فرستاده مي شود. مثانه شبيه بالون است و ادرار را در خود نگه مي دارد. يک دريچه عضلاني نيز مانع خروج ادرار از مثانه مي شود. با پر شدن مثانه، يک پيام عصبي به مغز مي رسد و مغز دستور باز شدن دريچه عضلاني را صادر مي کند. اگر کودک در زمان خواب اين پيام را دريافت نکند، مثانه او خودبه خود خالي مي شود(احمدوند،1392).

این متخصص در پایان گفت:کودکان در حدود پنج الي شش سالگي کنترل ادرار در طول شب را به دست مي آورند. اما ۱۵ درصد کودکان پس از پنج سالگي همچنان در شب رختخواب خود را خيس مي کنند. جالب آنکه ۳ درصد افراد تا پانزده سالگي نيز گاه گاه به اين مشکل دچار مي شوند. آنچه اهميت دارد دانستن اين موضوع است که شب ادراري بيماري نيست، بلکه وضعيتي است که نياز به درمان مؤثر و مداوم دارد(عطاری ،1396).

 منابع:

-احمدوند،محمدرضا(1392).علل و درمان شب اداری در کودکان دبستانی.انتشارات اگاه.

-خسروشاهی،مهتاب(1394).روش‌های حل مسئله شب‌ادراری بچه‌ها،، روزنامه همشهری، اول دی 1394

-عطاری،محمدکاظم(1396)شب ادراری در کودکان، محمد کاظم عطاری، پایگاه اطلاع‌رسانی پزشکان ایران، سایت مرجع پزشکی، مرداد 1396.

- قرائتی ،محمدرضا(1394).شب ادراری در کودکان.انتشارات نشرعلم.

انتهای پیام/ م