جهش چشمگیر تحصیلات بانوان، چهار دهه بعد از انقلاب/ صعود جایگاه بین المللی ایران در سوادآموزی

هرچند مسیر ریشه کنی بی سوادی و کمرنگ شدن این افت فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است، اما بارقه‌های امید را می‌توان در آن مشاهده کرد که نشان از پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای دارد به ویژه آنکه تغییرات نرخ سوادآموزی در بانوان علی رغم باور عمومی تحولی عظیم را نشان می‌دهد و بنا بر آمار مسئولان سازمان نهضت سوادآموزی از اول انقلاب تاکنون  ۷۵ درصد سوادآموزان زنان بودند اکنون هم حدود ۸۰ درصد سوادآموزان  زن هستند.

شاید برای خیلی‌ها اوضاع بی سوادی چهار دهه گذشته چندان قابل تصور نباشد، اما همین که به اعداد و ارقام نرخ سواد در سال‌های اولیه انقلاب تا کنون نگاهی بیاندازیم اختلاف فاحش و حرکت در مسیر توانمندی افراد جامعه مشهود است و باعث شده تا در سطوح بین المللی حرفی برای گفتن داشته باشیم.

صعود چشمگیر نرخ با سوادی بانوان

داده‌های رسمی سرشماری حاکی از صعود نرخ باسوادی زنان در سال‌های بعد از انقلاب است به گونه‌ای که در سال‌های اولیه انقلاب میزان با سوادی بانوان میانگین ۲۴/۲ درصد را داشت اما در همان سال ها میانگین جهانی با سوادی بانوان  ۶۱ درصد تخمین زده شده بود و روند کاهشی فاصله با دنیا همچنان ادامه داشت تا اینکه  نرخ سوادآموزی بانوان از ۵۲ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۸۴ درصد در سال ۱۳۹۵ رسید.

هرچند  آهنگ رشد سوادآموزی در درصدهای بالای با سوادی کندتر شده است اما رشد آن از دیگاه جهانی نسبت به چهار دهه گذشته قابل توجه محسوب می شود و تقریبا نرخ باسوادی فعلی ۸۴ درصد است.

میزان با سوادی در نگاهی جزئی تر و در گروه های سنی مختلف بنا بر تقسیم بندی‌های سازمان نهضت سوادآموزی مبین حرکت در مسیر کاهش بی سوادی است؛ در گروه سنی ۱۵ سال و بالاتر از دید جهانی رشد باسوادی بانوان ۲۱/۷، در گروه سنی ۱۵ الی ۲۴ رشد ۲۲/۴ درصد و در گروه سنی ۲۵ تا ۶۵ با توجه به اینکه نگاه بین المللی وجود ندارد از نگاه ملی ۶۸/۵ درصد افزایش نشان می‌دهد.

شکاف میان سوادآموزی بانوان و مردان

علی رغم رشد با سوادآموزی میان بانوان اما هنوز شکاف نرخ باسوادی میان مردان و زنان وجود دارد و آن هم به دلیل اختلاف فاحش و معنادار بی سوادی در سال های دور بوده است.

البته نباید از این مساله هم گذشت که در طول ۴۰ سال این شکاف رو به کاهش رفته است و آمارها از  ۲۳/۴ درصد در سال ۵۵ به ۶/۸ درصد در سال ۹۵ رسیده است که رشدی بیش از ۱۶/۵ درصد را نشان می‌دهد و سعی شده است فعالیت‌های سوادآموزی به نحوی پیش رود که شاخص سواد در مناطق روستایی پیشرفت بیشتری را داشته باشد البته بنابر گفته علی باقرزاده رئیس سازمان نهضت سوادآموزی  ایران سعی کرده است به موضوع عدالت جنسیتی در آموزش توجه داشته باشد و اکنون به آن دست یافته است.

اوضاع شکاف بی سوادی علاوه بر جنسیت بنا بر محل زندگی هم متفاوت است و بانوان روستایی نسبت به بانوان شهری اوضاع وخیمی تری دارند و تقریبا ۳۰ درصد آن‌ها بی‌سواد محسوب می‌شوند که اغلب در گروه سنی ۳۰ تا ۴۹ سال هم قرار گرفته اند.

علاوه بر این اقدامات با توانمندسازی هزاران آموزش دهنده نهضت ۳۰۵ هزار بانوی عشایر از سال ۹۳ تا کنون تحت پوشش دوره‌های سوادآموزی قرار گرفته اند.

کسب جوایز یونسکو و آیسسکو برای سازمان نهضت سوادآموزی

سازمان نهضت برای طرح های بسیج سوادآموزی، برنامه گروه های پیگیر سواد، برنامه خدمات مکاتبه ای، طرح آموزش مهارت های زندگی به دختران شاغل روستایی، طرح خواندن با خانواده و آموزش مقدمات رایانه  به سوادآموزان جوایزی از نهادهای بین المللی همچون یونسکو و آیسسکو  اخذ کرده است.

تابستان امسال بود که طرح ترکیب سواد با مهارت‌های پایه رایانه در دوره انتقال سازمان نهضت سوادآموزی موفق شد از میان  طرح‌های۵۷ کشور در فهرست برندگان جوایز بین‌المللی سوادآموزی یونسکو در سال ۲۰۱۸ (جایزه کنفوسیوس) قرار گیرد و علت برگزیده شدن در این طرح تمرکز طرح بر آموزش اصول رایانه برای زنان و بهبود شرایط سوادآموزی این قشر فعال جامعه در راستای توانمندی آنان در حوزه فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات بود.

از حرف تا عمل با سوادی در بانوان

سوادآموزی برای زنان که نقشی به عنوان مادر و همسر ایفا می‌کنند اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند، اما معضل بی سوادی نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان وجود دارد و بنا بر گفته باقرزاده در تمام دنیا دو سوم بیسوادان را زنان تشکیل می‌دهند و ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده است و از حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بیسواد ۱۰ تا ۴۹ ساله حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بانوان هستند.

علی رغم پیشرفت‌ها و جهش‌های موجود چه در سن واجب التعلیم و چه در سنین بالاتر هنوز هم دختران و زنانی یافت می‌شوند که از تحصیل بازمانده اند که این موضوع و علت آن را باید در علل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جستجو کرد همانطور که در دوره متوسطه هم با وجود نرخ پوشش تحصیلی قابل توجه همچنان بازمانده از تحصیل ۲۰ درصد جمعیت هدف مدرسه نمی‌روند و اغلب ازدواج زودهنگام و مشکلات اقتصادی عامل آن شده اند.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

انتهای پیام/