اضافه شدن قابلیت عجیب و جنجالی به تلگرام / آیا این پیام‌رسان در حال ورود به دارک وب است؟
با خرج‌های اخیر و بالا رفتن قیمت دارو‌ها دیگر پولی نداشتم و برای چندمین بار به سراغ دریافت وام رفتم، به دلیل دریافت وام زیاد، درخواست دوباره وام سخت شده بود. با فردی آشنا شدم که مبلغی را دریافت می‌کرد و سه برابر آن را وام می‌داد و سپس تمام مبلغ را طی اقساط بلند مدت پس می‌گرفت. من با واریز ۱۰ میلیون تومان، می‌توانستم ۳۰ میلیون تومان وام بگیرم، اما مسئله اعتماد بود. با آن فرد ارتباط برقرار کردم، آدم محترمی به نظر می‌رسید، من از او ضمانت خواستم، او جواب داد: چون قبلا به برخی از افراد ضمانت‌نامه داده و دچار مشکل شده ضمانتی نخواهد داد، اما می‌تواند من را با کسانی که پیشتر از او وام دریافت کرده بودند، آشنا کند و من صحت کار را از آن افراد پرس‌وجو کنم، آیدی چند نفر را برای من ارسال کرد و من با آن افراد آشنا شدم که آنها همگی صحت کار را تایید کرده و می‌گفتند فرد وام دهنده انسان قابل اعتمادی است.
پس از چند روز وضع پسرم وخیم‌تر شد و من باید طی ۲-۳ روز پول را فراهم می‌کردم، در نهایت تصمیم گرفتم تا وام را دریافت کنم، فکر می‌کردم که مدارک زیادی دارم، در تلگرام اسم، آدرس، شماره تلفن و نام و نشانی محل کار تمامی آن افراد ثبت شده بود، در نهایت شنبه هفته گذشته با آن فرد تماس گرفتم و با دریافت وام موافقت کردم. قرار شد پول را همان شب برای او واریز کرده و نهایتا تا دوشنبه شب ۳۰ میلیون تومان را دریافت کنم.
دوشنبه شب خبری از پول نشد، به سراغ تلگرام او رفتم که دیدم تمامی چت‌هایمان پاک شده است! با آن فرد تماس گرفتم، اما جواب نداد، هیچ اثری از پیام‌های او و افرادی که معرفی کرده بود، دیده نمی‌شد، تمام دلگرمی من به همان پیام‌ها بود، اما تمامی پیام‌ها پاک شده بود! فردای آن روز به پلیس مراجعه کردم، در آن زمان بود که متوجه شدم این قابلیت جدیدی است که کلاهبرداری‌های زیادی بر اساس آن شکل گرفته است. به گفته پلیس قبلا در این موارد حداقل اطلاعاتی اندک از کلاهبردار در دسترس بود، اما با این قابلیت جدید پیدا کردن این افراد بسیار سخت شده است. من هم به همین راحتی پولم را از دست داده‌ام. حداقل با پول خودم تا مدت کوتاهی می‌توانستم خرج پسرم را بدهم، اما الان دیگر هیچ پولی ندارم! "
با ویژگی جدید تلگرام آشنا شوید!
به گزارش خبرنگار حوزه دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، تلگرام نزدیک به ۱۵ روز پیش یعنی در ۲۵ مارس، بروزرسانی بزرگی ارائه کرد که مهم‌ترین ویژگی آن، قابلیت حذف پیام‌های خود و حتی طرف مقابل در یک چت خصوصی بود. با این ویژگی جدید هر کاربری می‌تواند تعدادی مشخص و یا تمامی پیام‌های رد و بدل شده میان خود و طرف مقابل را حذف کند؛ به طوری که هیچ اثری از این پیام‌ها حتی برای کاربر مقابل باقی نماند. از طرفی ویژگی دیگری در تلگرام وجود داشت که کاربر می‌توانست تا ۲۴ ساعت، پیام‌هایی که در چت خصوصی ارسال کرده را حذف کند، با انتشار ویژگی جدید، محدودیت زمانی این قابلیت نیز برداشته شد. از زمان انتشار این بروزرسانی، ویژگی جدید تلگرام به یکی از بحث‌های داغ میان کاربران فضای مجازی تبدیل شده، حتی برخی از افراد که از این بروزرسانی اطلاعی نداشتند، به دلیل پاک شدن ناگهانی برخی از چت‌هایشان، سردرگم بودند.
این قابلیت جدید مخالفان زیادی داشت و سرانجام دوروف را مجبور کرد تا یک نظرسنجی در کانال خود در تلگرام قرار دهد و حال بعد از گذشت چند روز بیش از یک و نیم میلیون کاربر در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند و تعداد رأی دهندگان موافق و مخالف این ویژگی تقریبا برابر است (تصویر زیر).
پاول دوروف در روز انتشار این بروزرسانی پیامی در کانال خود ارسال و دلیل اضافه شدن این ویژگی را بیان و اعلام کرد که هدف تلگرام افزایش امنیت حریم خصوصی و بالا بردن مدیریت و کنترل پیام‌های ارسالی است، همچنین در ادامه او مثالی زد که چرا یک نفر به دلیل ارسال چند پیام ناخوشایند در جوانی، به موفقیت‌هایی که در ادامه راه برای او به وجود می‌آید، نرسد؟ منظور دوروف این بود که هر شخصی ممکن است پیام‌های نادرستی در گذشته خود ارسال کرده باشد و حال که معروف شده یا به دنبال موفقیتی است، انتشار پیام‌های نادرست او، موجب می‌شود تا نظر مردم در مورد آن شخص تغییر یابد.
موافقان این ویژگی نیز چنین نظری دارند و معتقدند کاربران باید توانایی پاک کردن پیام‌های قبلی خود را داشته باشند. اما نکته آن است که چنین ویژگی در پیام‌رسان تلگرام وجود داشت، یعنی کاربران می‌توانستند پیام‌های خود را حذف نمایند و تنها یک محدوده زمانی برای آن تعریف شده بود که مدیران تلگرام می‌توانستند آن محدودیت را بردارند، اما در حال حاضر کاربر می‌تواند پیام‌های طرف مقابل خود را نیز حذف نماید و این ویژگی با موضوع مطرح شده از طرف دوروف کاملا متفاوت است. جالب است که مدیر تلگرام در تشریح ویژگی جدید این پیام‌رسان نمی‌تواند دلیل منطقی بیاورد و در تلاش است تا آن را به موضوعات دیگری ربط دهد و به این واسطه توجیه عقلانی به موضوع بدهد.
یکی از مهم‌ترین آفت‌های فضای مجازی، کاهش مسئولیت کاربران در قبال عملکرد خودشان است، هر شخصی با یک اسم مستعار می‌تواند وارد شبکه‌های مجازی شود و هر نوع خبر یا اطلاعات جعلی را منتشر کند، همچنین کاربران به راحتی می‌توانند بدون آنکه شناخته شوند، توهین و برای دیگران مزاحمت ایجاد کنند. این در حالی است که همان افراد شاید در زندگی واقعی خود خیلی از این رفتار‌ها را انجام ندهند؛ پاک کردن تاریخچه پیام‌ها نیز عملی است که این آزادی رفتاری را گسترش می‌دهد، در حال حاضر در تلگرام هر فردی می‌تواند هرگونه پیامی را منتشر کند یا هر نوع دروغ یا کلاهبرداری را انجام دهد و در آخر به راحتی تمام پیام‌های خود و طرف مقابلش را پاک کند و هیچ اثری از خود به جای نگذارد.
چنین ویژگی در وهله اول ناهنجاری‌ها را در محیط تلگرام افزایش می‌دهد و در وهله دوم، مسئولیت پذیری و تعهد کاربران نسبت به اعمال خود را به پایین‌ترین سطح خود می‌رساند. قابلیت حذف تمامی پیام‌ها در چت خصوصی مضرات بسیار زیادی دارد که تاکنون به چند مورد آن به صورت کلی اشاره شده اما در ادامه نگاهی دقیق‌تر به اثرات مخرب این ویژگی خواهیم داشت.
ایجاد فضا برای سوءاستفاده کنندگان اینترنتی
نیاز به پیام‌های قدیمی
یکی از متداول‌ترین مشکلات ویژگی جدید تلگرام آن است که در میان دو فرد، یک طرف به صورت دلخواه تمامی پیام‌های چت خصوصی را پاک کند، در صورتی که طرف دوم به برخی از این پیام‌ها نیاز داشته باشد. در چت خصوصی میان دو دوست، دو نفر از اعضای یک خانواده یا دو همکار ممکن است مکالمات روزمره زیادی از جمله آدرس مناطق مختلف، نحوه انجام یک کار، اطلاعات اشخاص یا موارد زیادی از این دست رد و بدل شود که شاید یکی از این افراد بعد از پاک شدن کل پیام‌ها به آن نیاز داشته باشد. همچنین بسیاری از مواقع پروژه‌های دانشجویی یا کاری به صورت اتفاقی از سیستم یک نفر پاک می‌شود و اگر آن فرد قبلا پروژه را برای یکی از دوستانش ارسال کرده باشد، فایل آن هنوز بر روی سرور‌های تلگرام موجود است و فرد می‌تواند با پیدا کردن آن پیام و دانلود دوباره پروژه به فایل آن دسترسی داشته باشد، اما اگر طرف مقابل تمامی پیام‌ها را پاک کرده باشد چه؟
این مورد حتی می‌تواند اعتماد میان دو فرد را از بین ببرد، فرض کنید با یکی از همکارانتان بر سر موضوعی بحث می‌کنید و با رجوع به پیام‌های قدیمی خود می‌توانید دریابید که حق با کیست، به تلگرام مراجعه می‌کنید و متوجه می‌شوید که پیام قدیمی شما پاک شده، در این حالت هیچ راهی برای اثبات حرف خود ندارید، زیرا طرف مقابل پیام شما را حذف کرده است.
مزاحمت اینترنتی از طریق تلگرام و سپس پاک کردن پیام‌ها!
در فضایی که می‌توان هر نوع پیامی ارسال کرد و بعد از آن با پاک کردن تمامی چت‌های خصوصی، هیچ ردپایی از خود به جای نگذاشت، قطعا مزاحمت‌های به وجود آمده، افزایش پیدا می‌کند. افراد با نام ساختگی می‌توانند برای هر شخصی مزاحمت ایجاد کنند و در آخر همه پیام‌ها را پاک کنند و ناشناخته باقی بمانند.
دوستی‌های مخرب در بستر تلگرام
با این قابلیت حتی دوستی‌های مخرب اینترنتی نیز رواج پیدا می‌کند، افراد سودجو می‌توانند با ایجاد حساب کاربری ساختگی و ارسال پیام‌های مختلف برای نوجوانانی که آسیب‌پذیرتر هستند، آنها را به دوستی‌های اینترنتی مضر دعوت کنند و هر نوع اطلاعات، فیلم یا عکسی را برایشان ارسال کنند و در مواقع خطر با حذف تمام چت‌ها، اثری از خود به جای نگذارند.
ایجاد فضای ناامن و تسویه حساب‌های شخصی
آسیب چنین فضایی جنبه‌های متفاوتی دارد که شاید بعد‌ها شناخته شود، به طور مثال تلگرام با این ویژگی به محل خوبی برای انتقام‌جویی و تسویه حساب‌های شخصی تبدیل می‌شود. افراد می‌توانند به هر دلیلی در چت خصوصی تلگرام اقدام به ارسال پیام‌های تهدیدآمیز کنند و پس از مشاهده طرف مقابل، با حذف آن منکر همه چیز شوند، این در صورتی است که طرف دوم آن تهدید‌ها را خوانده و فضای ناامنی برایش ایجاد شده است.
افزایش انواع کلاهبرداری
خرید و فروش در فروشگاه‌های تلگرامی دیگر امن نیست!
با افزایش محبوبیت تلگرام در سال‌های اخیر، شاهد ایجاد فروشگاه‌هایی بودیم که در بستر این پیام‌رسان به ارائه محصولات خود می‌پرداختند. فروشگاه‌های مجاز اینترنتی در بستر وب در هر کشوری دارای نماد اعتماد یا مجبور به کسب مجوز‌های مخصوصی هستند و اطلاعات آنها در دست مراجع ذیصلاح است، به این ترتیب با انجام تخلف، رسیدگی و رفع آن بسیار آسان می‌شود. اما در تلگرام هیچ مرجعی برای رسیدگی به کانال‌هایی که اقلامی خاص در آنها فروخته می‌شود، وجود ندارد (که این خود از ضعف‌های تلگرام است) و با وجود ویژگی جدید، افراد به راحتی می‌توانند از مردم کلاهبرداری کنند. قبل از ایجاد چنین قابلیتی، پیام‌ها و اطلاعات موجود در چت خصوصی میان فروشنده و خریدار مرجع خوبی برای به دردسر انداختن فروشنده‌های کلاهبردار بود، اما در حال حاضر چنین امکانی وجود ندارد.
ارائه خدمات مختلف توسط افراد سودجو و کلاهبرداری از اشخاص
همچنین در تلگرام شاهد کانال‌هایی هستیم که خود را به عنوان نماینده رسمی یک نهاد، سازمان یا شرکتی برای ارائه خدمات معرفی می‌کنند، به طور مثال سارقی خود را به عنوان نماینده یک شرکت بیمه که می‌تواند به صورت اینترنتی نوعی بیمه را با مزایای بالا برای شما فعال کند، چنین افرادی با قصد کلاهبرداری به کاربران نزدیک شده و می‌توانند تمامی چت‌های خصوصی خود و کاربران هدف را حذف کنند.
اینکه کاربران به هیچ وجه نتوانند چت خصوصی پاک شده را برگردانند یک فضای ناامن در تلگرام ایجاد می‌کند که کاربران مجبورند در هر لحظه از پیام‌های خود اسکرین‌شات تهیه کنند یا تمامی پیام‌های خود را در یک نسخه دیگر ذخیره نمایند که چنین کار‌هایی وقت‌گیر است و ماهیت یک پیام‌رسان امن را زیر سوال می‌برد.
تلگرام در راه تبدیل شدن به دارک وب!
اما مهم‌ترین خطر تلگرام تبدیل شدن به شبکه‌ای مانند دارک وب است؛ اتفاقی که تلگرام با هر بروزرسانی خود به آن نزدیک‌تر می‌شود. دارک وب به شبکه‌ای گفته می‌شود که اطلاعات موجود در آن با رمزنگاری‌های قدرتمند و پی‌درپی حفاظت می‌شود و کسی قادر به دریافت این اطلاعات نیست، کاری که پاول دوروف نیز آن را انجام داده و نمی‌گذارد اطلاعات کاربران، حتی تروریست‌ها به دست سازمان‌های امنیتی کشور‌ها برسد. در فضایی مانند دارک وب اتفاقات غیرقانونی و گاهی اوقات وحشتناکی رخ می‌دهد که قابل ردیابی نیستند.
در این شبکه سایت‌هایی وجود دارند که به فروش مواد مخدر، انواع اسلحه سرد و گرم، فروش اعضای انسان، قاچاق انسان و مواردی اینچنینی می‌پردازند. همچنین خدماتی مانند استخدام هکر، اجیر کردن قاتل برای از بین بردن اشخاص خاص، قمار و بسیاری از خدمات غیرقانونی دیگر در بستر دارک وب‌ها در حال رخ دادن است. از مهم‌ترین ویژگی‌های دارک وب می‌توان به غیرقابل ردیابی بودن اطلاعات، درگاه‌های پرداخت غیرقابل شناسایی و آزادی برای انجام هر عمل خلافی نام برد؛ ویژگی‌هایی که تلگرام در تلاش است به آنها برسد.
پاول دوروف اطلاعات افراد مخرب را به بهانه حریم خصوصی در اختیار هیچ‌کسی قرار نمی‌دهد. با ایجاد قابلیت‌هایی همچون پاک کردن کامل یک چت خصوصی و ویژگی‌هایی که احتمالا در آینده در این پیام‌رسان خواهیم دید، ردیابی اطلاعات دشوار می‌شود و فعالیت‌های غیرقانونی افزایش پیدا می‌کند. در این بین پاول دوروف به دنبال آن است تا با ارز دیجیتال خود و اتصال آن به تلگرام بر پایه بلاک‌چین، سیستم ارزی غیرقابل نفوذی ایجاد کند تا به این ترتیب پرداخت‌ها نیز در تلگرام به آسانی شکل بگیرد. با این وجود آیا می‌توان جلوی خرید و فروش اسلحه یا مواد مخدر را در چنین پیام رسانی متوقف کرد؟ آیا می‌توان ارتباط بین گروه‌های مخرب یا تروریست‌ها را درهم شکست؟
پاول دوروف خواسته یا ناخواسته به سمت هدفی خطرناک حرکت می‌کند که برای آینده کاربران آن بسیار آسیب‌زا است. هدف این گزارش آن نیست که دوروف را تروریست بنامد یا آن را به سیستم‌های امنیتی خاصی مرتبط کند، اما تلگرام در جهات مثبتی حرکت نمی‌کند و به بهانه حریم خصوصی و آزادی بیان بستری مناسب را برای افرادی مخرب فراهم می‌کند.
یک یادآوری بسیار مهم ...
در پایان این گزارش جا دارد نامه‌ای از طرف یکی از کارمندان سرویس امنیتی فدرال روسیه (FSB) به مدیران امنیتی این کشور را بازخوانی کنیم که پیش از فیلتر تلگرام در روسیه ارسال شده بود. پیش‌بینی این مسئول ارشد روسیه در مورد آینده تلگرام بسیار جالب است. متن نامه:
"همکاران، این همه داستان نیست، شما متوجه نیستید! این داستان در مورد کلید‌های رمزنگاری شده و تروریسم نیست، پاول دوروف تصمیم گرفته به یکی از کلاهبرداران مالی روسیه تبدیل شود. پس از راه‌اندازی ارز دیجیتال تلگرام، ما به سیستم مالی غیرقابل کنترلی در روسیه رو‌به‌رو می‌شویم. این ارز مانند بیت‌کوین در حاشیه نخواهد ماند زیرا ساده، قابل اعتماد و غیرقابل کنترل است. چنین چیزی، تهدید بزرگی برای یک کشور محسوب می‌شود. مبادله مواد مخدر، قاچاق اعضای انسان و پول نقد در سیستم پاول(دوروف) امکان پذیر است، در آن زمان او (پاول دوروف) می‌گوید: این‌ها ارتباطی با من ندارد، تروریست‌ها از کلمات استفاده می‌کنند، شما باید کلمات را مسدود کنید نه تلگرام را."
