شکایت ایران از آمریکا در دیوان دادگستری بین‌المللی ثبت شد

گروه سیاسی تیتریک، دیوان دادگستری بین‌المللی با انتشار سندی، گفته‌های دیروز «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران مبنی بر شکایت ایران از آمریکا به این نهاد را تأیید کرد.

 ظریف دیروز (دوشنبه) در توییتر نوشته بود: «امروز ایران به دیوان دادگستری بین‌المللی شکایت کرد تا آمریکا را به دلیل اعمال مجدد غیرقانونی تحریم‌های یکجانبه پاسخگو کند».

وزیر خارجه ایران در ادامه توئیت خود نوشته بود: «ایران در مواجهه با اهانت آمریکا به دیپلماسی و تعهدات قانونی، به حاکمیت قانون متعهد است. لازمست که با عادت نقض قوانین بین المللی توسط آمریکا مقابله شود».

دیوان دادگستری بین‌المللی در بیانیه خود آورده که «ایران بر سر اختلاف خود با آمریکا در خصوص نقض ادعایی معاهده مودّت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی که بین این دو کشور منعقد شده بود، علیه آمریکا اقدام حقوقی کرده و اقدام موقت دیوان را خواستار شده است.»

منظور از اقدام موقت دیوان، صدور رأیی الزام‌آور و موقت از سوی دیوان دادگستری بین‌المللی برای توقف تحریم‌های آمریکا علیه ایران است.

در ادامه بیانیه دیوان، ابعاد شکایت جمهوری اسلامی ایران از آمریکا، با شفافیت بیشتری توضیح داده شده و آمده که ایران به دلیل صدور فرمان اجرایی ۱۸ اردیبهشت ترامپ برای بازگشتن تحریم‌هایی است که بر اساس برجام، موقتاً تعلیق (lift) شده بودند.

شکایت ایران ۵ بندی است و طی آن از قضات دیوان خواسته شده که موارد ذیل را اعلام کنند:

• بیانیه ۸ مِی (۱۸ اردیبهشت) آمریکا در خصوص اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، نقض تعهدات آمریکا ذیل معاهده مودّت (منعقده در سال ۱۹۵۵) است
• آمریکا باید بدون هیچ‌گونه تأخیری، اقدامات آغاز شده از ۸ مِی را متوقف کند
• آمریکا بایستی فوراً از تهدید به اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، دست بردارد
• آمریکا باید تضمین بدهد که گامی در مسیر دور زدن رأی دادگاه در خصوص این پرونده برنمی‌دارد
• آمریکا باید خسارات وارده به شرکت‌های ایرانی را بر اساس تشخیص دیوان، به صورت تمام و کمال جبران کند

دیوان دادگستری بین‌المللی بازوی قضایی سازمان ملل و محل رجوع کشورهای عضو این سازمان برای حل اختلافات بین کشورهاست؛ کشورهای غیرعضو فقط در صورت گرفتن مجوز موردی از شورای امنیت می‌توانند به دیوان شکایت کنند.

این البته آخرین حلقه اتصال دیوان دادگستری بین‌المللی و شورای امنیت نیست.

در صورتی که دو کشور اختلافشان را به دیوان ارجاع دهند و کشور محکوم، از اجرای رأی دیوان سر باز بزند، کشور شاکی می‌تواند به شورای امنیت مراجعه کند. این مورد در سال ۱۳۶۳ اتفاق افتاد و نیکاراگوئه پس از شانه خالی کردن آمریکا از پذیرفتن رأی دیوان علیه خود، به شورای امنیت شکایت کرد.

با توجه به حق وتوی آمریکا، طبیعتاً شکایت نیکاراگوئه در شورای امنیت به جایی نرسید.

در سال ۱۳۷۱ داستان برعکس شد و پرونده‌ای شبیه به پرونده ارسالی ظریف برای دیوان، در این نهاد گشوده شد. آن سال، لیبی از آمریکا و انگلیس به دلیل اعمال تحریم‌های اقتصادی در قالب یک قطعنامه شورای امنیتی، به دیوان دادگستری بین‌المللی شکایت کرد.

دیوان رأی داد که ذیل ماده ۱۰۳ منشور ملل متحد، مبنای حقوقی آراء شورای امنیت بر مبنای حقوقی دیگر کنوانسیون‌های بین‌المللی که در این پرونده، کنوانسیون مونترال بود، برتری دارد و هیچ توافق بین‌المللی دیگری نمی‌تواند رأی شورای امنیت را زیر سوال ببرد.

ایران در حالی به خاطر نقض برجام به دیوان دادگستری بین‌المللی شکایت کرده که در این توافق چندجانبه، قرار شده بود که «کمیسیون مشترک برجام» مرجع حل و فصل اختلافات اعضاء باشد.

اما هیچ‌گاه خبری رسمی مبنی بر طرح چنین شکایتی، منتشر نشد و حقوقدانان دولت هم در خصوص علت عدم طرح این شکایت، توضیحی ندادند.

انتهای پیام/