بنویسید سفارت، بخوانید لانه جاسوسی

سلطه‌گری به پهنای تاریخ

روابط آمریکا و اقلیم کردستان از سال ۲۰۰۵ که مسعود بارزانی به ریاست اقلیم کردستان عراق رسید، نزدیک‌تر شد و شکل رسمی­ تری به خود گرفت. بارزانی از ابتدای ریاست خود تاکنون چهار سفر رسمی به آمریکا انجام داده است. اولین سفر رسمی بارزانی به آمریکا در ۲۹اکتبر ۲۰۰۸ و با دعوت رسمی جرج بوش رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه آمریکا و پس از امضای توافقنامه استراتژیک میان واشنگتن و بغداد و عبور عراق از مرحله‌ای بحرانی انجام شد. ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹ بارزانی برای دومین بار و با دعوتی رسمی، سفری یک‌هفته‌ای به آمریکا داشت و با باراک اوباما رئیس‌جمهور جدید این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. سفر سوم بارزانی به آمریکا در ۴ آوریل ۲۰۱۲ و به همراه هیئت عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی انجام شد. چهارمین سفر بارزانی به‌ آمریکا در اوایل می ۲۰۱۵ در حالی صورت گرفت که شرایط بحرانی در عراق، مناقشات طایفه‌ای در آن، عدم کنترل بغداد بر همه مناطق کشور، اشغال برخی مناطق (اغلب سنی نشین) توسط داعش فرصت مناسبی را برای استقلال­‌طلبی تاریخی کردها فراهم کرده است. در همه این سفرها در یک دهه گذشته مسائل عراق، استقلال کردها و حمایت­ های سیاسی- نظامی مورد گفت‌وگو قرار گرفته است.

واشنگتن از سال ۲۰۰۷ دفتر دیپلماتیک خود را در اربیل ایجاد کرد، اما از سال ۲۰۱۱ به بعد ارتباطات دیپلماتیک خود را با حکومت اقلیم کردستان به سطح کنسول‌گری ارتقا داد. اقدامات آمریکا در سال‌های اخیر بیانگرآن است که این کشور برنامه خاصی برای کردستان عراق دارد. همچنان که در اولین سخنرانی باراک اوباما در ارتباط با داعش، از اربیل به عنوان «خط قرمز» برای واشنگتن نام برده شد. سیاست‌های دوگانه آمریکا در عراق آن‌قدر نمایان بود که وقتی داعش تا ۱۰ کیلومتری بغداد پیش رفت، یانکی ها حتی بصورت زبانی حاضر به حمایت از عراق نشدند، اما زمانی که داعش، به منطقه سنجار و مخمور در موصل حمله کرد، جنگنده‌های آمریکا بدون درنگ به حمایت از اقلیم کردستان رفتند. این موضوع نشان می‌دهد که مقامات سیاسی واشنگتن توجه خاصی به منطقه شمال عراق داشته و این منطقه را به عنوان بستری برای اجرایی کردن سیاست‌ها خود در غرب آسیا مد نظر دارند.

۳۰ کنسولگری کشور‌های مختلف به شکل رسمی و ۶ کنسولگری به شکل غیررسمی در اقلیم کردستان عراق حضور دارند که افزایش تعداد این کنسولگری‌ها در منطقه‌ای فدرال که بخشی از عراق محسوب می‌شود، قطعا امری عادی نیست. در بسیاری از کشور‌های خاورمیانه سفارت‌ها و کنسولگری‌های غربی بیش از آن‌که در پی گسترش و رسیدگی به امور دیپلماتیک باشند، وظایف همچون جاسوسی و مخابره اطلاعات محرمانه را برعهده دارند، ولی به طور کلی این روز‌ها گسترش روز افزون سفارت‌ها در منطقه‌ای حساس همانند شمال عراق، امری نامتعارف محسوب می‌شود.

مقامات اقلیم کردستان هم خودشان مایل و علاقه‌مند به ورود و حضور غربی‌ها در این منطقه هستند، همچنانکه نیچروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان در مراسم آغاز ساخت این سفارتخانه، اقدام آمریکایی‌ها در احداث کنسولگری اربیل را نشانه اعتماد واشنگتن به حال و آینده روشن اقلیم کردستان دانست و با تقدیر از کمک‌های آمریکا به اقلیم در مقاطع مختلف، بر گسترش روابط با آمریکا به عنوان شریک استراتژیک تاکید کرده و همچنین از کمک نیرو‌های آمریکایی به نیرو‌های پیشمرگه در جنگ با داعش تقدیر و ابراز امیدواری کرد که تمامی کشور‌های جهان نمایندگی و کنسولگری‌های خود در اربیل بگشایند.

اهداف آمریکا از ساخت و ساز در اقلیم کردستان چیست؟!

آمریکا می‌خواهد از طریق ساخت این کنسولگری در ابتدا جایگاه خود را در عراق تحکیم کرده و در قدم بعدی برنامه‌های خود را درباره منطقه به صورت کلی اجرایی کند، چراکه شاید این کنسولگری جایگزین سفارتخانه بزرگ این کشور در کل منطقه شود. آمریکایی‌ها به این واقعیت رسیده اند که بغداد و دیگر مناطق عراق برای آن‌ها به اندازه اقلیم کردستان مورد اطمینان نیست و برنامه هایشان با وجود مخالفت‌هایی که در دیگر مناطق عراق علیه آن‌ها در جریان است، به آسانی قابل اجرا نخواهد بود، اما در اربیل شرایط برای اجرایی کردن برنامه‌های منطقه‌ای این کشور آسان تر خواهد بود و تلاش می‌کنند کردستان عراق را به منطقه نفوذ خود در خاورمیانه با هدف رسیدن به اهداف از پیش طراحی شده تبدیل کنند و از طرفی تلاش کرده اند که به آسانی اجازه نفوذ دیگر کشور‌ها را در این منطقه ندهند.

اقلیم کردستان بیش از ۱۴ حلقه چاه نفت دارد و چهارمین چاه عظیم نفتی عراق در آن منطقه واقع شده است. ششمین ذخیره نفت جهانی در کردستان بوده و اربیل که پایتخت نفتی آن به شمار می‌­رود میزبان شرکت‌های بزرگ نفتی آمریکا به‌ویژه شرکت «اکسون موبیل» و «شیفرون» است که قراردادهای عظیم نفتی در خاورمیانه دارند. اربیل به‌تنهایی یک‌چهارم نفت عراق را تولید می­ کند و ثروت منابع انرژی شمال عراق بیش از ۴۵ میلیارد بشکه نفت و ۶٫۳ تریلیون مترمکعب گاز است.

یکی از مهم‌ترین دلایل برقراری روابط آمریکا با کردها این است که در حضوری غیرمستقیم به مقابله با توسعه نقش شیعیان در این کشور و حفظ توان رقابت با نفوذ سیاسی و دفاعی بالای ایران در عراق بپردازد. عراقی قدرتمند با حضور یک دولت شیعی در صدر آن، با منافع آمریکا و هم‌پیمانان منطقه ای آن سازگار نیست و زمانی که اداره سیاسی بغداد در نتیجه انتخابات آزاد به اکثریت شیعی عراق برسد، اقلیم کردستان برای آمریکا اهمیتی ویژه‌تر پیدا می کند. کنسولگری آمریکا در اربیل برای سیاست بلند مدت واشنگتن در منطقه به ویژه در رابطه با ایران، ترکیه، سوریه و کشور‌های دیگری که ممکن است مانعی در برابر اهداف منطقه‌ای این کشور باشند، تاثیرگذار خواهد بود و نمی‌توان چنین پروژه‌ای را تنها یک اتفاق عادی در عرصه دیپلماتیک تصور کرد، بلکه احتمالا مرکز بزرگی برای برنامه‌های سیاسی، نظامی و حتی جاسوسی و نظارت بر اعمال و رفتار کشور‌های معارض خود در منطقه خواهد بود. این کنسولگری همچنین می‌تواند به عنوان بازوی سفارت آمریکا در بغداد در فعالیت‌هایی که مربوط به امور نظامی، فرهنگی و سیاسی است عمل کند و در نهایت مدیریت پایگاه‌های نظامی، بهبود دیپلماسی عمومی آمریکا در عراق و نیز فعالیت سیاسی علیه سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در عراق می‌تواند از کارکرد‌های این کنسولگری محسوب شود.

انتهای پیام/